Отандық тауарлар мен қызметтердің экспорттық желісін кеңейту, сондай-ақ экспорттаушы кәсіпорындарды қолдау – кез келген дамушы елдің үкіметтік күн тәртібінің негізгі мәселелері. Бүгінгі таңда қызметтердің экспорты мен импортының маңыздылығы мен кеңеюін асыра бағалау қиын. Жақын болашақта қызметтік сектор әлемдік табыстың жартысынан көбін табатын болады.
Еуразиялық экономикалық одақ нарығында құрылыс қызметтері сервисінің тауашасын ірі өнеркәсіптік объектілерді «кілтпен» жобалайтын және салатын қазақстандық жетекші инжинирингтік және құрылыс компаниясы АЕ Group иелену шешті. Компания қырғыз тарапынан «Альянс Алтын» ЖШҚ («Русская платина» компаниялар тобының құрылымы (РФ)) Қазақстан, Қырғызстан және Ресейдің көршілес үш мемлекетінің табысты Халықаралық жобасына айналған Джеруй кен орнында Талас алтын кені комбинатын салуға тапсырысты қабылдады.
ААЕ Group компаниясы халықаралық тапсырысты орындауға 2018 жылы кірісті және оны ағымдағы жылы аяқтайды. Жобаны іске асыру шеңберінде қуаттылығы жылына 1,3 млн тонна кен өндіретін заманауи алтын өндіру фабрикасы, ілеспе инфрақұрылым, сондай-ақ қалдық шаруашылығы салынды. Жоба ТКМ объектілерін жобалау және салу саласындағы үздік әлемдік практикаларға толық сәйкес келеді. ААЕ Group құрылыс процесінде жаңа технологиялық шешімдерді, сондай-ақ ESG және Қырғыз Республикасы заңнамасының талаптарына жауап беретін экологиялық қауіпсіздік және қоршаған ортаны қорғау қағидаттарын енгізуге ерекше назар аударды.
Өндіріс шығындары – қалдықтар шығындардың ең қауіпсіз класына жатады, жұмыс барысында жартылай құрғақ қоймалау қолданылады: қоқым 20 пайызға дейін қалдық ылғалдылыққа ие. Ал қалдық қоймасының негізіне салынған геомембрана қалдық ылғалдылықтың дренажын толығымен жояды. Сондай-ақ, кәсіпорында техникалық су айналымы саласында заманауи технологиялар қолданылды – қалдық қоймасындағы су фабриканың технологиялық процесіне қайтарылады, осылайша таза су алу барынша азайтылады.
«Жоба техникалық жағынан күрделі болып табылады, алайда ААЕ Group жұмыс істеген жылдары тау-кен металлургия өнеркәсібі саласындағы ең күрделі міндеттерді кешенді шешу үшін қажетті тәжірибені, білім мен құзыреттілікті жинақтады. Әрбір жоба іске асыру стратегиясы мен негізгі тәуекелдер тұрғысынан бірегей болып табылады. Жобаның техникалық құрамдас бөлігінен басқа, әлеуметтік, экологиялық аспектілер мен елдік тәуекелдерді елемеуге болмайды. Мәселен, 2020 жылдың қазан айында, «Джеруй» жобасы 97%-ға аяқталып, іске қосу-жөндеу жұмыстары басталған кезде, Қырғыз Республикасының аумағында жобаны тапсыру мерзімдерін үзуге қауіп төндіретін форс-мажорлық жағдайлар туындады. Алайда, инвестор мен ААЕ-ның бірлескен күш-жігерінің арқасында фабриканы қалпына келтіру жұмыстары қысқа мерзімде аяқталды және 23 ақпанда фабрика алғашқы алтын құймасын шығарды, ал кейінірек Ресей мен Қырғызстан екі мемлекет басшыларының қатысуымен салтанатты ашылу өтті», – деп атап өтті «AAEngineering Group» компаниясының қаржы директоры Атагелдиев Уәлихан.
Биік таулы жағдайларға, пандемияға және форс-мажорға қарамастан, AAE FIDIC халықаралық стандарты бойынша тағы бір жобаны (компания үшін он екінші есеп) аяқтады – күміс кітап. Джеруй жобасын табысты іске асыру мақсаты елдің шикізаттық емес секторын және экспорттық әлеуетті дамыту болып табылатын «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ-ның («Бәйтерек» Ұлттық басқарушы холдингі» АҚ-ның еншілес ұйымы) қатысуынсыз мүмкін болмас еді.
«Коммерциялық банктер жоғары елдік және саяси тәуекелдерге байланысты Қырғыз Республикасындағы жобаларды қаржыландыруға кіріспеді. ҚДБ-ның басты мақсаттарының бірі елдің шикізаттық емес секторын және экспорттық әлеуетті дамыту болып табылатындықтан, ҚДБ бізді қолдады. ҚДБ-сыз біз осындай айтулы жоба үшін жетекші инжинирингтік және құрылыс компанияларымен табысты бәсекелесе алмас едік. ҚДБ біздің жобамызға сенді, ал біз мемлекеттік институттың тәжірибесі мен құзыреттілігіне сендік» – деп ой бөлісті «AAEngineering Group» компаниясының қаржы директоры Атагелдиев Уәлихан.
ҚДБ жоғары тәуекелді жобаларды қаржыландыру және терең талдау тәжірибесіне ие бола отырып, отандық экспорттық қызметті іске асырудың табыстылығына үміт артып, ААЕ Group құрылыс компаниясына 3 жыл мерзімге 37,7 млн доллар сомасына банк кепілдігін берді. Айтулы жоба пилоттық болғанын атап өткен жөн – ҚДБ алғаш рет құралды жалпы көрсетілетін қызметтерге қатысты, сондай-ақ көрсетілетін қызметтердің экспортына қатысты банктік кепілдік ретінде пайдаланды.
«Алтын өндіру және алтын шығару саласындағы отандық кәсіпорындардың тәжірибесі мол. Қазақстан алтынның барланған қоры бойынша әлемнің топ-15 елінің қатарына кіреді. Бұдан басқа, жылдан жылға ел жаңа кен орындарын барлау және Қазақстанның ішінде бағалы металл өндіруді ұлғайту бойынша қарқын алуда. Шетелдік тапсырыс берушінің қазақстандық компанияны алтын шығару фабрикасының құрылысы бойынша бас мердігер ретінде таңдауы осы бағыттағы отандық кәсіпорындардың жоғары кәсіби деңгейін растау болып табылады. Банк өз кезегінде өз мандаты аясында алғаш рет қызметтер экспортын жүзеге асыратын отандық компания үшін банктік кепілдіктер шығарды. Көрсетілетін қызметтер экспорты пандемияның белең алған кезеңінде, жеткізудің логистикалық тізбектері бұзылған және толық оқшаулау режимдері енгізілген кезде жүзеге асырылғанын ерекше атап өткім келеді. Іске асырудың қиын шарттарына қарамастан, жеткізуші тапсырыс беруші алдында алтын шығару фабрикасын салу бойынша міндеттемелерін орындады», – деп атап өтті ҚДБ клиенттермен жұмыс жүргізу дирекциясының аға банкирі Владимир Ли.
Осылайша, қазақстандық инжинирингтік компания «Джеруй» жобасын сәтті аяқтап, баға жетпес тәжірибе жинады және халықаралық нарықта жаңа тауашаларды іздеуді жалғастыруда. Бүгінде компания көршілес Қырғызстан аумағында «Жамғыр» кен орнында алтын өндіру фабрикасын салу жобасын іске асырып жатқаны белгілі, Ресей Федерациясы мен Өзбекстанның ірі жобалары түрлі пысықтау сатысында тұр.
