• kz

Баспасөз хабарламалары

ШХК: Біз тазалығы 99%-дан астам өнімдер шығарамыз

шхк.png

Осындай кәсіпорындардың бірі еуро-4 және еуро-5 стандарттары бойынша бензин өндіруге арналған октан арттыратын қоспа – метил-трет-бутил эфирін (МТБЭ) шығаруға маманданған «Шымкент химиялық компаниясы» ЖШС зауыты болып табылады. Оның өндірістік қуаты жылына 57 мың тонна дайын өнімді құрайды.

DBK Talk үшін эксклюзивті сұхбатында «Шымкент химия компаниясы» ЖШС бас директоры Манат Бибасов компанияның болашаққа жоспарлары, өндірістің ерекшеліктері, жобаны қаржыландыру және елдің жетекші даму институты – Қазақстанның Даму Банкімен ынтымақтастық туралы айтып берді.

Манат Бибасов

MTБЭ 1987 жылы көптеген өнеркәсіптік елдерде кеңінен танымал болды. 90-жылдардың басындағы жаппай экологиялық қозғалыстардан кейін ол кейбір батыс елдерінде міндетті болды. Қазақстанда бүгінгі күнге дейін осындай бір ғана зауыт бар еді, оның қуаттылығы – жылына бар болғаны 20 мың МТБЭ. Сіздің зауытыңыз – Қазақстанда екінші. Оны іске қосудың алғышарты не болды?

Жоба ҚР Президентінің қосымша құны жоғары мұнай-химия өнеркәсібін дамыту жөніндегі тапсырмаларына сәйкес іске асырылуда және ҚР мұнай өңдеу зауыттарының қолданыстағы қуаттарын жаңғырту бағдарламасына сәйкес келеді. Жоба Қазақстан Республикасын индустриялық-инновациялық дамытудың мемлекеттік бағдарламасы шеңберінде Индустрияландыру картасына енгізілген.

«Шымкент химиялық компаниясы» ЖШС жобалау компаниясы болып табылады және «АЛМЭКС» компанияларының Холдингтік тобына кіреді. 2016 жылы «АЛМЭКС» тобы октан күшейтетін қоспалар – метил-трет-бутил эфирін өндіру бойынша жобаға қатысу туралы шешім қабылдады. Жобаны Шымкент қаласындағы «Оңтүстік» АЭА аумағында «ПетроҚазақстан Ойл Продактс» ЖШС Шымкент МӨЗ-іне жақын жерде орналастыру туралы шешім қабылданды, өйткені жоба үшін негізгі шикізат ПҚОП мұнай өңдеу зауытын жаңғырту шеңберінде салынған каталитикалық крекинг қондырғысынан түсуі тиіс еді.

Осылайша, жобаны іске асыру біздің эфирді өндіру үшін негізгі шикізат болып табылатын бай бутан-бутилен С4 фракциясының едәуір көлемін өндіруге мүмкіндік беретін Шымкент мұнай өңдеу зауытын жаңғыртуды аяқтау арқасында мүмкін болды.

Өндіріс процесі туралы толығырақ айтып берсеңіз, ол қаншалықты күрделі?

Зауыт еуро-4 және еуро-5 стандарттары бойынша бензин өндіру үшін октан көтеретін қоспа болып табылатын метил-трет-бутил эфирін – МТБЭ өндіреді.

Технологиялық процестің негізі катализатор – ион алмастырғыш шайырдың көмегімен метанолдың изобутиленмен экзотермиялық реакциясы болып табылады. Изобутилен белгілі бір температура мен қысым кезінде реакцияға түседі, оны қамтамасыз ету үшін технологиялық процесте жабдықтардың кең паркі қолданылады – сорғылар, бағандар, реакторлар, жылу алмастырғыштар және т.б.

Бұл ретте, өндіріс процесін қолдау үшін пайдаланушы персонал дұрыс шешімдер және тиісінше іс-қимылдар қабылдауы қажет және бұл процесс толық автоматтандырылғанына қарамастан. Осыған сүйене отырып, өндіріс процесі күрделі деп айта аламыз.

Зауытта қандай технологиялар қолданылады және неге?

Жоба негізгі жобаны ұсынған және негізгі технологиялық жабдықты (Catacoltm каталитикалық себеттерін) жеткізген Axens француз компаниясы – эфир – etherification өндіру технологиясына лицензиялық келісімге сәйкес іске асырылды. Бұл технология өзін сенімді және мүмкіндігінше икемді етіп көрсетті. Мәселен, технология суды шаюды қамтамасыз етеді, бұл MTБЭ қондырғысының өнімділігін реттеудің кең спектрін айтпағанда катализаторға зиян келтіруі мүмкін зиянды қоспаларды кетіру үшін қолданылады.

Сіз шикізатты шетелден сатып аласыз ба әлде қазақстандық шикізатты пайдаланасыз ба? Жергілікті қамтудың үлесі қандай?

Өнімді өндіру үшін негізінен шикізаттың екі түрі пайдаланылады – бутан-бутилен фракциясы С4 және метанол. Бутан-бутилен фракциясы бізге «ПҚОП» ЖШС-ынан жеткізіледі, ал Қазақстанда өндірістің болмауына байланысты метанолды сатып алуға тура келеді. Осыған байланысты өнімдегі жергілікті қамту үлесі 60%-дан асады.

шхк4.png

Зауытты құрудың бастапқы мақсаты ішкі нарықтағы сұранысты жабу болды. Сіз мұны қазір орындай аласыз ба?

Қазіргі уақытта біздің өндіріс мұнай-газ химиясы өнімдерін өндіруге арналған сұйытылған мұнай газын өнеркәсіптік тұтынушылар тізіміне енгізілген. Біз Шымкент мұнай өңдеу зауытының қажеттіліктері МӨЗ-дің өндірістік бағдарламасына сәйкес толық қанағаттандырылғанын мәлімдей аламыз, өйткені біздің зауыт толық қуатқа ие болды.

Сіз алдағы жылдары шетелдік нарықтарға шығуды және өндірісті кеңейтуді жоспарлап отырсыз ба?

Отандық авто-бензин нарығының жоғары сыйымдылығын және мотор отынының октандық санын арттыруға ішкі қажеттілікті назарға ала отырып, өндірістің барлық көлемі Қазақстанның жетекші мұнай өңдеу зауыттарының, бірінші кезекте, «ПҚОП» ЖШС Шымкент МӨЗ қажеттіліктері үшін сатылатын болады. Бірақ, артық болған жағдайда, зауытта өнімді сақтау және экспортқа жөнелту үшін барлық қажетті технологиялық жабдық бар.

Болашақта «АЛМЭКС» ХТ біздің жобамыздың екінші кезеңін – полипропилен өндіретін зауыт құрылысын іске асыру жоспарлауда. Екінші қондырғының өнімі ішкі нарықта сұранысқа ие болады деп күтілуде, сондай-ақ полипропиленді жақын және алыс шетел нарықтарына экспорттау жоспарлануда.

Сіздің кәсіпорныңыз шығаратын өнімнің бәсекелестік артықшылығы неде?

Бұған дейін Қазақстан нарығында қуаты жылына 20 мың тонна МТБЭ өндіретін бір ғана зауыт болған. Бұл зауытпен салыстырғанда біздің өнімділігіміз – үш есе жоғары. Сондай-ақ бізде әлемдік нарықта өзін көрсете білген мұнай-газ химиясы өнімінің фирмасының лицензиялық технологиясы бар, бұл өнімнің сапасын көрсетеді.

Біз өндіретін өнімдер сапа және қауіпсіздік бойынша нормативтік талаптарға толық сәйкес келеді. Бүгінде біз тазалығы 99%-дан астам өнім шығарамыз. Қазақстандық нарықта мұндай сапалы МТБЭ аналогы жоқ.

ШХК2.png

Қазір кәсіпорында қанша қызметкер еңбек етеді? Зауытта шетелдік жұмысшылар бар ма?

Жобаны іске асыру барысында біз мамандандырылған технологиялық жабдықты монтаждау, катализаторды жүктеу және іске қосу-жөндеу жұмыстары кезеңдерінде Лицензиардың мамандарын тарттық. Қазіргі уақытта кәсіпорынның штаттық саны – 115 адам, шетелдік қызметкерлер жоқ.

Қызметкерлердің біліктілігін қалай бағалайсыз, кадрлардың жетіспеушілігі бар ма?

Жобаны іске асырудың басынан бастап компанияда әр түрлі сипаттағы қиындықтар туындаған кезде міндеттерді шеше алатын және көмектесетін кәсіби ұжым қалыптасты.

Кадрлардың жетіспеушілігі бақылау-өлшеу құралдары және автоматика (БӨҚжА), энергиямен жабдықтау және технологиялық процесті басқару сияқты мамандандырылған салаларда білінеді. Біз кадрларды іріктеуге жауапкершілікпен қараймыз және бірінші кезекте мұнай-газ химиясы саласындағы және өрт-жарылыс қаупі бар өндіріспен жұмыс істеу тәжірибесіне назар аударамыз. Жоғарыда көрсетілген критерийлер бойынша жоғары білікті кадрлардың тапшылығы бар.

Қазір автоматтандыру және ақпараттық технологиялар ғасыры, өндірісті басқаруды автоматтандыру жүйелерін қолданасыз ба?

МТБЭ өндіру процесі үздіксіз, өрт-жарылыс қауіпі жоғары екендігі ескеріліп, толықтай автоматтандырылған. Тиісінше, технологиялық процесті басқарудың автоматтандырылған жүйесі барлық талаптарға толық жауап береді, аварияға қарсы автоматты қорғаудың құрамдас бөлігі SIL2 нормасына қарағанда жоғары SIL3 деңгейіне ие. Негізінен, технологиялық процестегі адамның рөлі өндірістің тұрақтылығы мен үздіксіздігін сақтауға дейін азаяды, әрине, технологиялық режим мен төтенше жағдай өзгерген кезде қызмет көрсететін персоналдың рөлі күрт артады, өйткені олар дұрыс шешімдер қабылдауы керек және соған сәйкес әрекет етуі керек.

Пандемия өндірісті іске қосуға әсер етті ме? Олай болса, қалай?

Коронавирустық пандемия ЕРС мердігердің зауыт салу жөніндегі міндеттемелерін орындау мерзіміне айтарлықтай әсер етті. Негізінен жабдықтар импорттық, ал жеткізушілер лицензиар өкілдерінің қатысуымен шеф-монтажтау бен іске қосу-жөнге қою жұмыстарын орындауға тиіс болғандықтан, компания мердігермен бірлесіп, лицензиар мен жеткізушілер өкілдерінің құрылыс алаңына келуін келісу бойынша ҚР аумағында коронавирустық инфекцияның таралуына жол бермеу жөніндегі ведомствоаралық комиссия деңгейінде үлкен жұмыс жүргізді.

Карантин кезеңінде құрылысшылардың құрылыс алаңынан тыс жерлерге қозғалысын шектеу бойынша шаралар қабылданды, ПТР-тестілерге бақылау және мониторинг қамтамасыз етілді, жұқтырудың алдын алу бойынша санитариялық шаралар ұйымдастырылды. Вакцина пайда болып, ерікті вакцинация басталғаннан кейін біз ЕРС мердігерімен бірлесіп қызметкерлерге вакцинация жүргіздік, тұрақты жұмыс істейтін медициналық пункт ұйымдастырдық. Пайдалануға берілген күнге барлық қызметкерлер егілді, денсаулық жағдайына мониторинг жүргізіледі.

Неліктен жобаны қаржыландыру үшін Қазақстанның Даму Банкін таңдадыңыз? Сіз қаржыландырудың басқа көздерін қарастырдыңыз ба?

Стратегиялық маңызы бар индустриялық жобаларды қолдау жөніндегі мемлекеттік саясаттың жолсерігі бола отырып, Даму Банкі өзін тартымды шарттармен инвестициялық қаржыландыруды ұсыну бөлігінде сенімді серіктес ретінде көрсетті.

Сондай-ақ, біздің жобамызды сүйемелдеуге тартылған банк ұжымының жоғары кәсібилігі мен жауапкершілігін, мәселелерді жедел қарауға және шешуге, сондай-ақ қарыз қаржыландыруды ұйымдастыру шеңберінде клиенттерге кеңес беруге дайындығын атап өткен жөн.

ШХК

АО «Банк Развития Казахстана»
проспект Мәңгілік Ел, здание 55 А, н.п. 15 Z05T3E2 Астана
+7 (7172) 79 26 79