• ru

Блог руководителей

Array
(
    [ID] => 7898
    [~ID] => 7898
    [IBLOCK_ID] => 146
    [~IBLOCK_ID] => 146
    [IBLOCK_SECTION_ID] => 
    [~IBLOCK_SECTION_ID] => 
    [NAME] => Тенге в тренде у заёмщиков
    [~NAME] => Тенге в тренде у заёмщиков
    [ACTIVE_FROM] => 23.08.2018
    [~ACTIVE_FROM] => 23.08.2018
    [TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:02:02
    [~TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:02:02
    [DETAIL_PAGE_URL] => /pc/blogs/7898/
    [~DETAIL_PAGE_URL] => /pc/blogs/7898/
    [LIST_PAGE_URL] => /pc/blogs/
    [~LIST_PAGE_URL] => /pc/blogs/
    [DETAIL_TEXT] => 

Чем живёт сегодня кредитный рынок? Насколько изменились потребности заемщиков? Чего они хотят?

- Основным трендом казахстанского кредитного рынка является существенно возросшая потребность в тенговом финансировании. Для примера скажу, что с начала текущего года в БРК поступило 30 кредитных заявок, из которых 26 - в тенге на сумму 395 млрд тенге, 4 заявки – в долларах США на сумму $585 млн. То есть более чем в два раза объём заявок в национальной валюте превышает запрашиваемое финансирование в долларах США.

Как вы считаете, справляется ли банк с миссией, которая на него возложена?

- Банк справляется с возложенной миссией – содействовать диверсификации экономики Казахстана путём долгосрочного финансирования крупных проектов в обрабатывающей промышленности и производственной инфраструктуре. Об этом говорит статистика кредитной деятельности. Размер кредитного портфеля БРК вырос до 1 трлн 561 млрд тенге по итогам 2017 года с 815 млрд тенге в 2013, то есть почти в два раза. В 2016 и 2017 объёмы финансирования проектов составили 425,9 млрд тенге и 422,1 млрд тенге соответственно. По итогам 2017 года БРК принял решение о финансировании 14 новых проектов на общую сумму 526 млрд тенге. Отраслевая структура одобренных заявок на 86,1% представлена проектами обрабатывающей промышленности.

О том, что БРК справляется с возложенными на него задачами, говорит и поддержка со стороны государства в виде капитализации – на 110 млрд тенге с 2014 года.

Какие крупные проекты, профинансированные с участием банка, будут введены в эксплуатацию в ближайшее время?

- В течение года мы ожидаем завершения нескольких крупных проектов. В их числе хотел бы прежде всего отметить проект расширения мощностей первого в Казахстане завода по производству железнодорожных колёс в Экибастузе. Новое высокотехнологичное производство, которое отличается высокой степенью роботизации, позволит предприятию выпускать до 200 000 колёс в год.

 Завод по производству силовых трансформаторов напряжением 110 кВ и 220 кВ в Шымкенте – также первое в стране производство высокомощных трансформаторов. До 2022 года предприятие намерено достигнуть проектной мощности - свыше 100 единиц трансформаторов в год. Будущий завод сможет покрыть на 70% потребности казахстанского рынка в трансформаторах мощностью 110 кВ и на 50% - мощностью 220 кВ, что, в свою очередь, позволит значительно сократить импорт в Казахстан зарубежной продукции.

В 2019 ожидается запуск первой очереди завода по производству ферросилиция в Караганде мощностью 96 000 тонн в год. При этом предполагается одновременно запустить и вторую очередь завода, которая позволит увеличить мощность до 144 000 тонн в год. Новое предприятие позволит Казахстану войти в число крупнейших мировых производителей ферросилиция. Доля казахстанского содержания в этом проекте составит свыше 90%.

 В сфере «зелёной экономики» планируется завершение строительства первой гидроэлектростанции (ГЭС) из каскада малых ГЭС на реке Тургусун в Зыряновском районе ВКО, что позволит обеспечить на 23% потребность данного района в электроэнергии, сократить выбросы углекислого газа на 680 тонн в год. Тургусунская ГЭС-1 сможет вырабатывать до 79,8 млн киловатт-часов электроэнергии в год. Будущая же ветровая электростанция (50 МВт) в Акмолинской области позволит снизить выбросы парниковых газов на 230 000 тонн в год, что превышает объём выбросов более 113 000 автомобилей в год.

 В сентябре ожидается запуск Макинской птицефабрики в Акмолинской области общей производительностью 60 000 тонн бройлеров в год в живом весе. По объёмам производства фабрика станет крупнейшей в Центральной Азии. Автоматизация забоя и переработки птицы на фабрике – это то, что мы, как банкиры, сами бы хотели увидеть своими глазами, а также ознакомить журналистов в ходе предстоящего пресс-тура на предприятие.

Можно ли назвать БРК банком, ориентированным на клиента? В своё время банк критиковали за сложные процедуры. Что поменялось в этой части?

- На сегодняшний день БРК можно назвать клиентоориентированным банком. С привлечением консорциума международных консультантов мы существенно оптимизировали кредитные процедуры, сделали их удобными, прежде всего для наших заёмщиков:

  • внедрено предварительное анкетирование, которое позволяет в кратчайшие сроки выявить, насколько проект проработан, что, в свою очередь, экономит время заявителя;
  • на кредитный анализ и банковские экспертизы теперь поступают только проекты с высокой степенью проработанности;
  • внедрена новая организационная структура путем чёткого разграничения функционала фронт-, мидл- и бэк-офиса, в соответствии с лучшими мировыми практиками построения бизнес-процессов;
  • снижено участие коллегиальных органов и повышена персональная ответственность сотрудников банка.

 Все упомянутые шаги позволили сократить средний срок рассмотрения кредитных заявок со 130 до 75 рабочих дней.

БРК является одним из операторов Программы новой индустриализации. Что сделано банком в рамках второй пятилетки? Оказались ли востребованными выделенные бюджетные средства, или что-то нужно поменять в условиях реализации программы? Сколько к выделенным бюджетным деньгам банк уже привлек средств на рыночных условиях? Нет ли здесь трудностей?

- В настоящее время участие БРК в реализации программы состоит в долгосрочном тенговом финансировании инвестиционных проектов в обрабатывающей промышленности, в том числе через дочернюю структуру банка - АО «БРК-Лизинг», предоставляющую лизинговое финансирование.

 В 2014-2017 банк привлёк средства Национального фонда и республиканского бюджета в несколько траншей. На сегодня общий объём средств, направляемых банком на проекты индустриализации, составляет 535 млрд тенге: 230 млрд тенге государственных средств, микшированных со средствами, привлекаемыми с рынка - 305 млрд тенге.

В рамках программы кредиты предоставляются на срок до 20 лет по ставке до 11% годовых в тенге. К настоящему времени банк принял решения о финансировании 18 проектов на сумму 369 млрд тенге, из которых освоено 285,6 млрд тенге. Сумма свободных средств, предназначенных для финансирования проектов индустриализации, на сегодня составляет 166 млрд тенге. Мы продолжаем активную работу по поиску потенциальных проектов. В этой связи хотел бы призвать представителей бизнеса обращаться в БРК за финансированием по Программе новой индустриализации.

Напомню, что БРК может предложить финансирование крупных проектов сроком от 5 до 20 лет. Минимальная сумма займа составляет 7 млрд тенге, для пищевой отрасли «порог» составляет 3 млрд тенге.

 


[~DETAIL_TEXT] =>

Чем живёт сегодня кредитный рынок? Насколько изменились потребности заемщиков? Чего они хотят?

- Основным трендом казахстанского кредитного рынка является существенно возросшая потребность в тенговом финансировании. Для примера скажу, что с начала текущего года в БРК поступило 30 кредитных заявок, из которых 26 - в тенге на сумму 395 млрд тенге, 4 заявки – в долларах США на сумму $585 млн. То есть более чем в два раза объём заявок в национальной валюте превышает запрашиваемое финансирование в долларах США.

Как вы считаете, справляется ли банк с миссией, которая на него возложена?

- Банк справляется с возложенной миссией – содействовать диверсификации экономики Казахстана путём долгосрочного финансирования крупных проектов в обрабатывающей промышленности и производственной инфраструктуре. Об этом говорит статистика кредитной деятельности. Размер кредитного портфеля БРК вырос до 1 трлн 561 млрд тенге по итогам 2017 года с 815 млрд тенге в 2013, то есть почти в два раза. В 2016 и 2017 объёмы финансирования проектов составили 425,9 млрд тенге и 422,1 млрд тенге соответственно. По итогам 2017 года БРК принял решение о финансировании 14 новых проектов на общую сумму 526 млрд тенге. Отраслевая структура одобренных заявок на 86,1% представлена проектами обрабатывающей промышленности.

О том, что БРК справляется с возложенными на него задачами, говорит и поддержка со стороны государства в виде капитализации – на 110 млрд тенге с 2014 года.

Какие крупные проекты, профинансированные с участием банка, будут введены в эксплуатацию в ближайшее время?

- В течение года мы ожидаем завершения нескольких крупных проектов. В их числе хотел бы прежде всего отметить проект расширения мощностей первого в Казахстане завода по производству железнодорожных колёс в Экибастузе. Новое высокотехнологичное производство, которое отличается высокой степенью роботизации, позволит предприятию выпускать до 200 000 колёс в год.

 Завод по производству силовых трансформаторов напряжением 110 кВ и 220 кВ в Шымкенте – также первое в стране производство высокомощных трансформаторов. До 2022 года предприятие намерено достигнуть проектной мощности - свыше 100 единиц трансформаторов в год. Будущий завод сможет покрыть на 70% потребности казахстанского рынка в трансформаторах мощностью 110 кВ и на 50% - мощностью 220 кВ, что, в свою очередь, позволит значительно сократить импорт в Казахстан зарубежной продукции.

В 2019 ожидается запуск первой очереди завода по производству ферросилиция в Караганде мощностью 96 000 тонн в год. При этом предполагается одновременно запустить и вторую очередь завода, которая позволит увеличить мощность до 144 000 тонн в год. Новое предприятие позволит Казахстану войти в число крупнейших мировых производителей ферросилиция. Доля казахстанского содержания в этом проекте составит свыше 90%.

 В сфере «зелёной экономики» планируется завершение строительства первой гидроэлектростанции (ГЭС) из каскада малых ГЭС на реке Тургусун в Зыряновском районе ВКО, что позволит обеспечить на 23% потребность данного района в электроэнергии, сократить выбросы углекислого газа на 680 тонн в год. Тургусунская ГЭС-1 сможет вырабатывать до 79,8 млн киловатт-часов электроэнергии в год. Будущая же ветровая электростанция (50 МВт) в Акмолинской области позволит снизить выбросы парниковых газов на 230 000 тонн в год, что превышает объём выбросов более 113 000 автомобилей в год.

 В сентябре ожидается запуск Макинской птицефабрики в Акмолинской области общей производительностью 60 000 тонн бройлеров в год в живом весе. По объёмам производства фабрика станет крупнейшей в Центральной Азии. Автоматизация забоя и переработки птицы на фабрике – это то, что мы, как банкиры, сами бы хотели увидеть своими глазами, а также ознакомить журналистов в ходе предстоящего пресс-тура на предприятие.

Можно ли назвать БРК банком, ориентированным на клиента? В своё время банк критиковали за сложные процедуры. Что поменялось в этой части?

- На сегодняшний день БРК можно назвать клиентоориентированным банком. С привлечением консорциума международных консультантов мы существенно оптимизировали кредитные процедуры, сделали их удобными, прежде всего для наших заёмщиков:

  • внедрено предварительное анкетирование, которое позволяет в кратчайшие сроки выявить, насколько проект проработан, что, в свою очередь, экономит время заявителя;
  • на кредитный анализ и банковские экспертизы теперь поступают только проекты с высокой степенью проработанности;
  • внедрена новая организационная структура путем чёткого разграничения функционала фронт-, мидл- и бэк-офиса, в соответствии с лучшими мировыми практиками построения бизнес-процессов;
  • снижено участие коллегиальных органов и повышена персональная ответственность сотрудников банка.

 Все упомянутые шаги позволили сократить средний срок рассмотрения кредитных заявок со 130 до 75 рабочих дней.

БРК является одним из операторов Программы новой индустриализации. Что сделано банком в рамках второй пятилетки? Оказались ли востребованными выделенные бюджетные средства, или что-то нужно поменять в условиях реализации программы? Сколько к выделенным бюджетным деньгам банк уже привлек средств на рыночных условиях? Нет ли здесь трудностей?

- В настоящее время участие БРК в реализации программы состоит в долгосрочном тенговом финансировании инвестиционных проектов в обрабатывающей промышленности, в том числе через дочернюю структуру банка - АО «БРК-Лизинг», предоставляющую лизинговое финансирование.

 В 2014-2017 банк привлёк средства Национального фонда и республиканского бюджета в несколько траншей. На сегодня общий объём средств, направляемых банком на проекты индустриализации, составляет 535 млрд тенге: 230 млрд тенге государственных средств, микшированных со средствами, привлекаемыми с рынка - 305 млрд тенге.

В рамках программы кредиты предоставляются на срок до 20 лет по ставке до 11% годовых в тенге. К настоящему времени банк принял решения о финансировании 18 проектов на сумму 369 млрд тенге, из которых освоено 285,6 млрд тенге. Сумма свободных средств, предназначенных для финансирования проектов индустриализации, на сегодня составляет 166 млрд тенге. Мы продолжаем активную работу по поиску потенциальных проектов. В этой связи хотел бы призвать представителей бизнеса обращаться в БРК за финансированием по Программе новой индустриализации.

Напомню, что БРК может предложить финансирование крупных проектов сроком от 5 до 20 лет. Минимальная сумма займа составляет 7 млрд тенге, для пищевой отрасли «порог» составляет 3 млрд тенге.

 


[DETAIL_TEXT_TYPE] => html [~DETAIL_TEXT_TYPE] => html [PREVIEW_TEXT] => Хороший бизнес-клиент с интересным, качественно проработанным проектом – это то, что сейчас днём с огнём ищут казахстанские банки. Первым в этой очереди стоит государственный Банк развития Казахстана (БРК, «дочка» холдинга «Байтерек»). При этом БРК избегает конкуренции с коммерческими банками, финансируя только крупные несырьевые индустриальные проекты. Долгосрочные тенговые займы – это то, что сейчас хочет крупный бизнес. О том, что именно бизнесу может предложить БРК, рассказал в интервью заместитель председателя правления банка Думан Аубакиров [~PREVIEW_TEXT] => Хороший бизнес-клиент с интересным, качественно проработанным проектом – это то, что сейчас днём с огнём ищут казахстанские банки. Первым в этой очереди стоит государственный Банк развития Казахстана (БРК, «дочка» холдинга «Байтерек»). При этом БРК избегает конкуренции с коммерческими банками, финансируя только крупные несырьевые индустриальные проекты. Долгосрочные тенговые займы – это то, что сейчас хочет крупный бизнес. О том, что именно бизнесу может предложить БРК, рассказал в интервью заместитель председателя правления банка Думан Аубакиров [PREVIEW_TEXT_TYPE] => text [~PREVIEW_TEXT_TYPE] => text [PREVIEW_PICTURE] => Array ( [ID] => 11122 [TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:02:02 [MODULE_ID] => iblock [HEIGHT] => 529 [WIDTH] => 719 [FILE_SIZE] => 801813 [CONTENT_TYPE] => image/png [SUBDIR] => iblock/84f [FILE_NAME] => 23.08.2018.png [ORIGINAL_NAME] => 23.08.2018.png [DESCRIPTION] => [HANDLER_ID] => [EXTERNAL_ID] => a5dcc91343066fb88ab114020548d9aa [~src] => [SRC] => /upload/iblock/84f/23.08.2018.png [UNSAFE_SRC] => /upload/iblock/84f/23.08.2018.png [SAFE_SRC] => /upload/iblock/84f/23.08.2018.png [ALT] => Тенге в тренде у заёмщиков [TITLE] => Тенге в тренде у заёмщиков ) [~PREVIEW_PICTURE] => 11122 [LANG_DIR] => /en/ [~LANG_DIR] => /en/ [SORT] => 500 [~SORT] => 500 [CODE] => [~CODE] => [EXTERNAL_ID] => 1932 [~EXTERNAL_ID] => 1932 [IBLOCK_TYPE_ID] => pc [~IBLOCK_TYPE_ID] => pc [IBLOCK_CODE] => pc_blogs [~IBLOCK_CODE] => pc_blogs [IBLOCK_EXTERNAL_ID] => 40 [~IBLOCK_EXTERNAL_ID] => 40 [LID] => b3 [~LID] => b3 [EDIT_LINK] => [DELETE_LINK] => [DISPLAY_ACTIVE_FROM] => 23.08.2018 [FIELDS] => Array ( ) [PROPERTIES] => Array ( [OLD_ID] => Array ( [ID] => 701 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => _old_id [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => OLD_ID [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 207 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => _old_id [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 702 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Description [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 208 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22095 [VALUE] => Array ( [TEXT] => A good business client with an interesting, high-quality project is the fact that Kazakhstan's banks are looking for fire in the daytime. The first in this line is the state Development Bank of Kazakhstan (DBK, subsidiary of the holding Baiterek). At the same time, DBK avoids competition with commercial banks, financing only large non-primary industrial projects. Long-term tenge loans are what the big business now wants. The fact that it is the business that DBK can offer, said in an interview the deputy chairman of the Management Board of the bank Duman Aubakirov. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => A good business client with an interesting, high-quality project is the fact that Kazakhstan's banks are looking for fire in the daytime. The first in this line is the state Development Bank of Kazakhstan (DBK, subsidiary of the holding Baiterek). At the same time, DBK avoids competition with commercial banks, financing only large non-primary industrial projects. Long-term tenge loans are what the big business now wants. The fact that it is the business that DBK can offer, said in an interview the deputy chairman of the Management Board of the bank Duman Aubakirov. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Description [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [EN_DETAIL_TEXT] => Array ( [ID] => 703 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Detail text [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_DETAIL_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 209 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22096 [VALUE] => Array ( [TEXT] => <p><strong>What does the credit market live today? How much have the needs of borrowers changed? What do they want?</strong></p> <p>- The main trend of the Kazakhstani credit market is the significantly increased demand for tenge financing. For example, I will say that since the beginning of this year, DBK has received 30 loan applications, of which 26 - in KZT for the amount of KZT 395 billion, 4 applications - in USD for $ 585 million. That is, more than twice the volume of applications in the national currency exceeds the requested funding in USD.</p> <p><strong>Do you think the bank is coping with the mission that is entrusted to it?</strong></p> <p>- The Bank copes with its mission - to promote the diversification of the economy of Kazakhstan through long-term financing of large projects in the manufacturing industry and production infrastructure. This is indicated by the statistics of credit activity. The size of the loan portfolio of DBK increased to KZT 1 trillion 561 billion in 2017 from KZT 815 billion in 2013, that is, almost twice. In 2016 and 2017, the volume of project financing amounted to KZT 425.9 billion and KZT 422.1 billion, respectively. Following the results of 2017, DBK decided to finance 14 new projects for a total of KZT 526 billion. The sectoral structure of approved applications for 86.1% is represented by manufacturing projects.</p> <p>The fact that DBK is coping with the tasks entrusted to it, says support from the state in the form of capitalization - to KZT 110 billion from 2014.</p> <p><strong>What major projects financed with the bank&#39;s participation will be put into operation in the near future?</strong></p> <p>- During the year, we expect the completion of several major projects. Among them, I would like first of all to note the project of expanding the capacities of the first railway wheel manufacturing plant in Kazakhstan in Ekibastuz. New high-tech production, which is highly robotic, will allow the company to produce up to 200 000 wheels a year.</p> <p>The plant for the production of 110 kV and 220 kV power transformers in Shymkent is also the country&#39;s first production of high-power transformers. Until 2022, the company intends to achieve design capacity - over 100 units of transformers per year. The future plant will be able to cover 70% of the needs of the Kazakhstan market in transformers with a capacity of 110 kV and 50% - with a capacity of 220 kV, which in turn will significantly reduce the import of foreign products to Kazakhstan.</p> <p>In 2019, the first stage of the ferrosilicon production plant in Karaganda with the capacity of 96 000 tons per year is expected to be launched. At the same time, it is also planned to start the second stage of the plant, which will increase the capacity up to 144 000 tons per year. The new enterprise will allow Kazakhstan to become one of the world&#39;s largest producers of ferrosilicon. The share of Kazakhstan content in this project will be over 90%.</p> <p>In the sphere of &quot;green economy&quot;, it is planned to complete the construction of the first hydroelectric power plant (HEP) from the cascade of small hydroelectric power stations on the Turgusun River in the Zyryanovsk region of the East Kazakhstan region, which will provide 23% of the region&#39;s electricity needs, and reduce carbon dioxide emissions by 680 tons per year.</p> <p>Turgusunskaya HEP-1 will be able to generate up to 79.8 million kilowatt-hours of electricity per year. The future wind farm (50 MW) in the Akmola region will reduce greenhouse gas emissions by 230 000 tons per year, exceeding the emissions of more than 113 000 cars per year.</p> <p>In September, the Makina poultry farm in Akmola region is expected to start with a total capacity of 60 000 tons of broilers per year in live weight. By volume of production, the factory will become the largest in Central Asia. The automation of slaughtering and processing of poultry at the factory is something that we, as bankers, would like to see for themselves, and also to introduce journalists during the upcoming press tour to the enterprise.</p> <p><strong>Can you call DBK a client-oriented bank? At one time, the bank was criticized for complicated procedures. What has changed in this part?</strong></p> <p>- Today, DBK can be called a client-oriented bank. With the involvement of a consortium of international consultants, we have substantially optimized credit procedures, made them convenient, primarily for our borrowers:</p> <ul> <li>a preliminary questionnaire was introduced, which allows to reveal in the shortest possible time how much the project has been worked out, which, in turn, saves the applicant&#39;s time;</li> <li>only projects with a high degree of sophistication are now received for credit analysis and bank examinations;</li> <li>a new organizational structure has been introduced through a clear delimitation of the front-, middle- and back-office functions in accordance with the best world practice of building business processes;</li> <li>participation of collegial bodies is reduced and personal responsibility of bank employees is increased.</li> </ul> <p>All the above mentioned steps allowed to reduce the average time for consideration of loan applications from 130 to 75 working days.</p> <p><strong>DBK is one of the operators of the new industrialization Program. What was done by the bank in the framework of the Second Five-Year Plan? Have you turned out to be in demand dedicated budget funds, or something needs to be changed in the conditions of the program? How much to the allocated budgetary money the bank has already involved means on market conditions? Are there any risks here?</strong></p> <p>- Currently, DBK&#39;s participation in the program implementation is in the long-term tenge financing of investment projects in the manufacturing industry, including through the subsidiary structure of the bank - DBK-Leasing JSC, which provides leasing financing.</p> <p>In 2014-2017 the bank attracted funds of the National Fund and the republican budget in several tranches. Today, the total amount of funds sent by the bank to industrialization projects is KZT 535 billion: KZT 230 billion of public funds, mixed with funds raised from the market - KZT 305 billion.<br /> Under the program, loans are granted for up to 20 years at a rate of up to 11% per annum in KZT. To date, the bank has made decisions on the financing of 18 projects amounting to KZT 369 billion, of which KZT 285.6 billion was disbursed. The amount of free funds intended for financing industrialization projects is currently KZT 166 billion. We continue to work actively to find potential projects. In this regard, I would like to encourage business representatives to apply to DBK for funding under the new industrialization Program.</p> <p>Let me remind you that DBK can offer financing of large projects for a period of 5 up to 20 years. The minimum loan amount is KZT 7 billion, for the food industry the &quot;threshold&quot; is KZT 3 billion.</p> [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] =>

What does the credit market live today? How much have the needs of borrowers changed? What do they want?

- The main trend of the Kazakhstani credit market is the significantly increased demand for tenge financing. For example, I will say that since the beginning of this year, DBK has received 30 loan applications, of which 26 - in KZT for the amount of KZT 395 billion, 4 applications - in USD for $ 585 million. That is, more than twice the volume of applications in the national currency exceeds the requested funding in USD.

Do you think the bank is coping with the mission that is entrusted to it?

- The Bank copes with its mission - to promote the diversification of the economy of Kazakhstan through long-term financing of large projects in the manufacturing industry and production infrastructure. This is indicated by the statistics of credit activity. The size of the loan portfolio of DBK increased to KZT 1 trillion 561 billion in 2017 from KZT 815 billion in 2013, that is, almost twice. In 2016 and 2017, the volume of project financing amounted to KZT 425.9 billion and KZT 422.1 billion, respectively. Following the results of 2017, DBK decided to finance 14 new projects for a total of KZT 526 billion. The sectoral structure of approved applications for 86.1% is represented by manufacturing projects.

The fact that DBK is coping with the tasks entrusted to it, says support from the state in the form of capitalization - to KZT 110 billion from 2014.

What major projects financed with the bank's participation will be put into operation in the near future?

- During the year, we expect the completion of several major projects. Among them, I would like first of all to note the project of expanding the capacities of the first railway wheel manufacturing plant in Kazakhstan in Ekibastuz. New high-tech production, which is highly robotic, will allow the company to produce up to 200 000 wheels a year.

The plant for the production of 110 kV and 220 kV power transformers in Shymkent is also the country's first production of high-power transformers. Until 2022, the company intends to achieve design capacity - over 100 units of transformers per year. The future plant will be able to cover 70% of the needs of the Kazakhstan market in transformers with a capacity of 110 kV and 50% - with a capacity of 220 kV, which in turn will significantly reduce the import of foreign products to Kazakhstan.

In 2019, the first stage of the ferrosilicon production plant in Karaganda with the capacity of 96 000 tons per year is expected to be launched. At the same time, it is also planned to start the second stage of the plant, which will increase the capacity up to 144 000 tons per year. The new enterprise will allow Kazakhstan to become one of the world's largest producers of ferrosilicon. The share of Kazakhstan content in this project will be over 90%.

In the sphere of "green economy", it is planned to complete the construction of the first hydroelectric power plant (HEP) from the cascade of small hydroelectric power stations on the Turgusun River in the Zyryanovsk region of the East Kazakhstan region, which will provide 23% of the region's electricity needs, and reduce carbon dioxide emissions by 680 tons per year.

Turgusunskaya HEP-1 will be able to generate up to 79.8 million kilowatt-hours of electricity per year. The future wind farm (50 MW) in the Akmola region will reduce greenhouse gas emissions by 230 000 tons per year, exceeding the emissions of more than 113 000 cars per year.

In September, the Makina poultry farm in Akmola region is expected to start with a total capacity of 60 000 tons of broilers per year in live weight. By volume of production, the factory will become the largest in Central Asia. The automation of slaughtering and processing of poultry at the factory is something that we, as bankers, would like to see for themselves, and also to introduce journalists during the upcoming press tour to the enterprise.

Can you call DBK a client-oriented bank? At one time, the bank was criticized for complicated procedures. What has changed in this part?

- Today, DBK can be called a client-oriented bank. With the involvement of a consortium of international consultants, we have substantially optimized credit procedures, made them convenient, primarily for our borrowers:

  • a preliminary questionnaire was introduced, which allows to reveal in the shortest possible time how much the project has been worked out, which, in turn, saves the applicant's time;
  • only projects with a high degree of sophistication are now received for credit analysis and bank examinations;
  • a new organizational structure has been introduced through a clear delimitation of the front-, middle- and back-office functions in accordance with the best world practice of building business processes;
  • participation of collegial bodies is reduced and personal responsibility of bank employees is increased.

All the above mentioned steps allowed to reduce the average time for consideration of loan applications from 130 to 75 working days.

DBK is one of the operators of the new industrialization Program. What was done by the bank in the framework of the Second Five-Year Plan? Have you turned out to be in demand dedicated budget funds, or something needs to be changed in the conditions of the program? How much to the allocated budgetary money the bank has already involved means on market conditions? Are there any risks here?

- Currently, DBK's participation in the program implementation is in the long-term tenge financing of investment projects in the manufacturing industry, including through the subsidiary structure of the bank - DBK-Leasing JSC, which provides leasing financing.

In 2014-2017 the bank attracted funds of the National Fund and the republican budget in several tranches. Today, the total amount of funds sent by the bank to industrialization projects is KZT 535 billion: KZT 230 billion of public funds, mixed with funds raised from the market - KZT 305 billion.
Under the program, loans are granted for up to 20 years at a rate of up to 11% per annum in KZT. To date, the bank has made decisions on the financing of 18 projects amounting to KZT 369 billion, of which KZT 285.6 billion was disbursed. The amount of free funds intended for financing industrialization projects is currently KZT 166 billion. We continue to work actively to find potential projects. In this regard, I would like to encourage business representatives to apply to DBK for funding under the new industrialization Program.

Let me remind you that DBK can offer financing of large projects for a period of 5 up to 20 years. The minimum loan amount is KZT 7 billion, for the food industry the "threshold" is KZT 3 billion.

[TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Detail text [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [EN_DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 704 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Documents [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 210 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Documents [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_NAME] => Array ( [ID] => 705 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Title [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 211 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22097 [VALUE] => Tenge in the trend of borrowers [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Tenge in the trend of borrowers [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Title [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_YOUTUBE] => Array ( [ID] => 706 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Video [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 212 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Video [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_NAME] => Array ( [ID] => 707 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Атауы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 213 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22098 [VALUE] => Теңге қарыз алушылардың трендінде [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Теңге қарыз алушылардың трендінде [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Атауы [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_YOUTUBE] => Array ( [ID] => 708 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Бейне [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 214 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Бейне [~DEFAULT_VALUE] => ) [YOUTUBE] => Array ( [ID] => 709 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Видео [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 215 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Видео [~DEFAULT_VALUE] => ) [DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 710 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Документы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 216 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Документы [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 711 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Құжаттар [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 217 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Құжаттар [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 712 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Сипаттамасы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 218 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22099 [VALUE] => Array ( [TEXT] => Қызғылықты, сапалы пысықталған жобасы бар жақсы бизнес-клиент – бұл бүгінде қазақстандық банктер күндіз қолына шам алып іздейтін клиент. Осы кезекте бірінші болып Қазақстанның мемлекеттік даму банкі (ҚДБ, «Бәйтерек» холдингінің «еншілесі») тұр. Бұл ретте ҚДБ шикізаттық емес ірі индустриялық жобаларды ғана қаржыландыра отырып, коммерциялық банктермен бәсекелесуден қашқақтайды. Ұзақ мерзімді теңге қарыздары – бұл қазір ірі бизнес қажет ететін қарыздар. Осы сұқбатта бизнеске ҚДБ-ның нақ нені ұсына алатыны туралы Банк басқармасы төрағасының орынбасары Думан Әубәкіров әңгімелеп берді. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => Қызғылықты, сапалы пысықталған жобасы бар жақсы бизнес-клиент – бұл бүгінде қазақстандық банктер күндіз қолына шам алып іздейтін клиент. Осы кезекте бірінші болып Қазақстанның мемлекеттік даму банкі (ҚДБ, «Бәйтерек» холдингінің «еншілесі») тұр. Бұл ретте ҚДБ шикізаттық емес ірі индустриялық жобаларды ғана қаржыландыра отырып, коммерциялық банктермен бәсекелесуден қашқақтайды. Ұзақ мерзімді теңге қарыздары – бұл қазір ірі бизнес қажет ететін қарыздар. Осы сұқбатта бизнеске ҚДБ-ның нақ нені ұсына алатыны туралы Банк басқармасы төрағасының орынбасары Думан Әубәкіров әңгімелеп берді. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Сипаттамасы [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [KZ_DETAIL_TEXT] => Array ( [ID] => 713 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Толық сипаттама [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_DETAIL_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 219 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22100 [VALUE] => Array ( [TEXT] => <p><strong>Бүгінде кредит нарығы немен күн көріп отыр? Қарыз алушылардың қажеттіліктері қаншалықты өзгерді? Олар не істегісі келеді? </strong></p> <p>- Қазақстандық кредит нарығының негізгі тренді айтарлықтай өсіп отырған теңгемен қаржыландыруға деген қажеттілік болып табылады. Мысал үшін мынаны айтайын, ағымдағы жылдың басынан бері ҚДБ-ға 30 кредиттік өтінім келіп түсті, оның 26-ы теңгемен 395 млрд теңге сомасында, 4 өтінім – АҚШ долларымен $585 млн сомасында болды. Яғни ұлттық валютадағы өтінімдердің көлемі АҚШ долларымен сұратылатын қаржыландырудан екі еседен астам артық.</p> <p><strong>Сіз қалай ойлайсыз, банк өзіне жүктелген миссияны орындай ала ма? </strong></p> <p>- Банк өзіне жүктелген миссияны орындайды – ол өңдеу өнеркәсібі мен өндірістік инфрақұрылымдағы ірі жобаларды ұзақ мерзімді қаржыландыру жолымен Қазақстанның экономикасын әртараптандыруға жәрдемдеседі. Бұл туралы кредит қызметінің статистикасы айтады. ҚДБ кредиттік қоржынының мөлшері 2017 жылдың қорытындылары бойынша 2013 жылғы 815 млрд теңгеден 1 трлн 561 млрд теңгеге дейін, яғни екі есеге жуық өсті. 2016 және 2017 жылдары жобаларды қаржыландыру көлемі тиісінше 425,9 млрд теңгені және 422,1 млрд теңгені құрады. 2017 жылдың қорытындылары бойынша ҚДБ жалпы сомасы 526 млрд теңге болатын 14 жаңа жобаны қаржыландыру туралы шешім қабылдады. Мақұлданған өтінімдердің салалық құрылымының 86,1% өңдеу өнеркәсібінің жобаларымен ұсынылған.</p> <p>ҚДБ-ның өзіне жүктелген міндеттерді орындайтыны туралы мемлекеттің тарапынан 2014 жылдан бастап капиталдандыру түрінде берілген – 110 млрд теңге мөлшеріндегі қолдау да дәлелдейді.</p> <p><strong>Банктің қатысуымен қаржыландырылған қандай ірі жобалар таяу уақытта пайдалануға енгізілетін болады? </strong></p> <p>-Жыл бойында біз бірнеше ірі жобалардың аяқталуын күтіп отырмыз. Олардың қатарында ең алдымен қуаттарды кеңейту жобасын, Екібастұздағы темір жол дөңгелектерін өндіру жөніндегі Қазақстандағы алғашқы зауытты атап өткім келеді. Роботтандырудың жоғары дәрежесімен ерекшеленетін жоғары технологиялы жаңа өндіріс кәсіпорынға жылына 200 000 дейін дөңгелектер шығаруға мүмкіндік береді.</p> <p>Шымкент қаласындағы кернеуі 110 кВ және 220 кВ күштік трансформаторлар жасау зауыты да – елдегі алғашқы жоғары қуатты трансформаторлар өндірісі. Кәсіпорын 2022 жылға дейін жылына 100 бірліктен астам трансформаторлар жобалық қуатына қол жеткізу ниетінде. Болашақ зауыт қуаты 110 кВ трансформаторларға деген қазақстандық нарық қажеттіліктерін 70% және қуаты 220 кВ - 50% жаба алады, бұл өз кезегінде Қазақстанға шетелдік өнімнің импортын айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді.</p> <p>2019 жылы Қарағандыда қуаты жылына 96 000 тонна ферросилиций өндіру жөніндегі зауыттың бірінші кезегін іске қосу күтілуде. Бұл ретте бір мезгілде зауыттың екінші кезегін де іске қосу болжанады, ол қуатты жылына 144 000 тоннаға дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Жаңа кәсіпорын Қазақстанның ферросилицийді әлемдік аса ірі өндірушілер қатарына кіруіне мүмкіндік береді. Осы жобадағы қазақстандық қамту үлесі 90% астамды құрайды.</p> <p>«Жасыл экономика» саласында ШҚО Зырян ауданындағы Тұрғысын өзенінде шағын ГЭС каскадынан алғашқы су электр станциясының (ГЭС) құрылысын аяқтау жоспарлануда, бұл осы ауданның электр энергиясына деген мұқтаждығын 23% қамтамасыз етуге, көмір қышқыл газының шығарындыларын жылына 680 тоннаға азайтуға мүмкіндік береді. Тұрғысын ГЭС-1 бір жылда 79,8 млн. киловатт-сағатқа дейін электр энергиясын өндіре алады. Ақмола облысындағы болашақтағы жел электр станциясы (50 МВт) парниктік газдардың шығарындыларын жылына 230 000 тоннаға азайтуға мүмкіндік береді, бұл 113 000 астам автомобильдің бір жылдағы шығарындылары көлемінен асып түседі.</p> <p>Қыркүйекте Ақмола облысында жалпы өнімділігі тірі салмақта 60 000 тонна бройлер болатын Макинск құс фабрикасын іске қосу күтілуде. Өндіріс көлемі бойынша фабрика Орталық Азиядағы ең ірі фабрикаға айналады. Фабрикада құсты сою мен өңдеудің автоматтандырылғанын – біздер, банкирлер де өз көзімізбен көргіміз, сондай-ақ кәсіпорынға алда тұрған баспасөз-туры барысында журналистерді таныстырғымыз келеді.</p> <p><strong>ҚДБ-ны клиентке бағдарланған банк деп атауға бола ма? Өз кезінде банк күрделі рәсімдері үшін сыналған еді. Осы тұрғыда не өзгерді? </strong></p> <p>- Бүгінгі таңда ҚДБ-ны клиентке бағдарланған банк деп атауға болады. Халықаралық консультанттар консорциумын тартқаннан кейін, біз кредиттік рәсімдерді айтарлықтай оңтайландырдық, оларды, ең алдымен, біздің қарыз алушылар үшін қолайлы еттік:</p> <ul> <li>жобаның қаншалықты пысықталғанын ең қысқа мерзімде анықтауға мүмкіндік беретін алдын ала сауалнама жүргізу енгізілді, бұл өз кезегінде өтініш берушінің уақытын үнемдейді;</li> <li>енді кредиттік талдау мен банктік сараптамаға пысықталуының жоғары деңгейі бар жобалар ғана келіп түседі;</li> <li>бизнес-процестерді құрудың әлемдік озық практикаларына сәйкес фронт-, мидл- және бэк-офис функционалының аражігін дәл ажырату жолымен жаңа ұйымдастыру құрылымы енгізілді;</li> <li>алқалы органдардың қатысуы азайды және банк қызметкерлерінің дербес жауапкершілігі арттырылды.</li> </ul> <p>Аталған барлық қадамдар кредиттік өтінімдерді қараудың орташа мерзімін 130-дан 75 жұмыс күніне дейін қысқартуға мүмкіндік берді.</p> <p><strong>ҚДБ Жаңа индустрияландыру бағдарламасы операторларының бірі болып табылады. Банк екінші бесжылдық шеңберінде не істеді? Бөлінген бюджет қаражаты қажетті болып шықты ма немесе бағдарламаны іске асыру жағдайларында әлденені өзгерту қажет пе? Бөлінген бюджет ақшасына банк нарық шарттарында қанша қаражат тартып үлгірді? Осы жерде қиындықтар жоқ па?</strong></p> <p>- Қазіргі кезде ҚДБ-ның бағдарламаны іске асыруға қатысуы өңдеу өнеркәсібіндегі инвестициялық жобаларды теңгемен ұзақ мерзімді қаржыландырудан, оның ішінде банктің лизингтік қаржыландыру ұсынатын еншілес құрылымы – «ҚДБ-Лизинг» АҚ арқылы қаржыландырудан тұрады.</p> <p>2014-2017 жылдары банк Ұлттық қордың және республикалық бюджеттің қаражатын бірнеше траншпен тартты. Бүгінгі таңда банк индустрияландыру жобаларына бағыттайтын қаражаттың жалпы көлемі 535 млрд теңгені: 230 млрд теңге нарықтан тартылатын 305 млрд теңге қаражатымен микширленген мемлекеттік қаражатты құрайды.</p> <p>Бағдарлама шеңберіндегі кредиттер жылдық 11% дейінгі мөлшерлеме бойынша теңгемен 20 жылға дейінгі мерзімге беріледі. Осы уақытта банк 369 млрд теңге сомасындағы 18 жобаны қаржыландыру туралы шешім қабылдады, оның 285,6 млрд теңгесі игерілді. Бүгінде индустрияландыру жобаларын қаржыландыруға арналған бос қаражат сомасы 285,6 млрд теңгені құрайды. Біз әлеуетті жобаларды іздестіру жөніндегі белсенді жұмысты жалғастырудамыз. Осыған байланысты бизнес өкілдерін Жаңа индустрияландыру бағдарламасы бойынша қаржыландыру үшін ҚДБ-ға өтініш жасауға шақырғым келеді. ҚДБ-ның 5 жылдан 20 жылға дейінгі мерзіммен ірі жобаларды қаржыландыруды ұсынуы мүмкін екендігін еске саламын. Қарыздың ең аз сомасы 7 млрд теңгені құрайды, тамақ саласы үшін «шек» 3 млрд теңгені құрайды</p> [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] =>

Бүгінде кредит нарығы немен күн көріп отыр? Қарыз алушылардың қажеттіліктері қаншалықты өзгерді? Олар не істегісі келеді?

- Қазақстандық кредит нарығының негізгі тренді айтарлықтай өсіп отырған теңгемен қаржыландыруға деген қажеттілік болып табылады. Мысал үшін мынаны айтайын, ағымдағы жылдың басынан бері ҚДБ-ға 30 кредиттік өтінім келіп түсті, оның 26-ы теңгемен 395 млрд теңге сомасында, 4 өтінім – АҚШ долларымен $585 млн сомасында болды. Яғни ұлттық валютадағы өтінімдердің көлемі АҚШ долларымен сұратылатын қаржыландырудан екі еседен астам артық.

Сіз қалай ойлайсыз, банк өзіне жүктелген миссияны орындай ала ма?

- Банк өзіне жүктелген миссияны орындайды – ол өңдеу өнеркәсібі мен өндірістік инфрақұрылымдағы ірі жобаларды ұзақ мерзімді қаржыландыру жолымен Қазақстанның экономикасын әртараптандыруға жәрдемдеседі. Бұл туралы кредит қызметінің статистикасы айтады. ҚДБ кредиттік қоржынының мөлшері 2017 жылдың қорытындылары бойынша 2013 жылғы 815 млрд теңгеден 1 трлн 561 млрд теңгеге дейін, яғни екі есеге жуық өсті. 2016 және 2017 жылдары жобаларды қаржыландыру көлемі тиісінше 425,9 млрд теңгені және 422,1 млрд теңгені құрады. 2017 жылдың қорытындылары бойынша ҚДБ жалпы сомасы 526 млрд теңге болатын 14 жаңа жобаны қаржыландыру туралы шешім қабылдады. Мақұлданған өтінімдердің салалық құрылымының 86,1% өңдеу өнеркәсібінің жобаларымен ұсынылған.

ҚДБ-ның өзіне жүктелген міндеттерді орындайтыны туралы мемлекеттің тарапынан 2014 жылдан бастап капиталдандыру түрінде берілген – 110 млрд теңге мөлшеріндегі қолдау да дәлелдейді.

Банктің қатысуымен қаржыландырылған қандай ірі жобалар таяу уақытта пайдалануға енгізілетін болады?

-Жыл бойында біз бірнеше ірі жобалардың аяқталуын күтіп отырмыз. Олардың қатарында ең алдымен қуаттарды кеңейту жобасын, Екібастұздағы темір жол дөңгелектерін өндіру жөніндегі Қазақстандағы алғашқы зауытты атап өткім келеді. Роботтандырудың жоғары дәрежесімен ерекшеленетін жоғары технологиялы жаңа өндіріс кәсіпорынға жылына 200 000 дейін дөңгелектер шығаруға мүмкіндік береді.

Шымкент қаласындағы кернеуі 110 кВ және 220 кВ күштік трансформаторлар жасау зауыты да – елдегі алғашқы жоғары қуатты трансформаторлар өндірісі. Кәсіпорын 2022 жылға дейін жылына 100 бірліктен астам трансформаторлар жобалық қуатына қол жеткізу ниетінде. Болашақ зауыт қуаты 110 кВ трансформаторларға деген қазақстандық нарық қажеттіліктерін 70% және қуаты 220 кВ - 50% жаба алады, бұл өз кезегінде Қазақстанға шетелдік өнімнің импортын айтарлықтай қысқартуға мүмкіндік береді.

2019 жылы Қарағандыда қуаты жылына 96 000 тонна ферросилиций өндіру жөніндегі зауыттың бірінші кезегін іске қосу күтілуде. Бұл ретте бір мезгілде зауыттың екінші кезегін де іске қосу болжанады, ол қуатты жылына 144 000 тоннаға дейін ұлғайтуға мүмкіндік береді. Жаңа кәсіпорын Қазақстанның ферросилицийді әлемдік аса ірі өндірушілер қатарына кіруіне мүмкіндік береді. Осы жобадағы қазақстандық қамту үлесі 90% астамды құрайды.

«Жасыл экономика» саласында ШҚО Зырян ауданындағы Тұрғысын өзенінде шағын ГЭС каскадынан алғашқы су электр станциясының (ГЭС) құрылысын аяқтау жоспарлануда, бұл осы ауданның электр энергиясына деген мұқтаждығын 23% қамтамасыз етуге, көмір қышқыл газының шығарындыларын жылына 680 тоннаға азайтуға мүмкіндік береді. Тұрғысын ГЭС-1 бір жылда 79,8 млн. киловатт-сағатқа дейін электр энергиясын өндіре алады. Ақмола облысындағы болашақтағы жел электр станциясы (50 МВт) парниктік газдардың шығарындыларын жылына 230 000 тоннаға азайтуға мүмкіндік береді, бұл 113 000 астам автомобильдің бір жылдағы шығарындылары көлемінен асып түседі.

Қыркүйекте Ақмола облысында жалпы өнімділігі тірі салмақта 60 000 тонна бройлер болатын Макинск құс фабрикасын іске қосу күтілуде. Өндіріс көлемі бойынша фабрика Орталық Азиядағы ең ірі фабрикаға айналады. Фабрикада құсты сою мен өңдеудің автоматтандырылғанын – біздер, банкирлер де өз көзімізбен көргіміз, сондай-ақ кәсіпорынға алда тұрған баспасөз-туры барысында журналистерді таныстырғымыз келеді.

ҚДБ-ны клиентке бағдарланған банк деп атауға бола ма? Өз кезінде банк күрделі рәсімдері үшін сыналған еді. Осы тұрғыда не өзгерді?

- Бүгінгі таңда ҚДБ-ны клиентке бағдарланған банк деп атауға болады. Халықаралық консультанттар консорциумын тартқаннан кейін, біз кредиттік рәсімдерді айтарлықтай оңтайландырдық, оларды, ең алдымен, біздің қарыз алушылар үшін қолайлы еттік:

  • жобаның қаншалықты пысықталғанын ең қысқа мерзімде анықтауға мүмкіндік беретін алдын ала сауалнама жүргізу енгізілді, бұл өз кезегінде өтініш берушінің уақытын үнемдейді;
  • енді кредиттік талдау мен банктік сараптамаға пысықталуының жоғары деңгейі бар жобалар ғана келіп түседі;
  • бизнес-процестерді құрудың әлемдік озық практикаларына сәйкес фронт-, мидл- және бэк-офис функционалының аражігін дәл ажырату жолымен жаңа ұйымдастыру құрылымы енгізілді;
  • алқалы органдардың қатысуы азайды және банк қызметкерлерінің дербес жауапкершілігі арттырылды.

Аталған барлық қадамдар кредиттік өтінімдерді қараудың орташа мерзімін 130-дан 75 жұмыс күніне дейін қысқартуға мүмкіндік берді.

ҚДБ Жаңа индустрияландыру бағдарламасы операторларының бірі болып табылады. Банк екінші бесжылдық шеңберінде не істеді? Бөлінген бюджет қаражаты қажетті болып шықты ма немесе бағдарламаны іске асыру жағдайларында әлденені өзгерту қажет пе? Бөлінген бюджет ақшасына банк нарық шарттарында қанша қаражат тартып үлгірді? Осы жерде қиындықтар жоқ па?

- Қазіргі кезде ҚДБ-ның бағдарламаны іске асыруға қатысуы өңдеу өнеркәсібіндегі инвестициялық жобаларды теңгемен ұзақ мерзімді қаржыландырудан, оның ішінде банктің лизингтік қаржыландыру ұсынатын еншілес құрылымы – «ҚДБ-Лизинг» АҚ арқылы қаржыландырудан тұрады.

2014-2017 жылдары банк Ұлттық қордың және республикалық бюджеттің қаражатын бірнеше траншпен тартты. Бүгінгі таңда банк индустрияландыру жобаларына бағыттайтын қаражаттың жалпы көлемі 535 млрд теңгені: 230 млрд теңге нарықтан тартылатын 305 млрд теңге қаражатымен микширленген мемлекеттік қаражатты құрайды.

Бағдарлама шеңберіндегі кредиттер жылдық 11% дейінгі мөлшерлеме бойынша теңгемен 20 жылға дейінгі мерзімге беріледі. Осы уақытта банк 369 млрд теңге сомасындағы 18 жобаны қаржыландыру туралы шешім қабылдады, оның 285,6 млрд теңгесі игерілді. Бүгінде индустрияландыру жобаларын қаржыландыруға арналған бос қаражат сомасы 285,6 млрд теңгені құрайды. Біз әлеуетті жобаларды іздестіру жөніндегі белсенді жұмысты жалғастырудамыз. Осыған байланысты бизнес өкілдерін Жаңа индустрияландыру бағдарламасы бойынша қаржыландыру үшін ҚДБ-ға өтініш жасауға шақырғым келеді. ҚДБ-ның 5 жылдан 20 жылға дейінгі мерзіммен ірі жобаларды қаржыландыруды ұсынуы мүмкін екендігін еске саламын. Қарыздың ең аз сомасы 7 млрд теңгені құрайды, тамақ саласы үшін «шек» 3 млрд теңгені құрайды

[TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Толық сипаттама [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [PHOTOGALLERY] => Array ( [ID] => 714 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Фотогалерея [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => PHOTOGALLERY [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 220 [FILE_TYPE] => jpg, gif, bmp, png, jpeg [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Фотогалерея [~DEFAULT_VALUE] => ) [HEAD] => Array ( [ID] => 790 [TIMESTAMP_X] => 2019-07-29 11:30:26 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Руководитель [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => HEAD [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => E [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 126 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 23569 [VALUE] => 7453 [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => 7453 [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Руководитель [~DEFAULT_VALUE] => ) ) [DISPLAY_PROPERTIES] => Array ( [EN_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 702 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Description [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 208 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22095 [VALUE] => Array ( [TEXT] => A good business client with an interesting, high-quality project is the fact that Kazakhstan's banks are looking for fire in the daytime. The first in this line is the state Development Bank of Kazakhstan (DBK, subsidiary of the holding Baiterek). At the same time, DBK avoids competition with commercial banks, financing only large non-primary industrial projects. Long-term tenge loans are what the big business now wants. The fact that it is the business that DBK can offer, said in an interview the deputy chairman of the Management Board of the bank Duman Aubakirov. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => A good business client with an interesting, high-quality project is the fact that Kazakhstan's banks are looking for fire in the daytime. The first in this line is the state Development Bank of Kazakhstan (DBK, subsidiary of the holding Baiterek). At the same time, DBK avoids competition with commercial banks, financing only large non-primary industrial projects. Long-term tenge loans are what the big business now wants. The fact that it is the business that DBK can offer, said in an interview the deputy chairman of the Management Board of the bank Duman Aubakirov. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Description [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [DISPLAY_VALUE] => A good business client with an interesting, high-quality project is the fact that Kazakhstan's banks are looking for fire in the daytime. The first in this line is the state Development Bank of Kazakhstan (DBK, subsidiary of the holding Baiterek). At the same time, DBK avoids competition with commercial banks, financing only large non-primary industrial projects. Long-term tenge loans are what the big business now wants. The fact that it is the business that DBK can offer, said in an interview the deputy chairman of the Management Board of the bank Duman Aubakirov. ) [EN_NAME] => Array ( [ID] => 705 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Title [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 211 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22097 [VALUE] => Tenge in the trend of borrowers [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Tenge in the trend of borrowers [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Title [~DEFAULT_VALUE] => [DISPLAY_VALUE] => Tenge in the trend of borrowers ) [KZ_NAME] => Array ( [ID] => 707 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Атауы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 213 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22098 [VALUE] => Теңге қарыз алушылардың трендінде [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Теңге қарыз алушылардың трендінде [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Атауы [~DEFAULT_VALUE] => [DISPLAY_VALUE] => Теңге қарыз алушылардың трендінде ) [KZ_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 712 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Сипаттамасы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 218 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22099 [VALUE] => Array ( [TEXT] => Қызғылықты, сапалы пысықталған жобасы бар жақсы бизнес-клиент – бұл бүгінде қазақстандық банктер күндіз қолына шам алып іздейтін клиент. Осы кезекте бірінші болып Қазақстанның мемлекеттік даму банкі (ҚДБ, «Бәйтерек» холдингінің «еншілесі») тұр. Бұл ретте ҚДБ шикізаттық емес ірі индустриялық жобаларды ғана қаржыландыра отырып, коммерциялық банктермен бәсекелесуден қашқақтайды. Ұзақ мерзімді теңге қарыздары – бұл қазір ірі бизнес қажет ететін қарыздар. Осы сұқбатта бизнеске ҚДБ-ның нақ нені ұсына алатыны туралы Банк басқармасы төрағасының орынбасары Думан Әубәкіров әңгімелеп берді. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => Қызғылықты, сапалы пысықталған жобасы бар жақсы бизнес-клиент – бұл бүгінде қазақстандық банктер күндіз қолына шам алып іздейтін клиент. Осы кезекте бірінші болып Қазақстанның мемлекеттік даму банкі (ҚДБ, «Бәйтерек» холдингінің «еншілесі») тұр. Бұл ретте ҚДБ шикізаттық емес ірі индустриялық жобаларды ғана қаржыландыра отырып, коммерциялық банктермен бәсекелесуден қашқақтайды. Ұзақ мерзімді теңге қарыздары – бұл қазір ірі бизнес қажет ететін қарыздар. Осы сұқбатта бизнеске ҚДБ-ның нақ нені ұсына алатыны туралы Банк басқармасы төрағасының орынбасары Думан Әубәкіров әңгімелеп берді. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Сипаттамасы [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [DISPLAY_VALUE] => Қызғылықты, сапалы пысықталған жобасы бар жақсы бизнес-клиент – бұл бүгінде қазақстандық банктер күндіз қолына шам алып іздейтін клиент. Осы кезекте бірінші болып Қазақстанның мемлекеттік даму банкі (ҚДБ, «Бәйтерек» холдингінің «еншілесі») тұр. Бұл ретте ҚДБ шикізаттық емес ірі индустриялық жобаларды ғана қаржыландыра отырып, коммерциялық банктермен бәсекелесуден қашқақтайды. Ұзақ мерзімді теңге қарыздары – бұл қазір ірі бизнес қажет ететін қарыздар. Осы сұқбатта бизнеске ҚДБ-ның нақ нені ұсына алатыны туралы Банк басқармасы төрағасының орынбасары Думан Әубәкіров әңгімелеп берді. ) ) [IPROPERTY_VALUES] => Array ( ) [PREVIEW_IMAGE] => /upload/resize_cache/iblock/84f/352_450_240cd750bba9870f18aada2478b24840a/23.08.2018.png )
Array
(
    [ID] => 7899
    [~ID] => 7899
    [IBLOCK_ID] => 146
    [~IBLOCK_ID] => 146
    [IBLOCK_SECTION_ID] => 
    [~IBLOCK_SECTION_ID] => 
    [NAME] => Болат Жамишев: «Проблем с привлечением средств с рынка у БРК нет – вопрос в стоимости этих привлечений»
    [~NAME] => Болат Жамишев: «Проблем с привлечением средств с рынка у БРК нет – вопрос в стоимости этих привлечений»
    [ACTIVE_FROM] => 26.07.2018
    [~ACTIVE_FROM] => 26.07.2018
    [TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:02:46
    [~TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:02:46
    [DETAIL_PAGE_URL] => /pc/blogs/7899/
    [~DETAIL_PAGE_URL] => /pc/blogs/7899/
    [LIST_PAGE_URL] => /pc/blogs/
    [~LIST_PAGE_URL] => /pc/blogs/
    [DETAIL_TEXT] => 

- Болат Бидахметович, в последнее время появилось мнение, что необходимо рассмотреть возможность передачи кредитования обрабатывающей промышленности за счет бюджетных ассигнований комбанкам на основании следующей статистики: при кредитовании предприятий обрабатывающей промышленности доля БРК составляет 57% всего объема, но при этом охватывает два десятка крупных проектов. Банку же при этом предлагается заимствовать средства для кредитования на внутреннем и на внешнем рынках – а Вы видите в перспективе какую-то альтернативу привлекаемым бюджетным средствам?

- Понятно, что альтернатива бюджетным деньгам – это рыночные деньги, но хочу напомнить, что за счет бюджетных денег мы сегодня реализуем Государственную программу индустриально-инновационного развития на 2015-2019 года (ГПИИР). И эти деньги идут туда не потому, что БРК не может их привлечь с рынка. Просто сегодня на рынке деньги достаточно дорогие для реализации долгосрочных больших инвестиционных проектов, и правительство выделяет бюджетные деньги для того, чтобы, частично фондируя наши операции, удешевлять займы. При реализации ГПИИР предполагалось, к 75 млрд тенге, которые пришли из Национального фонда, 150 млрд тенге мы должны были привлечь с рынка, и на 225 млрд тенге суммарно мы должны были профинансировать инвестпроекты – мы это сделали. Программа предполагает, что 167 млрд на три года (справочно: 155 млрд тенге из Республиканского бюджета выделено БРК в 2016-2017 гг. в виде займа, 12 млрд тенге планируется выделить в текущем году), включая текущий год, будет выделено из бюджета, такую же сумму мы должны будем привлечь с рынка и реализовать инвестпроекты в обрабатывающем секторе.

Мы сейчас находимся в стадии реализации этой программы. Есть проекты, по которым мы работаем, и постановлением правительства там определено, что каждый выделяемый из бюджета транш должен быть освоен в течение трех лет с учетом нахождения и отработки проекта.

Понятно, что предприятие за год не строится, два-три года нужно на строительство предприятия и на его финансирование. Поэтому мы будем в те сроки, которые необходимо, осваивать эти бюджетные средства, плюс осваивать те деньги, которые мы должны привлекать с рынка. И, кстати, наш недавний выход на внешние рынки был обусловлен тем, что ситуация складывалась таким образом, что на внешнем рынке мы могли занять дешевле, чем на внутреннем.

Еще раз скажу: у нас нет проблем с привлечением денег с внутреннего рынка, вопрос только в их цене, а цена сегодня на рынке денег достаточно высокая для финансирования больших инвестиционных проектов. Предельная ставка, при которой они окупаются, это 10-11%, а мы сегодня с рынка 15-летние деньги по такой ставке можем только сами привлечь, но, учитывая маржу за риск, понятно, что это уже будет дороже обходиться предприятиям. Ситуация в Казахстане после коллапса с ликвидностью сейчас выправляется, но стоимость еще на рынке достаточно высока по длинным деньгам. И поэтому мы размещались на внешнем рынке, а так в тенге, конечно, мы ориентируемся на внутренний рынок при заимствовании. И полагаем, что стоимость денег будет на рынке снижаться, а вместе со снижением стоимости денег на внутреннем рынке будет отпадать необходимость в фондировании из бюджета.

- И как долго, по Вашим прогнозам, предстоит ждать снижения стоимости денег на внутреннем рынке до оптимальной?

- Стоимость до оптимальной будет понижаться, наверное, еще в течение двух-трех лет, причем в том случае если в течение этих двух-трех лет будет обеспечена еще и макроэкономическая стабильность нашей экономики: не будет никаких внешних шоков, которые потребуют какой-либо корректировки по курсу, что опять-таки отразится на стоимости денег в экономике – вот такое наше видение.

- Как только эта стоимость станет оптимальной, и комбанки получат возможность финансировать долгосрочные проекты в обрабатывающей отрасли, БРК автоматически отойдет в сторону?

- Скажем так: вопрос неконкурирования БРК с банками второго уровня все время в поле зрения финансового сектора. Но сейчас ситуация выглядит таким образом, что банки практически не финансируют долгосрочные большие длинные займы. Этому есть много причин, но если банки будут активизироваться в этом направлении, то акционер может повысить минимальную сумму займа, то есть БРК будет работать только с самыми крупными инвестиционными проектами.

- А как на практике Банк Развития будет определять свою нишу?

- Ну, допустим сейчас мы финансируем проекты с займами от $20 млн, эту планку можно поднять до $30, 40, 50 млн, тогда мы будем финансировать только самые крупные проекты. Сейчас планка - $20 млн, и основная проблема даже не в сумме, основная проблема – в сроках: у нас средний срок дюрации (средневзвешенного срока погашения кредита – Къ) портфеля – 14 лет. Для того, чтобы финансировать на 15-20 лет, выдавать на этот срок займы, нужно иметь соответствующую базу фондирования. Это, собственно, и является основной проблемой для банков второго уровня на сегодня.

- Вы упомянули о недавних внешних заимствованиях в апреле этого года, когда БРК осуществил второй выпуск деноминированных в тенге еврооблигаций в объеме 100 млрд тенге. При этом Вашему учреждению удалось добиться увеличения сроков заимствования до 5 лет с 3 лет и снижения ставки купона до 8,95% с 9,5% годовых по сравнению с дебютным размещением в декабре 2017 года. Как Вы оцениваете результаты этого размещения и намерен ли БРК воспользоваться этим инструментом еще - и осуществить дополнительные заимствования на международных рынках?

- Напомню, что выход с тенговыми еврооблигациями в декабре прошлого года был дебютной эмиссией тенговых инструментов на глобальном финансовом рынке, и первым публичным их выпуском. Наши облигации пользовались достаточно большим спросом, только 2% от объема эмиссии в первом и во втором случаях были приобретены казахстанскими инвесторами, все остальное – это были иностранные инвесторы, прежде всего – из Великобритании, из Евросоюза и из США. И в первом случае мы разместили под 9,5% трехлетние, во втором случае уже ставка была 8,95%, доходность – 9,25%, и это были уже пятилетние бумаги.

Если говорить о результатах этого размещения, то, во-первых, оно свидетельствует об определенном доверии к тенге со стороны международных инвесторов. Во-вторых, оно говорит еще и о том, что финансовое состояние нас, как эмитента, в полной мере удовлетворяет инвесторов. Мы действительно являемся надежным заемщиком. И в этом смысле мы как эмитенты, безусловно, интересны для инвесторов, как внешних, так и внутренних, в частности, для Единого Накопительного Пенсионного Фонда.

Собираемся ли мы еще выходить с евробондами? Сейчас нет. Мы управляем профилем долга, мы разместили трех- и пятилетние бумаги, теперь нам нужны более длинные бумаги. Эти длинные займы мы можем получить только на внутреннем рынке. И вообще в текущем году у нас нет намерений размещаться, привлекать дополнительные тенге, поскольку для исполнения плана развития той ликвидности, которая у нас есть, на сегодня достаточно. Будет больше проектов, будет большая потребность в фондировании – будем размещаться. В этом году новое размещение пока не планируется.

- Раз уж речь зашла об ЕНПФ: сейчас проблема низкой доходности пенсионных активов является одной из самых обсуждаемых в Казахстане, при этом все чаще поднимается вопрос о возможности их использования при реализации тех или иных проектов в стране – в частности, инфраструктурных. Нет ли здесь рисков?

- На самом деле, когда говорится о низкой активности пенсионных активов, мне кажется, не совсем точный это акцент. Пенсионные накопления должны иметь ту доходность, которая для заемщиков этих пенсионных денег приемлема. И если ты объявляешь высокую доходность, то понятно, что при привлечении денег от ЕНПФ, ты их просто не разместишь.

Тут надо говорить скорее о том, что высокая инфляция способна обесценивать пенсионные сбережения, поэтому проблема не в низкой доходности пенсионных накоплений, а в очень, в течение многих лет, высоком инфляционном фоне. Поэтому макроэкономическая стабильность, снижение инфляции – это основное направление повышения эффективности инвестиций пенсионных накоплений. Плюс портфель пенсионных накоплений должен быть диверсифицирован с тем, чтобы снижать риски, диверсифицирован как в страновом разрезе, так и внутри страны по эмитентам.

И еще: когда читаешь статьи о том, что пенсионные деньги использованы на какие-либо цели, я считаю, это неправильная подача информации. Ведь когда вы открываете депозит, вы же не говорите, что вы деньги использовали для того, чтобы положить на депозит – вы их туда положили для сохранности и получения соответствующего дохода. Но если вы открываете депозит и при этом не говорите об «использовании» своих денег, то почему же, когда речь идет о пенсионных деньгах, говорят о том, что они использованы?

- А какова тогда верная, с Вашей точки зрения, формулировка?

- Размещение пенсионных накоплений - это управление ими с тем, чтобы обеспечивать их рост, чтобы получать по ним доходность. А так читаешь заголовки и думаешь: «У людей все равно возникает мысль о том, что их деньги, их пенсионные накопления для чего-то использовали – и раз их использовали, то их вроде как уже и нет».

- Вернемся к вопросу потребности БРК в заимствованиях: Вы сказали, что в новых тенговых эмиссиях Банк в настоящее время не нуждается – а в валюте?

- Что касается валютных привлечений, то мы не финансируем проекты в иностранной валюте, если они не могут утилизировать валютные риски. Тем самым, мы естественным образом хеджируем валютные риски и не допускаем, чтобы наши клиенты имели подобные риски, если они не в состоянии их утилизировать. Поэтому у нас основной спрос все-таки в тенге.

В то же время, появляются крупные экспортоориентированные проекты, которые можно финансировать в иностранной валюте. Тут у нас есть возможность выхода на международные рынки капитала за валютными займами, у нас есть возможность по привлечению на очень хороших условиях практически не связанных займов от государственных банков КНР. Соответствующий меморандум у нас подписан, в частности, с госбанком развития Китая. То есть у нас есть возможность быстро и эффективно разместиться для привлечения иностранной валюты. Но мы это будем или не будем делать в зависимости от того, какие проекты к нам придут.

- БРК, помимо прочего, осуществляет финансирование экспортных операций – можно ли узнать, какие существуют проблемы и риски в этой области?

- Да, мы поддерживаем через экспортное и предэкспортное финансирование экспортеров. Это еще одно направление, которое акционеры держат в поле зрения, чтобы банк занимал ту нишу, которую по каким-то причинам не могут сейчас занять прочие казахстанские финансовые институты.

При этом превалирует предэкспортное финансирование в тенге, к нам приходят заемщики с экспортными контрактами, а мы их финансируем под эти контракты, и сейчас в правительстве обсуждаются дальнейшие меры по увеличению поддержки экспортеров, но, конечно, проблема в самих контрактах.

У нас зачастую складывается мнение, будто у Банка Развития нет ресурсов для того, чтобы прокредитовать экспортные сделки. На самом деле это не так. Мы, как банк, имеем ресурсы и имеем возможность их перераспределять, поскольку предэкспортное финансирование – это короткие операции, поэтому деньги у нас по нему всегда в обороте. Всегда есть возможность поддержать новых экспортеров, но с новыми экспортерами все-таки есть определенные сложности. Есть недостаток в заемщиках, которые бы имели экспортные контракты, не меморандумы о намерениях, а именно экспортные контракты.

Первый выход на экспортную сделку для многих предприятий достаточно сложный, поскольку им приходится подписываться под обязательства, когда они не уверены в исполнении этого контракта. Плюс много есть условий, которые необходимо выполнить, чтобы эту сделку совершить – очень много ограничений для экспорта, допустим, сельхозпродукции: должны быть соответствующие миссии от ветеринарных и прочих служб стран–экспортеров в Казахстан для проверки соответствия предприятий требованиям, а это затраты.

Очень много вопросов, которые надо решать, чтобы помочь экспортерам выйти на экспортные контракты. Поэтому на самом деле мы определенный дефицит в спросе видим здесь, неготовность по целому ряду причин экспортеров прийти к нам с полноценным экспортным контрактом.

- Как разрешать эти сложности?

- Здесь нужны комплексные решения с тем, чтобы снимать те барьеры, которые в экспорте есть. Любые намерения какой-либо страны поддержать собственное производство выливается в ограничения для экспорта в эту страну.

- С Китаем правительство решает комплексно: завозит целые инспекции на предприятия АПК…

- Да, но тут нужно, чтобы эти инспекции посещали каждое предприятие, которое собирается экспортировать свою продукцию, а это та работа, которую тоже нужно организовывать. Основная задача – снять барьеры, которые мешают экспорту, плюс нужны меры поддержки по субсидированию или финансированию затрат на инспекции предприятий, если речь идет о животноводческой или растениеводческой продукции и прочие меры, которые позволили бы нашим экспортерам находить покупателей на внешнем рынке. То есть нужно не просто понимание того, в какой стране ты можешь что-либо продать, нужен партнер на той стороне, это требует больших усилий как от государства, так и от самих предприятий.

- Сейчас один из основных трендов в Казахстане – цифровизация предприятий, очевидно, что такие проекты по затратам и срокам подпадают под те условия, которые не в состоянии обеспечить комбанки – а есть ли подобные проекты в действующем портфеле БРК?

- Мы все-таки банк и те проекты, которые мы финансируем, это те проекты, с которыми приходят к нам клиенты. Но я скажу, что все новые проекты – это проекты, которые предполагают и информатизацию основных бизнес-процессов. Был недавно пресс-тур на Актогайский ГОК KazMinerals, большое современное производство – и там практически невидно людей, поскольку там абсолютно не нужны люди в этих мельничных комплексах, на других участках – все это управляется из центра управления.

То же самое можно сказать про Актюбинский рельсобалочный завод, и про «АтырауНефтеМаш» - это производства, которые требуют очень высокого качества продукции. Даже проект, который мы сейчас финансируем в Акмолинской области по строительству птицефабрики в Макинске (у них там ожидается пуск, уже появятся первые бройлерные цыплята в конце сентября) - это тоже полностью автоматизированное предприятие. Наверное, это будет самый автоматизированный птицеводческий комплекс на сегодняшний день, где и кормопроизводство предполагает очень точную дозировку всех компонентов в кормах, и все прочие процессы тоже будут производиться в режиме автоматизации, а не какой-то ручной работы.

Поэтому цифровизация, информатизация всех бизнес-процессов - это то, что, как мы видим, внедряется в наших проектах каждый день, и мы рады тому, что мы являемся участниками этого процесса.

- Считаете ли Вы существующий мандат Банка Развития исчерпывающим и полностью соответствующим потребностям экономики страны?

- Да, мы считаем, что сегодняшний мандат вполне соответствует тем целям, ради которых банк был создан 17 лет назад. И какие-либо изменения мы вносить не собираемся, тем более, что это было сделано два-три года назад. Это касается и целей, это касается и инструментов.

Мы, кстати, включили в мандат возможность реализации проектов на основе проектного финансирования. Мы этим занимаемся, поскольку понятно, что невозможно финансировать какое-нибудь крупное предприятие и требовать, чтобы у заемщика был необремененный, еще больший актив, который бы закрывал риски нового предприятия. Это невозможно, поэтому мы и занимаемся проектным финансированием. При этом если в отдельных проектах даже нет в полном объеме структурного проектного финансирования, в этом случае есть отдельные его элементы, которые предполагают брать в обеспечение будущие денежные потоки, принятие в обеспечение off-take, ЕРС-контрактов. То есть контрактов, которые предполагают твердые обязательства этих подрядчиков довести это предприятие до эксплуатационной стадии. Тем самым снижаются риски неввода проекта в эксплуатацию, соответственно, создаются условия для будущих денежных потоков. Поэтому мы создали с еще одной дочерней организацией «Байтерека», «Казына Капитал Менеджмент», специальный фонд, через который мы можем обеспечить докапитализацию тех проектов, которым не хватает капитала.

- А кто-то уже прибег к помощи этого фонда?

- Да, мы по одному проекту приняли решение, но сейчас его акционеры думают, воспользоваться этой опцией или нет. В целом же в работе сейчас несколько проектов, и мы проинформируем, когда у нас будет обеспечена капитализация. То есть все необходимые решения, вся необходимая нормативная правовая база для этого создана. И сейчас у нас управляет этим фондом «Казына Капитал Менеджмент», у них несколько проектов, которые должны быть реализованы в текущем году. То есть мы очень четко определили свои цели. Прежде всего, правительство как конечный бенефициар, акционер, определило для нас цели. И по инструментарию мы имеем весь необходимый набор для их достижения.

Поэтому, возвращаясь к предыдущему вопросу, все необходимые изменения мы делаем по ходу, и та система корпоративного управления, которая существует, тот уровень полномочий и ответственности, самостоятельности банка, который есть, то взаимодействие, которое у нас есть с акционером, позволяет все задачи не откладывать на потом, не держать их в уме с тем, чтобы реализовать когда-либо. Поэтому все возникающие вопросы мы достаточно оперативно решаем.

Таких вопросов всегда много, всегда появляются новые задачи, новые проблемы, новые риски, на которые надо реагировать, это процесс. Если бы зависели бы от чьего-то волеизъявления и ждали бы, когда оно исполнится, наверное, я мог бы вам перечислять: «Вот мы этого хотели бы и чего-то ждем». Да нет, у нас вполне достаточный уровень самостоятельности и автономности, и плюс достаточно хорошо выстроена система отношений непосредственно с акционером – «Байтереком», и с конечным акционером, правительством.


[~DETAIL_TEXT] =>

- Болат Бидахметович, в последнее время появилось мнение, что необходимо рассмотреть возможность передачи кредитования обрабатывающей промышленности за счет бюджетных ассигнований комбанкам на основании следующей статистики: при кредитовании предприятий обрабатывающей промышленности доля БРК составляет 57% всего объема, но при этом охватывает два десятка крупных проектов. Банку же при этом предлагается заимствовать средства для кредитования на внутреннем и на внешнем рынках – а Вы видите в перспективе какую-то альтернативу привлекаемым бюджетным средствам?

- Понятно, что альтернатива бюджетным деньгам – это рыночные деньги, но хочу напомнить, что за счет бюджетных денег мы сегодня реализуем Государственную программу индустриально-инновационного развития на 2015-2019 года (ГПИИР). И эти деньги идут туда не потому, что БРК не может их привлечь с рынка. Просто сегодня на рынке деньги достаточно дорогие для реализации долгосрочных больших инвестиционных проектов, и правительство выделяет бюджетные деньги для того, чтобы, частично фондируя наши операции, удешевлять займы. При реализации ГПИИР предполагалось, к 75 млрд тенге, которые пришли из Национального фонда, 150 млрд тенге мы должны были привлечь с рынка, и на 225 млрд тенге суммарно мы должны были профинансировать инвестпроекты – мы это сделали. Программа предполагает, что 167 млрд на три года (справочно: 155 млрд тенге из Республиканского бюджета выделено БРК в 2016-2017 гг. в виде займа, 12 млрд тенге планируется выделить в текущем году), включая текущий год, будет выделено из бюджета, такую же сумму мы должны будем привлечь с рынка и реализовать инвестпроекты в обрабатывающем секторе.

Мы сейчас находимся в стадии реализации этой программы. Есть проекты, по которым мы работаем, и постановлением правительства там определено, что каждый выделяемый из бюджета транш должен быть освоен в течение трех лет с учетом нахождения и отработки проекта.

Понятно, что предприятие за год не строится, два-три года нужно на строительство предприятия и на его финансирование. Поэтому мы будем в те сроки, которые необходимо, осваивать эти бюджетные средства, плюс осваивать те деньги, которые мы должны привлекать с рынка. И, кстати, наш недавний выход на внешние рынки был обусловлен тем, что ситуация складывалась таким образом, что на внешнем рынке мы могли занять дешевле, чем на внутреннем.

Еще раз скажу: у нас нет проблем с привлечением денег с внутреннего рынка, вопрос только в их цене, а цена сегодня на рынке денег достаточно высокая для финансирования больших инвестиционных проектов. Предельная ставка, при которой они окупаются, это 10-11%, а мы сегодня с рынка 15-летние деньги по такой ставке можем только сами привлечь, но, учитывая маржу за риск, понятно, что это уже будет дороже обходиться предприятиям. Ситуация в Казахстане после коллапса с ликвидностью сейчас выправляется, но стоимость еще на рынке достаточно высока по длинным деньгам. И поэтому мы размещались на внешнем рынке, а так в тенге, конечно, мы ориентируемся на внутренний рынок при заимствовании. И полагаем, что стоимость денег будет на рынке снижаться, а вместе со снижением стоимости денег на внутреннем рынке будет отпадать необходимость в фондировании из бюджета.

- И как долго, по Вашим прогнозам, предстоит ждать снижения стоимости денег на внутреннем рынке до оптимальной?

- Стоимость до оптимальной будет понижаться, наверное, еще в течение двух-трех лет, причем в том случае если в течение этих двух-трех лет будет обеспечена еще и макроэкономическая стабильность нашей экономики: не будет никаких внешних шоков, которые потребуют какой-либо корректировки по курсу, что опять-таки отразится на стоимости денег в экономике – вот такое наше видение.

- Как только эта стоимость станет оптимальной, и комбанки получат возможность финансировать долгосрочные проекты в обрабатывающей отрасли, БРК автоматически отойдет в сторону?

- Скажем так: вопрос неконкурирования БРК с банками второго уровня все время в поле зрения финансового сектора. Но сейчас ситуация выглядит таким образом, что банки практически не финансируют долгосрочные большие длинные займы. Этому есть много причин, но если банки будут активизироваться в этом направлении, то акционер может повысить минимальную сумму займа, то есть БРК будет работать только с самыми крупными инвестиционными проектами.

- А как на практике Банк Развития будет определять свою нишу?

- Ну, допустим сейчас мы финансируем проекты с займами от $20 млн, эту планку можно поднять до $30, 40, 50 млн, тогда мы будем финансировать только самые крупные проекты. Сейчас планка - $20 млн, и основная проблема даже не в сумме, основная проблема – в сроках: у нас средний срок дюрации (средневзвешенного срока погашения кредита – Къ) портфеля – 14 лет. Для того, чтобы финансировать на 15-20 лет, выдавать на этот срок займы, нужно иметь соответствующую базу фондирования. Это, собственно, и является основной проблемой для банков второго уровня на сегодня.

- Вы упомянули о недавних внешних заимствованиях в апреле этого года, когда БРК осуществил второй выпуск деноминированных в тенге еврооблигаций в объеме 100 млрд тенге. При этом Вашему учреждению удалось добиться увеличения сроков заимствования до 5 лет с 3 лет и снижения ставки купона до 8,95% с 9,5% годовых по сравнению с дебютным размещением в декабре 2017 года. Как Вы оцениваете результаты этого размещения и намерен ли БРК воспользоваться этим инструментом еще - и осуществить дополнительные заимствования на международных рынках?

- Напомню, что выход с тенговыми еврооблигациями в декабре прошлого года был дебютной эмиссией тенговых инструментов на глобальном финансовом рынке, и первым публичным их выпуском. Наши облигации пользовались достаточно большим спросом, только 2% от объема эмиссии в первом и во втором случаях были приобретены казахстанскими инвесторами, все остальное – это были иностранные инвесторы, прежде всего – из Великобритании, из Евросоюза и из США. И в первом случае мы разместили под 9,5% трехлетние, во втором случае уже ставка была 8,95%, доходность – 9,25%, и это были уже пятилетние бумаги.

Если говорить о результатах этого размещения, то, во-первых, оно свидетельствует об определенном доверии к тенге со стороны международных инвесторов. Во-вторых, оно говорит еще и о том, что финансовое состояние нас, как эмитента, в полной мере удовлетворяет инвесторов. Мы действительно являемся надежным заемщиком. И в этом смысле мы как эмитенты, безусловно, интересны для инвесторов, как внешних, так и внутренних, в частности, для Единого Накопительного Пенсионного Фонда.

Собираемся ли мы еще выходить с евробондами? Сейчас нет. Мы управляем профилем долга, мы разместили трех- и пятилетние бумаги, теперь нам нужны более длинные бумаги. Эти длинные займы мы можем получить только на внутреннем рынке. И вообще в текущем году у нас нет намерений размещаться, привлекать дополнительные тенге, поскольку для исполнения плана развития той ликвидности, которая у нас есть, на сегодня достаточно. Будет больше проектов, будет большая потребность в фондировании – будем размещаться. В этом году новое размещение пока не планируется.

- Раз уж речь зашла об ЕНПФ: сейчас проблема низкой доходности пенсионных активов является одной из самых обсуждаемых в Казахстане, при этом все чаще поднимается вопрос о возможности их использования при реализации тех или иных проектов в стране – в частности, инфраструктурных. Нет ли здесь рисков?

- На самом деле, когда говорится о низкой активности пенсионных активов, мне кажется, не совсем точный это акцент. Пенсионные накопления должны иметь ту доходность, которая для заемщиков этих пенсионных денег приемлема. И если ты объявляешь высокую доходность, то понятно, что при привлечении денег от ЕНПФ, ты их просто не разместишь.

Тут надо говорить скорее о том, что высокая инфляция способна обесценивать пенсионные сбережения, поэтому проблема не в низкой доходности пенсионных накоплений, а в очень, в течение многих лет, высоком инфляционном фоне. Поэтому макроэкономическая стабильность, снижение инфляции – это основное направление повышения эффективности инвестиций пенсионных накоплений. Плюс портфель пенсионных накоплений должен быть диверсифицирован с тем, чтобы снижать риски, диверсифицирован как в страновом разрезе, так и внутри страны по эмитентам.

И еще: когда читаешь статьи о том, что пенсионные деньги использованы на какие-либо цели, я считаю, это неправильная подача информации. Ведь когда вы открываете депозит, вы же не говорите, что вы деньги использовали для того, чтобы положить на депозит – вы их туда положили для сохранности и получения соответствующего дохода. Но если вы открываете депозит и при этом не говорите об «использовании» своих денег, то почему же, когда речь идет о пенсионных деньгах, говорят о том, что они использованы?

- А какова тогда верная, с Вашей точки зрения, формулировка?

- Размещение пенсионных накоплений - это управление ими с тем, чтобы обеспечивать их рост, чтобы получать по ним доходность. А так читаешь заголовки и думаешь: «У людей все равно возникает мысль о том, что их деньги, их пенсионные накопления для чего-то использовали – и раз их использовали, то их вроде как уже и нет».

- Вернемся к вопросу потребности БРК в заимствованиях: Вы сказали, что в новых тенговых эмиссиях Банк в настоящее время не нуждается – а в валюте?

- Что касается валютных привлечений, то мы не финансируем проекты в иностранной валюте, если они не могут утилизировать валютные риски. Тем самым, мы естественным образом хеджируем валютные риски и не допускаем, чтобы наши клиенты имели подобные риски, если они не в состоянии их утилизировать. Поэтому у нас основной спрос все-таки в тенге.

В то же время, появляются крупные экспортоориентированные проекты, которые можно финансировать в иностранной валюте. Тут у нас есть возможность выхода на международные рынки капитала за валютными займами, у нас есть возможность по привлечению на очень хороших условиях практически не связанных займов от государственных банков КНР. Соответствующий меморандум у нас подписан, в частности, с госбанком развития Китая. То есть у нас есть возможность быстро и эффективно разместиться для привлечения иностранной валюты. Но мы это будем или не будем делать в зависимости от того, какие проекты к нам придут.

- БРК, помимо прочего, осуществляет финансирование экспортных операций – можно ли узнать, какие существуют проблемы и риски в этой области?

- Да, мы поддерживаем через экспортное и предэкспортное финансирование экспортеров. Это еще одно направление, которое акционеры держат в поле зрения, чтобы банк занимал ту нишу, которую по каким-то причинам не могут сейчас занять прочие казахстанские финансовые институты.

При этом превалирует предэкспортное финансирование в тенге, к нам приходят заемщики с экспортными контрактами, а мы их финансируем под эти контракты, и сейчас в правительстве обсуждаются дальнейшие меры по увеличению поддержки экспортеров, но, конечно, проблема в самих контрактах.

У нас зачастую складывается мнение, будто у Банка Развития нет ресурсов для того, чтобы прокредитовать экспортные сделки. На самом деле это не так. Мы, как банк, имеем ресурсы и имеем возможность их перераспределять, поскольку предэкспортное финансирование – это короткие операции, поэтому деньги у нас по нему всегда в обороте. Всегда есть возможность поддержать новых экспортеров, но с новыми экспортерами все-таки есть определенные сложности. Есть недостаток в заемщиках, которые бы имели экспортные контракты, не меморандумы о намерениях, а именно экспортные контракты.

Первый выход на экспортную сделку для многих предприятий достаточно сложный, поскольку им приходится подписываться под обязательства, когда они не уверены в исполнении этого контракта. Плюс много есть условий, которые необходимо выполнить, чтобы эту сделку совершить – очень много ограничений для экспорта, допустим, сельхозпродукции: должны быть соответствующие миссии от ветеринарных и прочих служб стран–экспортеров в Казахстан для проверки соответствия предприятий требованиям, а это затраты.

Очень много вопросов, которые надо решать, чтобы помочь экспортерам выйти на экспортные контракты. Поэтому на самом деле мы определенный дефицит в спросе видим здесь, неготовность по целому ряду причин экспортеров прийти к нам с полноценным экспортным контрактом.

- Как разрешать эти сложности?

- Здесь нужны комплексные решения с тем, чтобы снимать те барьеры, которые в экспорте есть. Любые намерения какой-либо страны поддержать собственное производство выливается в ограничения для экспорта в эту страну.

- С Китаем правительство решает комплексно: завозит целые инспекции на предприятия АПК…

- Да, но тут нужно, чтобы эти инспекции посещали каждое предприятие, которое собирается экспортировать свою продукцию, а это та работа, которую тоже нужно организовывать. Основная задача – снять барьеры, которые мешают экспорту, плюс нужны меры поддержки по субсидированию или финансированию затрат на инспекции предприятий, если речь идет о животноводческой или растениеводческой продукции и прочие меры, которые позволили бы нашим экспортерам находить покупателей на внешнем рынке. То есть нужно не просто понимание того, в какой стране ты можешь что-либо продать, нужен партнер на той стороне, это требует больших усилий как от государства, так и от самих предприятий.

- Сейчас один из основных трендов в Казахстане – цифровизация предприятий, очевидно, что такие проекты по затратам и срокам подпадают под те условия, которые не в состоянии обеспечить комбанки – а есть ли подобные проекты в действующем портфеле БРК?

- Мы все-таки банк и те проекты, которые мы финансируем, это те проекты, с которыми приходят к нам клиенты. Но я скажу, что все новые проекты – это проекты, которые предполагают и информатизацию основных бизнес-процессов. Был недавно пресс-тур на Актогайский ГОК KazMinerals, большое современное производство – и там практически невидно людей, поскольку там абсолютно не нужны люди в этих мельничных комплексах, на других участках – все это управляется из центра управления.

То же самое можно сказать про Актюбинский рельсобалочный завод, и про «АтырауНефтеМаш» - это производства, которые требуют очень высокого качества продукции. Даже проект, который мы сейчас финансируем в Акмолинской области по строительству птицефабрики в Макинске (у них там ожидается пуск, уже появятся первые бройлерные цыплята в конце сентября) - это тоже полностью автоматизированное предприятие. Наверное, это будет самый автоматизированный птицеводческий комплекс на сегодняшний день, где и кормопроизводство предполагает очень точную дозировку всех компонентов в кормах, и все прочие процессы тоже будут производиться в режиме автоматизации, а не какой-то ручной работы.

Поэтому цифровизация, информатизация всех бизнес-процессов - это то, что, как мы видим, внедряется в наших проектах каждый день, и мы рады тому, что мы являемся участниками этого процесса.

- Считаете ли Вы существующий мандат Банка Развития исчерпывающим и полностью соответствующим потребностям экономики страны?

- Да, мы считаем, что сегодняшний мандат вполне соответствует тем целям, ради которых банк был создан 17 лет назад. И какие-либо изменения мы вносить не собираемся, тем более, что это было сделано два-три года назад. Это касается и целей, это касается и инструментов.

Мы, кстати, включили в мандат возможность реализации проектов на основе проектного финансирования. Мы этим занимаемся, поскольку понятно, что невозможно финансировать какое-нибудь крупное предприятие и требовать, чтобы у заемщика был необремененный, еще больший актив, который бы закрывал риски нового предприятия. Это невозможно, поэтому мы и занимаемся проектным финансированием. При этом если в отдельных проектах даже нет в полном объеме структурного проектного финансирования, в этом случае есть отдельные его элементы, которые предполагают брать в обеспечение будущие денежные потоки, принятие в обеспечение off-take, ЕРС-контрактов. То есть контрактов, которые предполагают твердые обязательства этих подрядчиков довести это предприятие до эксплуатационной стадии. Тем самым снижаются риски неввода проекта в эксплуатацию, соответственно, создаются условия для будущих денежных потоков. Поэтому мы создали с еще одной дочерней организацией «Байтерека», «Казына Капитал Менеджмент», специальный фонд, через который мы можем обеспечить докапитализацию тех проектов, которым не хватает капитала.

- А кто-то уже прибег к помощи этого фонда?

- Да, мы по одному проекту приняли решение, но сейчас его акционеры думают, воспользоваться этой опцией или нет. В целом же в работе сейчас несколько проектов, и мы проинформируем, когда у нас будет обеспечена капитализация. То есть все необходимые решения, вся необходимая нормативная правовая база для этого создана. И сейчас у нас управляет этим фондом «Казына Капитал Менеджмент», у них несколько проектов, которые должны быть реализованы в текущем году. То есть мы очень четко определили свои цели. Прежде всего, правительство как конечный бенефициар, акционер, определило для нас цели. И по инструментарию мы имеем весь необходимый набор для их достижения.

Поэтому, возвращаясь к предыдущему вопросу, все необходимые изменения мы делаем по ходу, и та система корпоративного управления, которая существует, тот уровень полномочий и ответственности, самостоятельности банка, который есть, то взаимодействие, которое у нас есть с акционером, позволяет все задачи не откладывать на потом, не держать их в уме с тем, чтобы реализовать когда-либо. Поэтому все возникающие вопросы мы достаточно оперативно решаем.

Таких вопросов всегда много, всегда появляются новые задачи, новые проблемы, новые риски, на которые надо реагировать, это процесс. Если бы зависели бы от чьего-то волеизъявления и ждали бы, когда оно исполнится, наверное, я мог бы вам перечислять: «Вот мы этого хотели бы и чего-то ждем». Да нет, у нас вполне достаточный уровень самостоятельности и автономности, и плюс достаточно хорошо выстроена система отношений непосредственно с акционером – «Байтереком», и с конечным акционером, правительством.


[DETAIL_TEXT_TYPE] => html [~DETAIL_TEXT_TYPE] => html [PREVIEW_TEXT] => Председатель правления АО «Банк Развития Казахстана» (дочерней организации Холдинга «Байтерек») Болат Жамишев рассказал в интервью Къ о том, почему институты развития используют при финансировании проектов бюджетные деньги, и когда и при каких условиях заимствования с рынка смогут заместить государственные вливания в крупные инвестиционные проекты. [~PREVIEW_TEXT] => Председатель правления АО «Банк Развития Казахстана» (дочерней организации Холдинга «Байтерек») Болат Жамишев рассказал в интервью Къ о том, почему институты развития используют при финансировании проектов бюджетные деньги, и когда и при каких условиях заимствования с рынка смогут заместить государственные вливания в крупные инвестиционные проекты. [PREVIEW_TEXT_TYPE] => text [~PREVIEW_TEXT_TYPE] => text [PREVIEW_PICTURE] => Array ( [ID] => 11124 [TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:02:46 [MODULE_ID] => iblock [HEIGHT] => 683 [WIDTH] => 1023 [FILE_SIZE] => 156865 [CONTENT_TYPE] => image/jpeg [SUBDIR] => iblock/e6a [FILE_NAME] => DSC6816.jpg [ORIGINAL_NAME] => DSC6816.jpg [DESCRIPTION] => [HANDLER_ID] => [EXTERNAL_ID] => ee137c0cc990f8032eac18444d29b926 [~src] => [SRC] => /upload/iblock/e6a/DSC6816.jpg [UNSAFE_SRC] => /upload/iblock/e6a/DSC6816.jpg [SAFE_SRC] => /upload/iblock/e6a/DSC6816.jpg [ALT] => Болат Жамишев: «Проблем с привлечением средств с рынка у БРК нет – вопрос в стоимости этих привлечений» [TITLE] => Болат Жамишев: «Проблем с привлечением средств с рынка у БРК нет – вопрос в стоимости этих привлечений» ) [~PREVIEW_PICTURE] => 11124 [LANG_DIR] => /en/ [~LANG_DIR] => /en/ [SORT] => 500 [~SORT] => 500 [CODE] => [~CODE] => [EXTERNAL_ID] => 1933 [~EXTERNAL_ID] => 1933 [IBLOCK_TYPE_ID] => pc [~IBLOCK_TYPE_ID] => pc [IBLOCK_CODE] => pc_blogs [~IBLOCK_CODE] => pc_blogs [IBLOCK_EXTERNAL_ID] => 40 [~IBLOCK_EXTERNAL_ID] => 40 [LID] => b3 [~LID] => b3 [EDIT_LINK] => [DELETE_LINK] => [DISPLAY_ACTIVE_FROM] => 26.07.2018 [FIELDS] => Array ( ) [PROPERTIES] => Array ( [OLD_ID] => Array ( [ID] => 701 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => _old_id [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => OLD_ID [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 207 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => _old_id [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 702 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Description [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 208 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22101 [VALUE] => Array ( [TEXT] => The Chairman of the Management Board of Development Bank of Kazakhstan JSC (a subsidiary of the holding "Baiterek") Bolat Zhamishev told in an interview to Къ about why development institutions use budget money to finance projects, and when and under what conditions borrowings from the market will be able to replace state injections in large investment projects. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => The Chairman of the Management Board of Development Bank of Kazakhstan JSC (a subsidiary of the holding "Baiterek") Bolat Zhamishev told in an interview to Къ about why development institutions use budget money to finance projects, and when and under what conditions borrowings from the market will be able to replace state injections in large investment projects. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Description [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [EN_DETAIL_TEXT] => Array ( [ID] => 703 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Detail text [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_DETAIL_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 209 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22102 [VALUE] => Array ( [TEXT] => <p><strong>- Bolat Bidakhmetovich, recently there was an opinion that it is necessary to consider the possibility of transferring credit to the manufacturing industry at the expense of budget allocations to the combines on the basis of the following statistics: while lending to manufacturing enterprises, the share of DBK is 57% of the total, but it covers two dozen large projects. The bank is also offered to borrow funds for lending in the domestic and foreign markets - and do you see in the future some alternative to the budget funds involved? </strong></p> <p>&quot;It is clear that the alternative to budget money is market money, but I want to remind you that at the expense of budget money today we are implementing the State Program of Industrial and Innovative Development for 2015-2019 (SPIID). And this money goes there not because DBK can not attract them from the market. Simply today, the money on the market is quite expensive to implement long-term large investment projects, and the government allocates budgetary funds in order, partly funding our operations, to make loans cheaper. When implementing the SPIID, it was assumed, to KZT 75 billion, which came from the National Fund, KZT 150 billion we had to attract from the market, and KZT 225 billion in total we had to finance investment projects - we did it. The program assumes that 167 billion for three years (for reference: KZT 155 billion from the Republican budget allocated to DBK in 2016-2017 in the form of a loan, KZT 12 billion is planned to be allocated this year), including the current year, will be allocated from the budget, we will have to attract the same amount from the market and implement investment projects in the manufacturing sector.</p> <p>We are now in the implementation phase of this program. There are projects for which we work, and the Government order there determined that each tranche allocated from the budget should be developed within three years, taking into account the location and development of the project.</p> <p>It is clear that the enterprise is not built for a year, two-three years is needed for the construction of the enterprise and for its financing. Therefore, we will use these budget funds within the time frame that is necessary, plus we will use the money that we need to attract from the market. And by the way, our recent access to foreign markets was due to the fact that the situation developed in such a way that we could take a cheaper price on the foreign market than on the domestic market.</p> <p>Once again I will say: we have no problems with attracting money from the domestic market, the question is only in their price, and the price today in the money market is high enough to finance large investment projects. The maximum rate at which they pay off is 10-11%, and today we can only attract 15-year-old money from the market at this rate, but given the risk margin, it is clear that it will be more expensive for enterprises. The situation in Kazakhstan after the collapse of liquidity is now straightening out, but the cost is still high on the market for long money. And that&#39;s why we were placed on the foreign market, and so in KZT, of course, we are oriented to the domestic market with borrowing. And we believe that the cost of money will decline in the market, and along with the decrease in the value of money in the domestic market, there will be no need for funding from the budget.</p> <p><strong>- And for how long, according to your forecasts, will you have to wait for the decline in the cost of money in the domestic market to the optimum? </strong></p> <p>&quot;The cost to the optimal one will decrease, probably for another two-three years, and if in the course of these two- three years the macroeconomic stability of our economy will also be ensured: there will be no external shocks that will require any adjustment at the rate, which again will affect the cost of money in the economy - that&#39;s our vision.</p> <p><strong>- Once this cost becomes optimal, and commercial banks will be able to finance long-term projects in the manufacturing sector, will DBK automatically step aside? </strong></p> <p>-Let&#39;s put it this way: the issue of non-competition of DBK with second-tier banks all the time in the field of view of the financial sector. But now the situation looks like this, that banks practically do not finance long-term big long loans. There are many reasons for this, but if the banks become more active in this direction, the shareholder can raise the minimum loan amount, that is, DBK will only work with the largest investment projects.</p> <p><strong>- And how in practice will the Development Bank determine its niche? </strong></p> <p>- Well, let&#39;s say now we are financing projects with loans from $ 20 million, this bar can be raised up to $ 30, 40, 50 million, then we will finance only the largest projects. Now the bar is $ 20 million, and the main problem is not even in the amount, the main problem is in terms: we have an average duration (average weighted maturity of the loan - Къ) of the portfolio - 14 years. In order to finance for 15-20 years, to issue loans for this period, it is necessary to have an appropriate funding base. This, in fact, is the main problem for second-tier banks for today.</p> <p>- You mentioned recent foreign borrowings in April of this year, when DBK carried out the second issue of tenge denominated Eurobonds in the amount of KZT 100 bn. At the same time, your institution managed to increase the borrowing terms to 5 years from 3 years and reduce the coupon rate to 8.95% from 9.5% per annum compared to the debut placement in December 2017. How do you assess the results of this placement and whether DBK intends to use this tool yet - and to implement additional borrowing in international markets?</p> <p>- I recall that the yield with tenge Eurobonds in December last year was the debut issue of tenge instruments on the global financial market, and the first public issue of them. Our bonds were in great demand, only 2% of the issue in the first and second cases were purchased by Kazakhstan investors, all the rest were foreign investors, primarily from the UK, the EU and the USA. And in the first case, we placed at 9.5% three-year, in the second case, the rate was 8.95%, yield - 9.25%, and these were already five-year papers.</p> <p>If we talk about the results of this placement, then, firstly, it indicates a certain confidence in the tenge from international investors. Secondly, it also says that the financial state of us, as an issuer, fully satisfies investors. We are really a reliable borrower. And in this sense we, as issuers, are certainly interesting for investors, both external and internal, in particular, for the Unified Accumulative Pension Fund.</p> <p>Are we going to go out with Eurobonds yet? Now no. We manage the debt profile, we have placed three- and five-year papers, now we need longer paper. These long loans we can only get on the domestic market. And in general this year we have no intentions to be placed, to attract additional tenge, as for the implementation of the development plan for the liquidity that we have, today is enough. There will be more projects, there will be a greater need for funding - we will be located. This year the new placement is not planned yet.</p> <p><strong>- Since we are talking about the UAPF: now the problem of low profitability of pension assets is one of the most discussed in Kazakhstan, and the issue of the possibility of their use in the implementation of certain projects in the country - in particular infrastructure ones - is increasingly raised. Are there any risks here? </strong></p> <p>- In fact, when it is said about the low activity of pension assets, it seems to me that this accent is not quite accurate. Pension savings should have that profitableness, which for borrowers of these pension money is acceptable. And if you declare high profitability, it is clear that when you raise money from the UAPF, you simply can not post them.</p> <p>Here it is necessary to speak more likely that high inflation can depreciate pension savings, so the problem is not the low profitability of pension savings, but in a very, for many years, high inflationary background. Therefore, macroeconomic stability, reduction of inflation - this is the main direction of increasing the efficiency of investment of pension savings. Plus, the portfolio of pension savings should be diversified in order to reduce risks, diversified both in the country and in the country by issuers.</p> <p>And yet: when you read articles about the fact that pension money is used for any purpose, I think this is an incorrect submission of information. After all, when you open a deposit, you do not say that you used money to put on a deposit - you put them there for safety and to receive an appropriate income. But if you open a deposit and do not talk about &quot;using&quot; your money, then why, when it comes to pension money, they say that they are used?</p> <p><strong>- And what, then, is the correct wording from your point of view? </strong></p> <p>- The placement of pension savings is the management of them in order to ensure their growth in order to receive profitability on them. And so you read the headlines and you think: &quot;People still have the idea that their money, their pension savings for something used - and once they were used, it seems like they already are not there.&quot;</p> <p><strong>- Let&#39;s return to the question of DBK&#39;s need for borrowing: You said that the Bank currently does not need new tenge issues - but in currency? </strong></p> <p>- As for currency attracts, we do not finance projects in foreign currency, if they can not utilize currency risks. Thus, we naturally hedge currency risks and do not allow our customers to have such risks if they are not able to dispose of them. Therefore, our main demand is still in tenge.</p> <p>At the same time, there are large export-oriented projects that can be financed in foreign currency. Here we have the opportunity to enter international equity markets for foreign currency loans, we have the opportunity to attract practically unrelated loans from state-owned banks in very good conditions. A corresponding memorandum was signed with us, in particular, with the state development bank of China. That is, we have the ability to quickly and effectively accommodate to attract foreign exchange. But we will or will not do it, depending on what projects will come to us.</p> <p><strong>- DBK, among other things, finances export operations - can you find out what are the problems and risks in this area? </strong></p> <p>- Yes, we support through export and pre-export financing of exporters. This is another direction that shareholders keep in view that the bank should occupy that niche that for some reason other Kazakh financial institutions can not now occupy.</p> <p>Pre-export financing in tenge prevails, borrowers with export contracts come to us, and we finance them for these contracts, and now the government is discussing further measures to increase support for exporters, but, of course, the problem in the contracts themselves.</p> <p>We often think that the Development Bank does not have the resources to procure export credit. In fact, this is not so. We, as a bank, have the resources and have the opportunity to redistribute them, since pre-export financing is a short operation, therefore, we always have money on it. There is always the opportunity to support new exporters, but there are certain difficulties with the new exporters. There is a shortage of borrowers who would have export contracts, not memorandums of intent, namely export contracts.</p> <p>The first export deal for many enterprises is quite complicated, as they have to sign for obligations when they are not sure of the fulfillment of this contract. Plus, there are many conditions that need to be met in order to make this deal - there are a lot of restrictions for export, let&#39;s say agricultural products: there must be corresponding missions from veterinary and other services of the exporting countries to Kazakhstan to check the compliance of enterprises with the requirements, and this is the cost.</p> <p>There are a lot of issues that need to be addressed to help exporters enter export contracts. Therefore, in fact, we see a certain deficit in demand here, unavailability for a number of reasons exporters come to us with a full-fledged export contract.</p> <p><strong>- How to resolve these difficulties? </strong></p> <p>- Complex decisions are needed here in order to remove the barriers that exist in exports. Any intention of any country to support its own production results in restrictions on exports to that country.</p> <p><strong>- With China, the government decides in complex: brings whole inspections to the enterprises of the agro-industrial complex ... </strong></p> <p>- Yes, but it is necessary that these inspections are visited by every enterprise that is going to export its products, and this is the work that also needs to be organized. The main task is to remove barriers that impede exports, plus support measures for subsidizing or financing the costs of inspections of enterprises, if we are talking about livestock or crop production and other measures that would allow our exporters to find buyers on the foreign market. That is, you need not just an understanding of where you can sell something, you need a partner on the other side, it requires a lot of effort from both the state and the enterprises themselves.</p> <p><strong>- Now one of the main trends in Kazakhstan is the digitalization of enterprises, it is obvious that such projects for costs and timing fall under the conditions that commercial banks are not able to provide - are there any similar projects in DBK&#39;s current portfolio? </strong></p> <p>- We are still a bank and the projects that we finance, these are the projects that clients come to us. But I will say that all new projects are projects that involve the informatization of the main business processes. There was a recent press tour to the Aktogay Ore Mining and Processing Industrial Complex KazMinerals, a large modern production facility - and there are almost no people there, since there absolutely no need for people in these mill complexes, on other sites - all this is managed from the control center.</p> <p>The same can be said about the Aktyubinsk rail plant, and about AtyrauNefteMash - these are industries that require very high quality products. Even the project that we are currently financing in the Akmola region to build a poultry farm in Makinsk (where they are expected to start up, the first broiler chickens will appear at the end of September) is also a fully automated enterprise. Probably, it will be the most automated poultry complex to date, where feed production assumes a very accurate dosage of all components in feeds, and all other processes will also be made in the automation mode, rather than some kind of manual work.</p> <p>Therefore, digitalization, informatization of all business processes is something that, as we see, is being implemented in our projects every day, and we are glad that we are participants in this process.</p> <p><strong>- Do you consider the existing mandate of the Development Bank to be exhaustive and fully relevant to the needs of the country&#39;s economy? </strong></p> <p>- Yes, we believe that today&#39;s mandate is fully consistent with the goals for which the bank was established 17 years ago. And we are not going to make any changes, especially since it was done two-three years ago. This applies to goals, this applies to tools.</p> <p>Incidentally, we included in the mandate the possibility of implementing projects on the basis of project financing. We are doing this because it is clear that it is impossible to finance any large enterprise and demand that the borrower have an unencumbered, even larger asset that would cover the risks of the new enterprise. This is impossible, therefore we are engaged in project financing. At the same time, if in some projects there is not even a full amount of structural project financing, in this case there are some of its elements that assume securing future cash flows, accepting off-take, EPC contracts as collateral. That is, contracts that imply firm obligations of these contractors to bring this enterprise to the operational stage. Thus, the risks of project&#39;s non-commissioning are reduced, accordingly, conditions for future cash flows are created. That&#39;s why we created a special fund with another subsidiary of Baiterek, Kazyna equity Management, through which we can ensure the capitalization of those projects that lack equity.</p> <p><strong>- And who has already resorted to the help of this fund? </strong></p> <p>- Yes, we decided on one project, but now its shareholders are thinking whether to use this option or not. In general, there are now several projects in the work, and we will inform you when we will be provided with capitalization. That is, all the necessary decisions, all the necessary regulatory legal basis for this is created. And now we are managed by this fund &quot;Kazyna Capital Management&quot;, they have several projects that should be implemented this year. That is, we have very clearly defined our goals. First of all, the government as the ultimate beneficiary, shareholder, has set goals for us. And for the instruments we have all the necessary set for their achievement.</p> <p>Therefore, going back to the previous question, we are making all the necessary changes on the go, and the corporate governance system that exists, the level of authority and responsibility, the independence of the bank that is, the interaction that we have with the shareholder allows all tasks not to postpone for later, do not keep them in mind in order to realize ever. Therefore, we solve all the arising questions quickly enough.</p> <p>There are always a lot of such questions, there are always new tasks, new problems, new risks to be reacted to, this is a process. If they depended on someone&#39;s will and waited for it to come to pass, I probably could have enumerated: &quot;We would like that and expect something&quot;. No, we have quite a sufficient level of independence and autonomy, plus a well-structured system of relations directly with the shareholder - Baiterek, and with the ultimate shareholder, the government.</p> [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] =>

- Bolat Bidakhmetovich, recently there was an opinion that it is necessary to consider the possibility of transferring credit to the manufacturing industry at the expense of budget allocations to the combines on the basis of the following statistics: while lending to manufacturing enterprises, the share of DBK is 57% of the total, but it covers two dozen large projects. The bank is also offered to borrow funds for lending in the domestic and foreign markets - and do you see in the future some alternative to the budget funds involved?

"It is clear that the alternative to budget money is market money, but I want to remind you that at the expense of budget money today we are implementing the State Program of Industrial and Innovative Development for 2015-2019 (SPIID). And this money goes there not because DBK can not attract them from the market. Simply today, the money on the market is quite expensive to implement long-term large investment projects, and the government allocates budgetary funds in order, partly funding our operations, to make loans cheaper. When implementing the SPIID, it was assumed, to KZT 75 billion, which came from the National Fund, KZT 150 billion we had to attract from the market, and KZT 225 billion in total we had to finance investment projects - we did it. The program assumes that 167 billion for three years (for reference: KZT 155 billion from the Republican budget allocated to DBK in 2016-2017 in the form of a loan, KZT 12 billion is planned to be allocated this year), including the current year, will be allocated from the budget, we will have to attract the same amount from the market and implement investment projects in the manufacturing sector.

We are now in the implementation phase of this program. There are projects for which we work, and the Government order there determined that each tranche allocated from the budget should be developed within three years, taking into account the location and development of the project.

It is clear that the enterprise is not built for a year, two-three years is needed for the construction of the enterprise and for its financing. Therefore, we will use these budget funds within the time frame that is necessary, plus we will use the money that we need to attract from the market. And by the way, our recent access to foreign markets was due to the fact that the situation developed in such a way that we could take a cheaper price on the foreign market than on the domestic market.

Once again I will say: we have no problems with attracting money from the domestic market, the question is only in their price, and the price today in the money market is high enough to finance large investment projects. The maximum rate at which they pay off is 10-11%, and today we can only attract 15-year-old money from the market at this rate, but given the risk margin, it is clear that it will be more expensive for enterprises. The situation in Kazakhstan after the collapse of liquidity is now straightening out, but the cost is still high on the market for long money. And that's why we were placed on the foreign market, and so in KZT, of course, we are oriented to the domestic market with borrowing. And we believe that the cost of money will decline in the market, and along with the decrease in the value of money in the domestic market, there will be no need for funding from the budget.

- And for how long, according to your forecasts, will you have to wait for the decline in the cost of money in the domestic market to the optimum?

"The cost to the optimal one will decrease, probably for another two-three years, and if in the course of these two- three years the macroeconomic stability of our economy will also be ensured: there will be no external shocks that will require any adjustment at the rate, which again will affect the cost of money in the economy - that's our vision.

- Once this cost becomes optimal, and commercial banks will be able to finance long-term projects in the manufacturing sector, will DBK automatically step aside?

-Let's put it this way: the issue of non-competition of DBK with second-tier banks all the time in the field of view of the financial sector. But now the situation looks like this, that banks practically do not finance long-term big long loans. There are many reasons for this, but if the banks become more active in this direction, the shareholder can raise the minimum loan amount, that is, DBK will only work with the largest investment projects.

- And how in practice will the Development Bank determine its niche?

- Well, let's say now we are financing projects with loans from $ 20 million, this bar can be raised up to $ 30, 40, 50 million, then we will finance only the largest projects. Now the bar is $ 20 million, and the main problem is not even in the amount, the main problem is in terms: we have an average duration (average weighted maturity of the loan - Къ) of the portfolio - 14 years. In order to finance for 15-20 years, to issue loans for this period, it is necessary to have an appropriate funding base. This, in fact, is the main problem for second-tier banks for today.

- You mentioned recent foreign borrowings in April of this year, when DBK carried out the second issue of tenge denominated Eurobonds in the amount of KZT 100 bn. At the same time, your institution managed to increase the borrowing terms to 5 years from 3 years and reduce the coupon rate to 8.95% from 9.5% per annum compared to the debut placement in December 2017. How do you assess the results of this placement and whether DBK intends to use this tool yet - and to implement additional borrowing in international markets?

- I recall that the yield with tenge Eurobonds in December last year was the debut issue of tenge instruments on the global financial market, and the first public issue of them. Our bonds were in great demand, only 2% of the issue in the first and second cases were purchased by Kazakhstan investors, all the rest were foreign investors, primarily from the UK, the EU and the USA. And in the first case, we placed at 9.5% three-year, in the second case, the rate was 8.95%, yield - 9.25%, and these were already five-year papers.

If we talk about the results of this placement, then, firstly, it indicates a certain confidence in the tenge from international investors. Secondly, it also says that the financial state of us, as an issuer, fully satisfies investors. We are really a reliable borrower. And in this sense we, as issuers, are certainly interesting for investors, both external and internal, in particular, for the Unified Accumulative Pension Fund.

Are we going to go out with Eurobonds yet? Now no. We manage the debt profile, we have placed three- and five-year papers, now we need longer paper. These long loans we can only get on the domestic market. And in general this year we have no intentions to be placed, to attract additional tenge, as for the implementation of the development plan for the liquidity that we have, today is enough. There will be more projects, there will be a greater need for funding - we will be located. This year the new placement is not planned yet.

- Since we are talking about the UAPF: now the problem of low profitability of pension assets is one of the most discussed in Kazakhstan, and the issue of the possibility of their use in the implementation of certain projects in the country - in particular infrastructure ones - is increasingly raised. Are there any risks here?

- In fact, when it is said about the low activity of pension assets, it seems to me that this accent is not quite accurate. Pension savings should have that profitableness, which for borrowers of these pension money is acceptable. And if you declare high profitability, it is clear that when you raise money from the UAPF, you simply can not post them.

Here it is necessary to speak more likely that high inflation can depreciate pension savings, so the problem is not the low profitability of pension savings, but in a very, for many years, high inflationary background. Therefore, macroeconomic stability, reduction of inflation - this is the main direction of increasing the efficiency of investment of pension savings. Plus, the portfolio of pension savings should be diversified in order to reduce risks, diversified both in the country and in the country by issuers.

And yet: when you read articles about the fact that pension money is used for any purpose, I think this is an incorrect submission of information. After all, when you open a deposit, you do not say that you used money to put on a deposit - you put them there for safety and to receive an appropriate income. But if you open a deposit and do not talk about "using" your money, then why, when it comes to pension money, they say that they are used?

- And what, then, is the correct wording from your point of view?

- The placement of pension savings is the management of them in order to ensure their growth in order to receive profitability on them. And so you read the headlines and you think: "People still have the idea that their money, their pension savings for something used - and once they were used, it seems like they already are not there."

- Let's return to the question of DBK's need for borrowing: You said that the Bank currently does not need new tenge issues - but in currency?

- As for currency attracts, we do not finance projects in foreign currency, if they can not utilize currency risks. Thus, we naturally hedge currency risks and do not allow our customers to have such risks if they are not able to dispose of them. Therefore, our main demand is still in tenge.

At the same time, there are large export-oriented projects that can be financed in foreign currency. Here we have the opportunity to enter international equity markets for foreign currency loans, we have the opportunity to attract practically unrelated loans from state-owned banks in very good conditions. A corresponding memorandum was signed with us, in particular, with the state development bank of China. That is, we have the ability to quickly and effectively accommodate to attract foreign exchange. But we will or will not do it, depending on what projects will come to us.

- DBK, among other things, finances export operations - can you find out what are the problems and risks in this area?

- Yes, we support through export and pre-export financing of exporters. This is another direction that shareholders keep in view that the bank should occupy that niche that for some reason other Kazakh financial institutions can not now occupy.

Pre-export financing in tenge prevails, borrowers with export contracts come to us, and we finance them for these contracts, and now the government is discussing further measures to increase support for exporters, but, of course, the problem in the contracts themselves.

We often think that the Development Bank does not have the resources to procure export credit. In fact, this is not so. We, as a bank, have the resources and have the opportunity to redistribute them, since pre-export financing is a short operation, therefore, we always have money on it. There is always the opportunity to support new exporters, but there are certain difficulties with the new exporters. There is a shortage of borrowers who would have export contracts, not memorandums of intent, namely export contracts.

The first export deal for many enterprises is quite complicated, as they have to sign for obligations when they are not sure of the fulfillment of this contract. Plus, there are many conditions that need to be met in order to make this deal - there are a lot of restrictions for export, let's say agricultural products: there must be corresponding missions from veterinary and other services of the exporting countries to Kazakhstan to check the compliance of enterprises with the requirements, and this is the cost.

There are a lot of issues that need to be addressed to help exporters enter export contracts. Therefore, in fact, we see a certain deficit in demand here, unavailability for a number of reasons exporters come to us with a full-fledged export contract.

- How to resolve these difficulties?

- Complex decisions are needed here in order to remove the barriers that exist in exports. Any intention of any country to support its own production results in restrictions on exports to that country.

- With China, the government decides in complex: brings whole inspections to the enterprises of the agro-industrial complex ...

- Yes, but it is necessary that these inspections are visited by every enterprise that is going to export its products, and this is the work that also needs to be organized. The main task is to remove barriers that impede exports, plus support measures for subsidizing or financing the costs of inspections of enterprises, if we are talking about livestock or crop production and other measures that would allow our exporters to find buyers on the foreign market. That is, you need not just an understanding of where you can sell something, you need a partner on the other side, it requires a lot of effort from both the state and the enterprises themselves.

- Now one of the main trends in Kazakhstan is the digitalization of enterprises, it is obvious that such projects for costs and timing fall under the conditions that commercial banks are not able to provide - are there any similar projects in DBK's current portfolio?

- We are still a bank and the projects that we finance, these are the projects that clients come to us. But I will say that all new projects are projects that involve the informatization of the main business processes. There was a recent press tour to the Aktogay Ore Mining and Processing Industrial Complex KazMinerals, a large modern production facility - and there are almost no people there, since there absolutely no need for people in these mill complexes, on other sites - all this is managed from the control center.

The same can be said about the Aktyubinsk rail plant, and about AtyrauNefteMash - these are industries that require very high quality products. Even the project that we are currently financing in the Akmola region to build a poultry farm in Makinsk (where they are expected to start up, the first broiler chickens will appear at the end of September) is also a fully automated enterprise. Probably, it will be the most automated poultry complex to date, where feed production assumes a very accurate dosage of all components in feeds, and all other processes will also be made in the automation mode, rather than some kind of manual work.

Therefore, digitalization, informatization of all business processes is something that, as we see, is being implemented in our projects every day, and we are glad that we are participants in this process.

- Do you consider the existing mandate of the Development Bank to be exhaustive and fully relevant to the needs of the country's economy?

- Yes, we believe that today's mandate is fully consistent with the goals for which the bank was established 17 years ago. And we are not going to make any changes, especially since it was done two-three years ago. This applies to goals, this applies to tools.

Incidentally, we included in the mandate the possibility of implementing projects on the basis of project financing. We are doing this because it is clear that it is impossible to finance any large enterprise and demand that the borrower have an unencumbered, even larger asset that would cover the risks of the new enterprise. This is impossible, therefore we are engaged in project financing. At the same time, if in some projects there is not even a full amount of structural project financing, in this case there are some of its elements that assume securing future cash flows, accepting off-take, EPC contracts as collateral. That is, contracts that imply firm obligations of these contractors to bring this enterprise to the operational stage. Thus, the risks of project's non-commissioning are reduced, accordingly, conditions for future cash flows are created. That's why we created a special fund with another subsidiary of Baiterek, Kazyna equity Management, through which we can ensure the capitalization of those projects that lack equity.

- And who has already resorted to the help of this fund?

- Yes, we decided on one project, but now its shareholders are thinking whether to use this option or not. In general, there are now several projects in the work, and we will inform you when we will be provided with capitalization. That is, all the necessary decisions, all the necessary regulatory legal basis for this is created. And now we are managed by this fund "Kazyna Capital Management", they have several projects that should be implemented this year. That is, we have very clearly defined our goals. First of all, the government as the ultimate beneficiary, shareholder, has set goals for us. And for the instruments we have all the necessary set for their achievement.

Therefore, going back to the previous question, we are making all the necessary changes on the go, and the corporate governance system that exists, the level of authority and responsibility, the independence of the bank that is, the interaction that we have with the shareholder allows all tasks not to postpone for later, do not keep them in mind in order to realize ever. Therefore, we solve all the arising questions quickly enough.

There are always a lot of such questions, there are always new tasks, new problems, new risks to be reacted to, this is a process. If they depended on someone's will and waited for it to come to pass, I probably could have enumerated: "We would like that and expect something". No, we have quite a sufficient level of independence and autonomy, plus a well-structured system of relations directly with the shareholder - Baiterek, and with the ultimate shareholder, the government.

[TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Detail text [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [EN_DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 704 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Documents [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 210 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Documents [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_NAME] => Array ( [ID] => 705 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Title [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 211 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22103 [VALUE] => Bolat Zhamishev: "DBK has no problems with raising funds from the market – the question is the cost of these loans» [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Bolat Zhamishev: "DBK has no problems with raising funds from the market – the question is the cost of these loans» [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Title [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_YOUTUBE] => Array ( [ID] => 706 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Video [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 212 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Video [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_NAME] => Array ( [ID] => 707 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Атауы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 213 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22104 [VALUE] => Болат Жәмішев: «ҚДБ-да нарықтан қаражат тартумен байланысты проблемалар жоқ – мәселе осы тартылулардың құнында» [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Болат Жәмішев: «ҚДБ-да нарықтан қаражат тартумен байланысты проблемалар жоқ – мәселе осы тартылулардың құнында» [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Атауы [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_YOUTUBE] => Array ( [ID] => 708 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Бейне [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 214 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Бейне [~DEFAULT_VALUE] => ) [YOUTUBE] => Array ( [ID] => 709 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Видео [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 215 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Видео [~DEFAULT_VALUE] => ) [DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 710 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Документы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 216 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Документы [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 711 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Құжаттар [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 217 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Құжаттар [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 712 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Сипаттамасы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 218 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22105 [VALUE] => Array ( [TEXT] => «Қазақстанның Даму банкі» АҚ («Бәйтерек» холдингінің еншілес ұйымы) басқармасының төрағасы Болат Жәмішев Къ берген сұқбатында даму институттары жобаларды қаржыландыру кезінде неліктен бюджет ақшасын пайдаланатынын және нарықтан қарыз тарту ірі инвестициялық жобаларға мемлекеттік қаражат құюды қашан және қандай жағдайларда ауыстыра алатынын әңгімеледі. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => «Қазақстанның Даму банкі» АҚ («Бәйтерек» холдингінің еншілес ұйымы) басқармасының төрағасы Болат Жәмішев Къ берген сұқбатында даму институттары жобаларды қаржыландыру кезінде неліктен бюджет ақшасын пайдаланатынын және нарықтан қарыз тарту ірі инвестициялық жобаларға мемлекеттік қаражат құюды қашан және қандай жағдайларда ауыстыра алатынын әңгімеледі. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Сипаттамасы [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [KZ_DETAIL_TEXT] => Array ( [ID] => 713 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Толық сипаттама [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_DETAIL_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 219 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22106 [VALUE] => Array ( [TEXT] => <p><strong>- Болат Бидахметұлы, соңғы уақытта коммерциялық банктерге бюджеттік ассигнованиялар есебінен өңдеу өнеркәсібіне кредиттер беру мүмкіндігін қарастыру қажет деген пікір мынадай статистиканың негізінде пайда болды: Өңдеу өнеркәсібінің кәсіпорындарына кредит беру кезінде ҚДБ үлесі бүкіл көлемнің 57% құрайды, алайда бұл ретте ол жиырмаға жуық ірі жобаны қамтиды. Бұл ретте банкке ішкі және сыртқы нарықтарда кредиттеу үшін қаражат қарызын тарту ұсынылады – ал Сіз перспективада тартылатын бюджет қаражатына қандай да бір баламаны көресіз бе?</strong></p> <p>- Бюджет ақшасына балама – бұл нарықтық ақша екені түсінікті, алайда біз бюджет ақшасы есебінен бүгінде 2015-2019 жылдарға арналған Индустриялық-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасын (ИИДМБ) іске асырып жатқанымызды еске салғым келеді. Бұл ақша оған ҚДБ нарықтан қаражат тарта алмайтындықтан барып жатқан жоқ. Бүгінде ұзақ мерзімді үлкен инвестициялық жобаларды іске асыру үшін нарықта ақша жеткілікті түрде қымбат және үкімет бюджет ақшасын біздің операцияларымызды ішінара қорландыра отырып, қарызды арзандату үшін бөледі. ИИДМБ іске асыру кезінде Ұлттық қордан келген 75 млрд теңге болжанды, 150 млрд теңгені біз нарықтан тартуға және жиынтығында 225 млрд теңгеге инвестициялық жобаларды қаржыландыруға тиіс болдық – оны біз жасадық. Бағдарламада ағымдағы жылды қоса алғанда 167 млрд теңге үш жылға бюджеттен бөлінеді деп болжанды (анықтама: 2016-2017 жылдары 155 млрд теңге ҚДБ-ға Республикалық бюджеттен қарыз түрінде бөлінді, 12 млрд теңгені ағымдағы жылы бөлу жоспарлануда), осындай соманы біз нарықтан тартуға және өңдеу секторындағы инвестжобаларды іске асыруға тиіспіз.</p> <p>Біз қазір осы бағдарламаны іске асыру сатысында тұрмыз. Біз жұмыс істейтін жобалар бар және үкімет қаулысымен бюджеттен бөлінетін әрбір транш жобаны табуды және өңдеуді есептегенде үш жылдың ішінде игерілуге тиіс деп белгіленген.</p> <p>Бір жылдың ішінде кәсіпорынның салынбайтыны түсінікті, кәсіпорынды салуға және оны қаржыландыруға екі-үш жыл қажет. Сондықтан біз сол қажетті мерзімдерде осы бюджет қаражатын игереміз, оның сыртында нарықтан тартатын ақшаны да игеретін боламыз. Және айтпақшы, біздің жақында сыртқы нарықтарға шығуымыз ішкі нарыққа қарағанда сыртқы нарықтан қарызға қаражат алу арзан болатындай жағдайдың қалыптасқанымен түсіндіріледі.</p> <p>Тағы да айтамын: бізде ішкі нарықтан ақша тартумен байланысты проблемалар жоқ, мәселе олардың бағасында ғана, ал бүгінде нарықтағы баға үлкен инвестициялық жобаларды қаржыландыру үшін айтарлықтай жоғары. Олар өзін өтейтін шекті мөлшерлеме 10-11%, ал біз бүгінде нарықтан 15 жылдық ақшаны осындай мөлшерлеме бойынша өзіміз ғана тарта аламыз, алайда тәуекел үшін маржаны ескерсек, бұл кәсіпорындар үшін қымбатқа түсетіні түсінікті. Өтімділікпен байланысты коллапстан кейін Қазақстандағы ахуал қазір тұрақталуда, алайда ұзын ақша бойынша нарықтағы құн әлі де жеткілікті түрде жоғары. Сондықтан біз сыртқы нарыққа орналастық, ал теңгемен қарыз алу кезінде біз, әрине, ішкі нарыққа бағдарланамыз. Нарықтағы ақша құны төмендейді деп ойлаймыз, ал ақша құнының төмендеуімен бірге ішкі нарықта бюджеттен қорландыруға қажеттілік болмайтын болады.</p> <p><strong>- Сіздің болжамыңыз бойынша, ішкі нарықтағы ақшаның құнының оңтайлы деңгейге дейін төмендеуін қаншалықты ұзақ күтуге болады? </strong></p> <p>- Құн оңтайлы деңгейге дейін әлі екі-үш жыл ішінде төмендейтін болар, әрі егер осы екі-үш жылдың ішінде біздің экономикамыздың макроэкономикалық тұрақтылығы да қамтамасыз етілген жағдайда: бағам бойынша қандай да бір түзетуді талап ететін, тағы да экономикадағы ақша құнына әсер ететін ешқандай сыртқы шоктар болмайды – біздің пайымымыз осындай.</p> <p><strong>- Осы құн оңтайлы болысымен коммерциялық банктер өңдеу саласындағы ұзақ мерзімді жобаларды қаржыландыру мүмкіндігін алады, ҚДБ автоматты түрде сыртқа шығып қалмай ма? </strong></p> <p>- Былай дейік: ҚДБ-ның екінші деңгейдегі банктермен бәсекелеспеу мәселесі барлық уақытта қаржы секторының назарында тұрады. Бірақ бүгінде ахуал банктердің ұзақ мерзімді үлкен ұзын қарыздарды іс жүзінде қаржыландырмайтын жағдайда тұр. Бұған көптеген себептер бар, ал егер банктер бұл бағыттағы жұмысты жандандыратын болса, онда акционер қарыздың ең аз сомасын көтеретін болады, яғни ҚДБ ең ірі инвестициялық жобалармен ғана жұмыс істейді.</p> <p><strong>- Ал Даму Банкі іс жүзінде өз тауашасын қалай айқындайды? </strong></p> <p>- Бүгінде біз $20 млн-нан басталатын жобаларды қаржыландырамыз дейік, бұл шаманы $30, 40, 50 млн дейін көтеруге болады, сонда біз ең ірі жобаларды ғана қаржыландыратын боламыз. Бүгіндегі шама – $20 млн, негізгі проблема қарыздың сомасында ғана емес, негізгі проблема – мерзімде: қоржынды дюрациялаудың (кредитті өтеудің орташа мерзімі – Къ) орташа мерзімі – 14 жыл. 15-20 жылға қаржыландыру үшін, осы мерзімге қарыз беру үшін қорландырудың тиісті базасы болуы қажет. Бұл бүгінгі таңда екінші деңгейдегі банктер үшін негізгі проблема болып табылады.</p> <p><strong>- Сіз ҚДБ 100 млрд теңге көлеміндегі теңгеге деноминацияланған еврооблигациялардың екінші шығарылымын жүзеге асырған таяудағы осы жылдың сәуіріндегі сыртқы қарыз тарту туралы еске алдыңыз. Бұл ретте Сіздің мекемеңізге қарыз тарту мерзімін 3 жылдан 5 жылға дейін ұлғайтудың және 2017 жылғы желтоқсандағы дебюттік орналастырумен салыстырғанда купон мөлшерлемесін 9,5%-дан 8,95% дейін төмендетудің сәті түсті. Осы орналастырудың нәтижелерін Сіз қалай бағалайсыз және ҚДБ осы құралды тағы да пайдалану және халықаралық нарықтардан қосымша қарыз тартуды жүзеге асыру ниетінде ме? </strong></p> <p>- Өткен жылдың желтоқсанында теңгелік еврооблигациялармен шығу жаһандық қаржы нарығындағы теңге құралдарының дебюттік эмиссиясы болғанын және оларды алғашқы жария шығару болғанын еске саламын. Біздің облигациялар жеткілікті үлкен сұранысқа ие болды, бірінші және екінші жағдайларда эмиссия көлемінің 2% ғана қазақстандық инвесторлар сатып алды, қалғандарын түгелдей шетелдік инвесторлар, ең алдымен – Ұлыбритания, Еуроодақ және АҚШ инвесторлары сатып алды. Бірінші жағдайда үш жылдықтарды 9,5%-бен орналастырдық екінші жағдайда мөлшерлеме 8,95%, кірістілік – 9,25% болды, және бұлар бес жылдық қағаздар болды.</p> <p>Егер осы орналастырудың нәтижелері туралы айтар болсақ, онда біріншіден, ол халықаралық инвесторлардың тарапынан теңгеге деген белгілі бір сенімнің болғаны туралы куәландырады. Екіншіден, ол эмитент ретіндегі біздің қаржылық жағдайымыздың инвесторларды толық қанағаттандыратынын білдіреді. Біз шынында да сенімді қарыз алушы болып табыламыз. Және бұл тұрғыдан алғанда, біздің эмитент ретінде сыртқы да, ішкі де инвесторлар үшін, атап айтқанда Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры үшін қызғылықты екендігіміз даусыз.</p> <p>Евробондармен тағы да шығу ниетіндеміз бе? Қазір емес. Біз борыш профилін басқарамыз, үш және бес жылдық қағаздарды орналастырдық, енді бізге неғұрлым ұзын қағаздар қажет. Осы ұзын қарыздарды біз ішкі нарықтан ғана ала аламыз. Жалпы ағымдағы жылы бізде орналастыру, қосымша теңге тарту ниеті жоқ, өйткені бізде бар өтімділікті дамыту жоспарын орындау үшін қаражат бүгінде жеткілікті. Жобалар көп болса, қорландыруға қажеттілік те үлкен болса – орналастыратын боламыз. Биылғы жылы жаңа орналастыру жоспарда жоқ.</p> <p><strong>- БЖЗҚ туралы сөз болған екен: қазір зейнетақы активтерінің төмен кірістілігі проблемасы Қазақстанда ең көп талқыланатын тақырып болып отыр, бұл ретте оларды елдегі қандай да бір жобаларды – атап айтқанда, инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру кезінде пайдалану мүмкіндігі туралы мәселе барған сайын жиі көтерілуде. Бұл жерде тәуекелдер жоқ па? </strong></p> <p>- Шын мәнінде, зейнетақы активтерінің төмен белсенділігі туралы айтқанда, менімше бұл дәл уәж деп айтуға келмейді. Зейнетақы жинақтарының осы зейнетақы ақшасын қарызға алушылар үшін қолайлы кірістілігі болуға тиіс. Сондықтан егер сен жоғары кірістілік жарияласаң, онда БЖЗҚ-дан ақша тарту кезінде оларды оңай орналастыра алмайтының түсінікті.</p> <p>Бұл жерде жоғары инфляцияның зейнетақы жинақтарын құнсыздандыруға қабілетті екендігі туралы айтқан дұрыс, сондықтан проблема зейнетақы жинақтарының төмен кірістілігінде емес, көп жыл бойындағы өте жоғары инфляциялық жағдайында. Сондықтан макроэкономикалық тұрақтылық, инфляцияны төмендету – бұл зейнетақы жинақтары инвестицияларының тиімділігін арттыру негізгі бағыт болуға тиіс. Оған қоса зейнетақы жинақтары қоржыны тәуекелдерді азайту үшін әртараптандырылуға, елдік бөліністе де, сондай-ақ эмитенттер бойынша ел ішінде де әртараптандырылуға тиіс.</p> <p>Тағы да: зейнетақы ақшасының қандай да бір мақсаттарға пайдаланылғаны туралы мақалаларды оқығанда, бұл ақпараттың дұрыс берілмеуі деп есептеймін. Сіз депозит ашқанда, ақшаны депозитке салу үшін пайдаландым деп айтпайсыз ғой, сіз оны сақтау және тиісті кіріс алу үшін салдыңыз. Егер сіз депозит ашсаңыз және бұл ретте өз ақшаңызды «пайдалану» туралы айтпасаңыз, онда зейнетақы ақшасы туралы сөз болғанда неліктен олардың пайдаланылғаны туралы айтылады?</p> <p><strong>- Онда Сіздің пікіріңізше дұрыс тұжырым жасау қандай болу керек? </strong></p> <p>- Зейнетақы жинақтарын орналастыру – бұл олар бойынша кірістілік алу үшін, олардың өсімін қамтамасыз ету үшін оларды басқару. Ал мақала тақырыптарын оқығанда: «Адамдарда олардың ақшасын, зейнетақы жинақтарын қандай да бір мақсатқа пайдаланып кетті – пайдаланды деген сөз жоқ болды деген сөз деген ой бәрібір туындайды» деген ой келеді.</p> <p><strong>- ҚДБ-ның қарыз тартуға қажеттілігі мәселесіне оралайық: Сіз қазіргі кезде Банкте теңгедегі жаңа эмиссияға қажеттілік жоқ дедіңіз, ал валютадағыға ше? </strong></p> <p>- Валютамен қарыз тартуға келетін болсақ, онда біз егер жобалар валюталық тәуекелдерді пайдаға жарата алмаса, жобаларды шетелдік валютамен қаржыландырмаймыз. Сол арқылы біз валюталық тәуекелдерді табиғи түрде хеджирлейміз және егер біздің клиенттеріміз ондай тәуекелдерді пайдаға жарату жағдайында болмаса, оларда ондай тәуекелдер болуына жол бермейміз. Сондықтан бізде негізгі сұраныс теңгемен.</p> <p>Сонымен бірге, шетелдік валютамен қаржыландыруға болатын экспортқа бағдарланған ірі жобалар да пайда болады. Бұл жерде бізде валюталық қарыз үшін капиталдың халықаралық нарықтарына шығу мүмкіндігі бар, бізде ҚХР мемлекеттік банктерінен іс жүзінде байланысты емес қарызды өте жақсы шарттармен тарту мүмкіндігі бар. Қытайдың мемлекеттік даму банкімен тиісті меморандумға қол қойылды. Яғни бізде шетелдік валюта тарту үшін тез және тиімді орналастыру мүмкіндігі бар. Алайда мұны бізге қандай жобалардың келуіне байланысты оны жасаймыз немесе жасамаймыз.</p> <p><strong>- ҚДБ басқалармен қатар экспорттық операцияларды қаржыландыруды жүзеге асырады – осы салада қандай проблемалар мен тәуекелдердің болатынын білуге бола ма? </strong></p> <p>- Иә, біз экспорттаушыларға экспорттық және экспорталды қаржыландыру арқылы қолдау көрсетеміз. Бұл қазір қазақстандық өзге қаржы институттары қандай да бір себептер бойынша иелене алмайтын тауашаны банктің иеленуі үшін акционерлер назарда ұстайтын тағы бір бағыт.</p> <p>Бұл ретте теңгемен берілетін экспорталды қаржыландыру басымдыққа ие, бізге экспорттық келісімшарттары бар қарыз алушылар келеді, біз оларды осы келісімшарттармен қаржыландырамыз, қазір үкіметте экспорттаушыларды қолдауды арттыру жөніндегі одан арғы шаралар талқылануда, әрине проблема келісімшарттардың өзінде болып отыр.</p> <p>Бізде көбінесе Даму Банкінде экспорттық мәмілелерді кредиттеу үшін ресурстар жоқ деген пікір қалыптасқан. Шын мәнінде бұл олай емес. Біздің, банк ретінде ресурстарымыз бар және оларды қайта бөлу мүмкіндігіне иеміз, өйткені экспорталды қаржыландыру – бұл қысқа операциялар, сондықтан бізде ол бойынша ақша әрқашан айналымда. Жаңа экспорттаушыларды қолдау мүмкіндігі әрқашан бар, бірақ жаңа экспорттаушылармен жұмыста қалай болғанда да белгілі бір қиындықтар бар. Ниет туралы меморандумдар емес, экспорттық келісімшарттары бар қарыз алушыларда жетіспеушіліктер болады.</p> <p>Көптеген кәсіпорындар үшін алғаш рет экспорттық мәмілеге шығу жеткілікті түрде күрделі болады, өйткені олар осы келісімшарттың орындалатынына сенімді болмағанда, оларға міндеттемені орындау үшін қол қоюға тура келеді. Оның сыртында осы мәмілені жасау үшін орындау қажет болатын көптеген шарттар – экспорт үшін өте көп шектеулер бар, айталық, ауыл шаруашылығы өнімдері үшін: кәсіпорындардың талаптарға сәйкестігін тексеру үшін Қазақстанға экспорттаушы елдердің ветеринариялық және өзге де қызметтерінен тиісті миссиялар болуға тиіс, ал бұл шығындар.</p> <p>Экспорттаушыларға экспорттық келісімшарттарға шығуға көмектесу үшін шешу қажет болатын мәселелер өте көп. Сондықтан шын мәнінде біз сұранысқа деген белгілі бір тапшылықты осы жерде, экспорттаушылардың толыққанды экспорттық келісімшартпен келуіне бірқатар себептер бойынша дайын болмауынан көреміз.</p> <p><strong>- Бұл қиындықтарды қалай шешуге болады? </strong></p> <p>- Бұл жерде экспортта бар кедергілерді жоюға арналған кешенді шешімдер қажет. Қандай да бір елдің өз өндірісін қолдаудағы кез келген ниеті осы елге экспорт үшін шектеулерге тап болады.</p> <p><strong>- Үкімет Қытаймен мәселені кешенді түрде шешеді: АӨК кәсіпорындарына тұтастай инспекциялар әкеледі... </strong></p> <p>- Иә, осы инспекциялар өз өнімдерін экспорттауға ниет еткен әрбір кәсіпорында болуы қажет, ал ол ұйымдастыру қажет болатын жұмыс. Негізгі міндет – экспортқа кедергі келтіретін тосқауылдарды жою, оның сыртында, егер, сөз мал шаруашылығының немесе өсімдік шаруашылығының өнімдері туралы және біздің экспорттаушыларға сыртқы нарықтан сатып алушылар табуға мүмкіндік беретін өзге де шаралар туралы болса, кәсіпорындардың инспекциясына жұмсалатын шығындарды субсидиялау немесе қаржыландыру бойынша қолдау шаралары қажет. Яғни қандай да бір өнімді қандай елде сата алатындығыңызды, сол тарапта әріптестің қажеттігін түсіну ғана жеткіліксіз, ол мемлекеттен де, кәсіпорындардың өздерінен де үлкен күш-жігерді талап етеді.</p> <p><strong>- Қазір Қазақстандағы негізгі трендтердің бірі – кәсіпорындарды цифрландыру, мұндай жобалар шығындары және мерзімдері бойынша коммерциялық банктер қамтамасыз ете алмайтын шарттарға сәйкес келетіні анық – осындай жобалар ҚДБ-ның қолданыстағы қоржынында бар ма? </strong></p> <p>- Біз қалай болғанда да банкпіз және біз қаржыландыратын жобалар олармен бізге клиенттер келетін жобалар. Дегенмен мен барлық жаңа жобалар – олар негізгі бизнес-процестерді ақпараттандыруды да болжайтын жобалар деп айта аламын. Жақында KazMinerals Ақтоғай КБК баспасөз туры болды, бұл осы заманғы алып өндіріс – онда іс жүзінде адамдар көрінбейді, өйткені ондағы диірмен кешендерінде, басқа да учаскелерде адамдар мүлде қажет емес – барлығы басқару орталығынан басқарылады.</p> <p>Ақтөбе рельс-арқалық зауыты туралы да, «АтырауМұнайМаш» туралы да осыны айтуға болады – бұлар өнімнің өте жоғары сапасын талап тететін өндірістер. Қазір Макинскде құс фабрикасын салу бойынша Ақмола облысында біз қаржыландыратын жобаның өзі (оларда іске қосу күтілуде, қыркүйектің аяғында алғашқы бройлер балапандар пайда болады) толығымен автоматтандырылған кәсіпорын. Бұл бүгінгі таңдағы ең автоматтандырылған құс шаруашылығы кешені болуы мүмкін, онда азық өндіру азықтардағы барлық компоненттердің өте дәл дозаға бөлінуін болжайды, және барлық өзге процестері де қол жұмысымен емес, автоматтандыру режимінде жүргізіледі.</p> <p>Сондықтан цифрландыру, барлық бизнес-процестерді ақпараттандыру – көріп отырғанымыздай, біздің жобаларымызға күн сайын енгізіледі, және біз осы процестердің қатысушылары болғанымызға қуанамыз.</p> <p><strong>- Сіз Даму Банкінің қолданыстағы мандатын жеткілікті және ел экономикасының қажеттіліктеріне толық сәйкес келеді деп есептейсіз бе? </strong></p> <p>- Иә, біз бүгінгі таңдағы мандат 17 жыл бұрын банк сол үшін құрылған мақсаттарға толық сәйкес келеді деп есептейміз. Және оған қандай да бір өзгерістер енгізуді ниет етпейміз, өйткені ол екі-үш жыл бұрын ғана жасалған. Бұл мақсаттарға қатысты, бұл құралдарға да қатысты.</p> <p>Айтпақшы, біз мандатқа жобаларды жобалық қаржыландыру негізінде іске асыру мүмкіндігін енгіздік. Біз осымен айналысамыз, өйткені қандай да бір ірі кәсіпорынды қаржыландырып, одан қарыз алушыда ауыртпалық салынбаған, жаңа кәсіпорынның тәуекелдерін жабатын одан да үлкен активтің болуын талап етудің мүмкін еместігі түсінікті. Бұл мүмкін емес, сондықтан біз жобалық қаржыландырумен айналысамыз. Бұл ретте егер жекелеген жобаларда тіпті құрылымдық жобалық қаржыландыру толық көлемде болмаса, бұл жағдайда off-take, ЕРС-келісімшарттарды, яғни осы мердігерлердің осы кәсіпорынды пайдалануға беру сатысына дейін жеткізу міндеттемелері болжанатын келісімшарттарды қамтамасыз етуге қабылданған болашақтағы ақша ағындарын қамтамасыз етуге алу болжанатын оның жекелеген элементтері болады. Сол арқылы жобаның пайдалануға енгізілмеу тәуекелі төмендейді, тиісінше болашақтағы ақша ағындары үшін жағдайлар жасалады. Сондықтан біз «Бәйтеректің» тағы бір еншілес ұйымын, ол арқылы капитал жетіспейтін жобаларды жете капиталдандыруды қамтамасыз ете алатын арнайы қор «Қазына Капитал Менеджментті» құрдық.</p> <p><strong>- Ал осы қордың көмегіне әлде біреу жүгінді ме? </strong></p> <p>- Иә, біз бір жоба бойынша шешім қабылдадық, бірақ қазір оның акционерлері осы опцияны пайдалану қажет пе, жоқ па деп ойлануда. Тұтастай алғанда қазір жұмысында бірнеше жоба тұр, капиталдандыру қамтамасыз етілгенде біз хабарлайтын боламыз. Яғни оған арналған барлық қажетті шешімдер, барлық қажетті нормативтік-құқықтық база жасалған. Қазір бізде осы қорды «Қазына Капитал Менеджмент» басқарады, оларда ағымдағы жылы іске асырылуға тиіс бірнеше жоба бар. Яғни біз өз мақсаттарымызды өте айқын белгіледік. Ең алдымен, түпкі бенефициар, акционер ретінде үкімет біз үшін мақсаттар белгіледі. Және құралдарымыз бойынша бізде оларға қол жеткізуге арналған барлық қажетті жиынтық бар.</p> <p>Сондықтан, алдындағы сұраққа оралатын болсақ, барлық қажетті өзгерістерді біз жұмыс барысында жасаймыз, және қолданыстағы корпоративтік басқару жүйесі, банк өкілеттілігі мен жауапкершілігінің, дербестігінің қазір бар деңгейі, біздегі акционермен жасалатын өзара іс-қимыл барлық міндеттерді кейінге қалдырмауға, кейін іске асыру үшін ойда ұстамауға мүмкіндік береді. Сондықтан туындаған барлық мәселелерді біз жеткілікті түрде жедел шешеміз.</p> <p>Мұндай мәселелер әрдайым көп, әрқашан жаңа міндеттер, жаңа проблемалар, жаңа тәуекелдер пайда болады, оларға ден қою керек, бұл процесс. Егер әлде біреулердің еркіне тәуелді болсақ және оның орындалуын күтетін болсақ, мен сізге: «Біз осыны істегіміз келіп еді, әлденені күтудеміз» деп жауап берер едім. Жоқ, дербестіктің толығымен жеткілікті деңгейі бар және оның сыртында акционеріміз – «Бәйтерекпен» және ақырғы акционеріміз – үкіметпен тікелей қарым-қатынастар жүйесі жеткілікті түрде жақсы жолға қойылған.</p> [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] =>

- Болат Бидахметұлы, соңғы уақытта коммерциялық банктерге бюджеттік ассигнованиялар есебінен өңдеу өнеркәсібіне кредиттер беру мүмкіндігін қарастыру қажет деген пікір мынадай статистиканың негізінде пайда болды: Өңдеу өнеркәсібінің кәсіпорындарына кредит беру кезінде ҚДБ үлесі бүкіл көлемнің 57% құрайды, алайда бұл ретте ол жиырмаға жуық ірі жобаны қамтиды. Бұл ретте банкке ішкі және сыртқы нарықтарда кредиттеу үшін қаражат қарызын тарту ұсынылады – ал Сіз перспективада тартылатын бюджет қаражатына қандай да бір баламаны көресіз бе?

- Бюджет ақшасына балама – бұл нарықтық ақша екені түсінікті, алайда біз бюджет ақшасы есебінен бүгінде 2015-2019 жылдарға арналған Индустриялық-инновациялық даму мемлекеттік бағдарламасын (ИИДМБ) іске асырып жатқанымызды еске салғым келеді. Бұл ақша оған ҚДБ нарықтан қаражат тарта алмайтындықтан барып жатқан жоқ. Бүгінде ұзақ мерзімді үлкен инвестициялық жобаларды іске асыру үшін нарықта ақша жеткілікті түрде қымбат және үкімет бюджет ақшасын біздің операцияларымызды ішінара қорландыра отырып, қарызды арзандату үшін бөледі. ИИДМБ іске асыру кезінде Ұлттық қордан келген 75 млрд теңге болжанды, 150 млрд теңгені біз нарықтан тартуға және жиынтығында 225 млрд теңгеге инвестициялық жобаларды қаржыландыруға тиіс болдық – оны біз жасадық. Бағдарламада ағымдағы жылды қоса алғанда 167 млрд теңге үш жылға бюджеттен бөлінеді деп болжанды (анықтама: 2016-2017 жылдары 155 млрд теңге ҚДБ-ға Республикалық бюджеттен қарыз түрінде бөлінді, 12 млрд теңгені ағымдағы жылы бөлу жоспарлануда), осындай соманы біз нарықтан тартуға және өңдеу секторындағы инвестжобаларды іске асыруға тиіспіз.

Біз қазір осы бағдарламаны іске асыру сатысында тұрмыз. Біз жұмыс істейтін жобалар бар және үкімет қаулысымен бюджеттен бөлінетін әрбір транш жобаны табуды және өңдеуді есептегенде үш жылдың ішінде игерілуге тиіс деп белгіленген.

Бір жылдың ішінде кәсіпорынның салынбайтыны түсінікті, кәсіпорынды салуға және оны қаржыландыруға екі-үш жыл қажет. Сондықтан біз сол қажетті мерзімдерде осы бюджет қаражатын игереміз, оның сыртында нарықтан тартатын ақшаны да игеретін боламыз. Және айтпақшы, біздің жақында сыртқы нарықтарға шығуымыз ішкі нарыққа қарағанда сыртқы нарықтан қарызға қаражат алу арзан болатындай жағдайдың қалыптасқанымен түсіндіріледі.

Тағы да айтамын: бізде ішкі нарықтан ақша тартумен байланысты проблемалар жоқ, мәселе олардың бағасында ғана, ал бүгінде нарықтағы баға үлкен инвестициялық жобаларды қаржыландыру үшін айтарлықтай жоғары. Олар өзін өтейтін шекті мөлшерлеме 10-11%, ал біз бүгінде нарықтан 15 жылдық ақшаны осындай мөлшерлеме бойынша өзіміз ғана тарта аламыз, алайда тәуекел үшін маржаны ескерсек, бұл кәсіпорындар үшін қымбатқа түсетіні түсінікті. Өтімділікпен байланысты коллапстан кейін Қазақстандағы ахуал қазір тұрақталуда, алайда ұзын ақша бойынша нарықтағы құн әлі де жеткілікті түрде жоғары. Сондықтан біз сыртқы нарыққа орналастық, ал теңгемен қарыз алу кезінде біз, әрине, ішкі нарыққа бағдарланамыз. Нарықтағы ақша құны төмендейді деп ойлаймыз, ал ақша құнының төмендеуімен бірге ішкі нарықта бюджеттен қорландыруға қажеттілік болмайтын болады.

- Сіздің болжамыңыз бойынша, ішкі нарықтағы ақшаның құнының оңтайлы деңгейге дейін төмендеуін қаншалықты ұзақ күтуге болады?

- Құн оңтайлы деңгейге дейін әлі екі-үш жыл ішінде төмендейтін болар, әрі егер осы екі-үш жылдың ішінде біздің экономикамыздың макроэкономикалық тұрақтылығы да қамтамасыз етілген жағдайда: бағам бойынша қандай да бір түзетуді талап ететін, тағы да экономикадағы ақша құнына әсер ететін ешқандай сыртқы шоктар болмайды – біздің пайымымыз осындай.

- Осы құн оңтайлы болысымен коммерциялық банктер өңдеу саласындағы ұзақ мерзімді жобаларды қаржыландыру мүмкіндігін алады, ҚДБ автоматты түрде сыртқа шығып қалмай ма?

- Былай дейік: ҚДБ-ның екінші деңгейдегі банктермен бәсекелеспеу мәселесі барлық уақытта қаржы секторының назарында тұрады. Бірақ бүгінде ахуал банктердің ұзақ мерзімді үлкен ұзын қарыздарды іс жүзінде қаржыландырмайтын жағдайда тұр. Бұған көптеген себептер бар, ал егер банктер бұл бағыттағы жұмысты жандандыратын болса, онда акционер қарыздың ең аз сомасын көтеретін болады, яғни ҚДБ ең ірі инвестициялық жобалармен ғана жұмыс істейді.

- Ал Даму Банкі іс жүзінде өз тауашасын қалай айқындайды?

- Бүгінде біз $20 млн-нан басталатын жобаларды қаржыландырамыз дейік, бұл шаманы $30, 40, 50 млн дейін көтеруге болады, сонда біз ең ірі жобаларды ғана қаржыландыратын боламыз. Бүгіндегі шама – $20 млн, негізгі проблема қарыздың сомасында ғана емес, негізгі проблема – мерзімде: қоржынды дюрациялаудың (кредитті өтеудің орташа мерзімі – Къ) орташа мерзімі – 14 жыл. 15-20 жылға қаржыландыру үшін, осы мерзімге қарыз беру үшін қорландырудың тиісті базасы болуы қажет. Бұл бүгінгі таңда екінші деңгейдегі банктер үшін негізгі проблема болып табылады.

- Сіз ҚДБ 100 млрд теңге көлеміндегі теңгеге деноминацияланған еврооблигациялардың екінші шығарылымын жүзеге асырған таяудағы осы жылдың сәуіріндегі сыртқы қарыз тарту туралы еске алдыңыз. Бұл ретте Сіздің мекемеңізге қарыз тарту мерзімін 3 жылдан 5 жылға дейін ұлғайтудың және 2017 жылғы желтоқсандағы дебюттік орналастырумен салыстырғанда купон мөлшерлемесін 9,5%-дан 8,95% дейін төмендетудің сәті түсті. Осы орналастырудың нәтижелерін Сіз қалай бағалайсыз және ҚДБ осы құралды тағы да пайдалану және халықаралық нарықтардан қосымша қарыз тартуды жүзеге асыру ниетінде ме?

- Өткен жылдың желтоқсанында теңгелік еврооблигациялармен шығу жаһандық қаржы нарығындағы теңге құралдарының дебюттік эмиссиясы болғанын және оларды алғашқы жария шығару болғанын еске саламын. Біздің облигациялар жеткілікті үлкен сұранысқа ие болды, бірінші және екінші жағдайларда эмиссия көлемінің 2% ғана қазақстандық инвесторлар сатып алды, қалғандарын түгелдей шетелдік инвесторлар, ең алдымен – Ұлыбритания, Еуроодақ және АҚШ инвесторлары сатып алды. Бірінші жағдайда үш жылдықтарды 9,5%-бен орналастырдық екінші жағдайда мөлшерлеме 8,95%, кірістілік – 9,25% болды, және бұлар бес жылдық қағаздар болды.

Егер осы орналастырудың нәтижелері туралы айтар болсақ, онда біріншіден, ол халықаралық инвесторлардың тарапынан теңгеге деген белгілі бір сенімнің болғаны туралы куәландырады. Екіншіден, ол эмитент ретіндегі біздің қаржылық жағдайымыздың инвесторларды толық қанағаттандыратынын білдіреді. Біз шынында да сенімді қарыз алушы болып табыламыз. Және бұл тұрғыдан алғанда, біздің эмитент ретінде сыртқы да, ішкі де инвесторлар үшін, атап айтқанда Бірыңғай жинақтаушы зейнетақы қоры үшін қызғылықты екендігіміз даусыз.

Евробондармен тағы да шығу ниетіндеміз бе? Қазір емес. Біз борыш профилін басқарамыз, үш және бес жылдық қағаздарды орналастырдық, енді бізге неғұрлым ұзын қағаздар қажет. Осы ұзын қарыздарды біз ішкі нарықтан ғана ала аламыз. Жалпы ағымдағы жылы бізде орналастыру, қосымша теңге тарту ниеті жоқ, өйткені бізде бар өтімділікті дамыту жоспарын орындау үшін қаражат бүгінде жеткілікті. Жобалар көп болса, қорландыруға қажеттілік те үлкен болса – орналастыратын боламыз. Биылғы жылы жаңа орналастыру жоспарда жоқ.

- БЖЗҚ туралы сөз болған екен: қазір зейнетақы активтерінің төмен кірістілігі проблемасы Қазақстанда ең көп талқыланатын тақырып болып отыр, бұл ретте оларды елдегі қандай да бір жобаларды – атап айтқанда, инфрақұрылымдық жобаларды іске асыру кезінде пайдалану мүмкіндігі туралы мәселе барған сайын жиі көтерілуде. Бұл жерде тәуекелдер жоқ па?

- Шын мәнінде, зейнетақы активтерінің төмен белсенділігі туралы айтқанда, менімше бұл дәл уәж деп айтуға келмейді. Зейнетақы жинақтарының осы зейнетақы ақшасын қарызға алушылар үшін қолайлы кірістілігі болуға тиіс. Сондықтан егер сен жоғары кірістілік жарияласаң, онда БЖЗҚ-дан ақша тарту кезінде оларды оңай орналастыра алмайтының түсінікті.

Бұл жерде жоғары инфляцияның зейнетақы жинақтарын құнсыздандыруға қабілетті екендігі туралы айтқан дұрыс, сондықтан проблема зейнетақы жинақтарының төмен кірістілігінде емес, көп жыл бойындағы өте жоғары инфляциялық жағдайында. Сондықтан макроэкономикалық тұрақтылық, инфляцияны төмендету – бұл зейнетақы жинақтары инвестицияларының тиімділігін арттыру негізгі бағыт болуға тиіс. Оған қоса зейнетақы жинақтары қоржыны тәуекелдерді азайту үшін әртараптандырылуға, елдік бөліністе де, сондай-ақ эмитенттер бойынша ел ішінде де әртараптандырылуға тиіс.

Тағы да: зейнетақы ақшасының қандай да бір мақсаттарға пайдаланылғаны туралы мақалаларды оқығанда, бұл ақпараттың дұрыс берілмеуі деп есептеймін. Сіз депозит ашқанда, ақшаны депозитке салу үшін пайдаландым деп айтпайсыз ғой, сіз оны сақтау және тиісті кіріс алу үшін салдыңыз. Егер сіз депозит ашсаңыз және бұл ретте өз ақшаңызды «пайдалану» туралы айтпасаңыз, онда зейнетақы ақшасы туралы сөз болғанда неліктен олардың пайдаланылғаны туралы айтылады?

- Онда Сіздің пікіріңізше дұрыс тұжырым жасау қандай болу керек?

- Зейнетақы жинақтарын орналастыру – бұл олар бойынша кірістілік алу үшін, олардың өсімін қамтамасыз ету үшін оларды басқару. Ал мақала тақырыптарын оқығанда: «Адамдарда олардың ақшасын, зейнетақы жинақтарын қандай да бір мақсатқа пайдаланып кетті – пайдаланды деген сөз жоқ болды деген сөз деген ой бәрібір туындайды» деген ой келеді.

- ҚДБ-ның қарыз тартуға қажеттілігі мәселесіне оралайық: Сіз қазіргі кезде Банкте теңгедегі жаңа эмиссияға қажеттілік жоқ дедіңіз, ал валютадағыға ше?

- Валютамен қарыз тартуға келетін болсақ, онда біз егер жобалар валюталық тәуекелдерді пайдаға жарата алмаса, жобаларды шетелдік валютамен қаржыландырмаймыз. Сол арқылы біз валюталық тәуекелдерді табиғи түрде хеджирлейміз және егер біздің клиенттеріміз ондай тәуекелдерді пайдаға жарату жағдайында болмаса, оларда ондай тәуекелдер болуына жол бермейміз. Сондықтан бізде негізгі сұраныс теңгемен.

Сонымен бірге, шетелдік валютамен қаржыландыруға болатын экспортқа бағдарланған ірі жобалар да пайда болады. Бұл жерде бізде валюталық қарыз үшін капиталдың халықаралық нарықтарына шығу мүмкіндігі бар, бізде ҚХР мемлекеттік банктерінен іс жүзінде байланысты емес қарызды өте жақсы шарттармен тарту мүмкіндігі бар. Қытайдың мемлекеттік даму банкімен тиісті меморандумға қол қойылды. Яғни бізде шетелдік валюта тарту үшін тез және тиімді орналастыру мүмкіндігі бар. Алайда мұны бізге қандай жобалардың келуіне байланысты оны жасаймыз немесе жасамаймыз.

- ҚДБ басқалармен қатар экспорттық операцияларды қаржыландыруды жүзеге асырады – осы салада қандай проблемалар мен тәуекелдердің болатынын білуге бола ма?

- Иә, біз экспорттаушыларға экспорттық және экспорталды қаржыландыру арқылы қолдау көрсетеміз. Бұл қазір қазақстандық өзге қаржы институттары қандай да бір себептер бойынша иелене алмайтын тауашаны банктің иеленуі үшін акционерлер назарда ұстайтын тағы бір бағыт.

Бұл ретте теңгемен берілетін экспорталды қаржыландыру басымдыққа ие, бізге экспорттық келісімшарттары бар қарыз алушылар келеді, біз оларды осы келісімшарттармен қаржыландырамыз, қазір үкіметте экспорттаушыларды қолдауды арттыру жөніндегі одан арғы шаралар талқылануда, әрине проблема келісімшарттардың өзінде болып отыр.

Бізде көбінесе Даму Банкінде экспорттық мәмілелерді кредиттеу үшін ресурстар жоқ деген пікір қалыптасқан. Шын мәнінде бұл олай емес. Біздің, банк ретінде ресурстарымыз бар және оларды қайта бөлу мүмкіндігіне иеміз, өйткені экспорталды қаржыландыру – бұл қысқа операциялар, сондықтан бізде ол бойынша ақша әрқашан айналымда. Жаңа экспорттаушыларды қолдау мүмкіндігі әрқашан бар, бірақ жаңа экспорттаушылармен жұмыста қалай болғанда да белгілі бір қиындықтар бар. Ниет туралы меморандумдар емес, экспорттық келісімшарттары бар қарыз алушыларда жетіспеушіліктер болады.

Көптеген кәсіпорындар үшін алғаш рет экспорттық мәмілеге шығу жеткілікті түрде күрделі болады, өйткені олар осы келісімшарттың орындалатынына сенімді болмағанда, оларға міндеттемені орындау үшін қол қоюға тура келеді. Оның сыртында осы мәмілені жасау үшін орындау қажет болатын көптеген шарттар – экспорт үшін өте көп шектеулер бар, айталық, ауыл шаруашылығы өнімдері үшін: кәсіпорындардың талаптарға сәйкестігін тексеру үшін Қазақстанға экспорттаушы елдердің ветеринариялық және өзге де қызметтерінен тиісті миссиялар болуға тиіс, ал бұл шығындар.

Экспорттаушыларға экспорттық келісімшарттарға шығуға көмектесу үшін шешу қажет болатын мәселелер өте көп. Сондықтан шын мәнінде біз сұранысқа деген белгілі бір тапшылықты осы жерде, экспорттаушылардың толыққанды экспорттық келісімшартпен келуіне бірқатар себептер бойынша дайын болмауынан көреміз.

- Бұл қиындықтарды қалай шешуге болады?

- Бұл жерде экспортта бар кедергілерді жоюға арналған кешенді шешімдер қажет. Қандай да бір елдің өз өндірісін қолдаудағы кез келген ниеті осы елге экспорт үшін шектеулерге тап болады.

- Үкімет Қытаймен мәселені кешенді түрде шешеді: АӨК кәсіпорындарына тұтастай инспекциялар әкеледі...

- Иә, осы инспекциялар өз өнімдерін экспорттауға ниет еткен әрбір кәсіпорында болуы қажет, ал ол ұйымдастыру қажет болатын жұмыс. Негізгі міндет – экспортқа кедергі келтіретін тосқауылдарды жою, оның сыртында, егер, сөз мал шаруашылығының немесе өсімдік шаруашылығының өнімдері туралы және біздің экспорттаушыларға сыртқы нарықтан сатып алушылар табуға мүмкіндік беретін өзге де шаралар туралы болса, кәсіпорындардың инспекциясына жұмсалатын шығындарды субсидиялау немесе қаржыландыру бойынша қолдау шаралары қажет. Яғни қандай да бір өнімді қандай елде сата алатындығыңызды, сол тарапта әріптестің қажеттігін түсіну ғана жеткіліксіз, ол мемлекеттен де, кәсіпорындардың өздерінен де үлкен күш-жігерді талап етеді.

- Қазір Қазақстандағы негізгі трендтердің бірі – кәсіпорындарды цифрландыру, мұндай жобалар шығындары және мерзімдері бойынша коммерциялық банктер қамтамасыз ете алмайтын шарттарға сәйкес келетіні анық – осындай жобалар ҚДБ-ның қолданыстағы қоржынында бар ма?

- Біз қалай болғанда да банкпіз және біз қаржыландыратын жобалар олармен бізге клиенттер келетін жобалар. Дегенмен мен барлық жаңа жобалар – олар негізгі бизнес-процестерді ақпараттандыруды да болжайтын жобалар деп айта аламын. Жақында KazMinerals Ақтоғай КБК баспасөз туры болды, бұл осы заманғы алып өндіріс – онда іс жүзінде адамдар көрінбейді, өйткені ондағы диірмен кешендерінде, басқа да учаскелерде адамдар мүлде қажет емес – барлығы басқару орталығынан басқарылады.

Ақтөбе рельс-арқалық зауыты туралы да, «АтырауМұнайМаш» туралы да осыны айтуға болады – бұлар өнімнің өте жоғары сапасын талап тететін өндірістер. Қазір Макинскде құс фабрикасын салу бойынша Ақмола облысында біз қаржыландыратын жобаның өзі (оларда іске қосу күтілуде, қыркүйектің аяғында алғашқы бройлер балапандар пайда болады) толығымен автоматтандырылған кәсіпорын. Бұл бүгінгі таңдағы ең автоматтандырылған құс шаруашылығы кешені болуы мүмкін, онда азық өндіру азықтардағы барлық компоненттердің өте дәл дозаға бөлінуін болжайды, және барлық өзге процестері де қол жұмысымен емес, автоматтандыру режимінде жүргізіледі.

Сондықтан цифрландыру, барлық бизнес-процестерді ақпараттандыру – көріп отырғанымыздай, біздің жобаларымызға күн сайын енгізіледі, және біз осы процестердің қатысушылары болғанымызға қуанамыз.

- Сіз Даму Банкінің қолданыстағы мандатын жеткілікті және ел экономикасының қажеттіліктеріне толық сәйкес келеді деп есептейсіз бе?

- Иә, біз бүгінгі таңдағы мандат 17 жыл бұрын банк сол үшін құрылған мақсаттарға толық сәйкес келеді деп есептейміз. Және оған қандай да бір өзгерістер енгізуді ниет етпейміз, өйткені ол екі-үш жыл бұрын ғана жасалған. Бұл мақсаттарға қатысты, бұл құралдарға да қатысты.

Айтпақшы, біз мандатқа жобаларды жобалық қаржыландыру негізінде іске асыру мүмкіндігін енгіздік. Біз осымен айналысамыз, өйткені қандай да бір ірі кәсіпорынды қаржыландырып, одан қарыз алушыда ауыртпалық салынбаған, жаңа кәсіпорынның тәуекелдерін жабатын одан да үлкен активтің болуын талап етудің мүмкін еместігі түсінікті. Бұл мүмкін емес, сондықтан біз жобалық қаржыландырумен айналысамыз. Бұл ретте егер жекелеген жобаларда тіпті құрылымдық жобалық қаржыландыру толық көлемде болмаса, бұл жағдайда off-take, ЕРС-келісімшарттарды, яғни осы мердігерлердің осы кәсіпорынды пайдалануға беру сатысына дейін жеткізу міндеттемелері болжанатын келісімшарттарды қамтамасыз етуге қабылданған болашақтағы ақша ағындарын қамтамасыз етуге алу болжанатын оның жекелеген элементтері болады. Сол арқылы жобаның пайдалануға енгізілмеу тәуекелі төмендейді, тиісінше болашақтағы ақша ағындары үшін жағдайлар жасалады. Сондықтан біз «Бәйтеректің» тағы бір еншілес ұйымын, ол арқылы капитал жетіспейтін жобаларды жете капиталдандыруды қамтамасыз ете алатын арнайы қор «Қазына Капитал Менеджментті» құрдық.

- Ал осы қордың көмегіне әлде біреу жүгінді ме?

- Иә, біз бір жоба бойынша шешім қабылдадық, бірақ қазір оның акционерлері осы опцияны пайдалану қажет пе, жоқ па деп ойлануда. Тұтастай алғанда қазір жұмысында бірнеше жоба тұр, капиталдандыру қамтамасыз етілгенде біз хабарлайтын боламыз. Яғни оған арналған барлық қажетті шешімдер, барлық қажетті нормативтік-құқықтық база жасалған. Қазір бізде осы қорды «Қазына Капитал Менеджмент» басқарады, оларда ағымдағы жылы іске асырылуға тиіс бірнеше жоба бар. Яғни біз өз мақсаттарымызды өте айқын белгіледік. Ең алдымен, түпкі бенефициар, акционер ретінде үкімет біз үшін мақсаттар белгіледі. Және құралдарымыз бойынша бізде оларға қол жеткізуге арналған барлық қажетті жиынтық бар.

Сондықтан, алдындағы сұраққа оралатын болсақ, барлық қажетті өзгерістерді біз жұмыс барысында жасаймыз, және қолданыстағы корпоративтік басқару жүйесі, банк өкілеттілігі мен жауапкершілігінің, дербестігінің қазір бар деңгейі, біздегі акционермен жасалатын өзара іс-қимыл барлық міндеттерді кейінге қалдырмауға, кейін іске асыру үшін ойда ұстамауға мүмкіндік береді. Сондықтан туындаған барлық мәселелерді біз жеткілікті түрде жедел шешеміз.

Мұндай мәселелер әрдайым көп, әрқашан жаңа міндеттер, жаңа проблемалар, жаңа тәуекелдер пайда болады, оларға ден қою керек, бұл процесс. Егер әлде біреулердің еркіне тәуелді болсақ және оның орындалуын күтетін болсақ, мен сізге: «Біз осыны істегіміз келіп еді, әлденені күтудеміз» деп жауап берер едім. Жоқ, дербестіктің толығымен жеткілікті деңгейі бар және оның сыртында акционеріміз – «Бәйтерекпен» және ақырғы акционеріміз – үкіметпен тікелей қарым-қатынастар жүйесі жеткілікті түрде жақсы жолға қойылған.

[TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Толық сипаттама [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [PHOTOGALLERY] => Array ( [ID] => 714 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Фотогалерея [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => PHOTOGALLERY [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 220 [FILE_TYPE] => jpg, gif, bmp, png, jpeg [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => Array ( [0] => 22107 [1] => 22108 ) [VALUE] => Array ( [0] => 11126 [1] => 11127 ) [DESCRIPTION] => Array ( [0] => [1] => ) [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [0] => 11126 [1] => 11127 ) [~DESCRIPTION] => Array ( [0] => [1] => ) [~NAME] => Фотогалерея [~DEFAULT_VALUE] => ) [HEAD] => Array ( [ID] => 790 [TIMESTAMP_X] => 2019-07-29 11:30:26 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Руководитель [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => HEAD [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => E [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 126 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 23570 [VALUE] => 7452 [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => 7452 [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Руководитель [~DEFAULT_VALUE] => ) ) [DISPLAY_PROPERTIES] => Array ( [EN_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 702 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Description [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 208 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22101 [VALUE] => Array ( [TEXT] => The Chairman of the Management Board of Development Bank of Kazakhstan JSC (a subsidiary of the holding "Baiterek") Bolat Zhamishev told in an interview to Къ about why development institutions use budget money to finance projects, and when and under what conditions borrowings from the market will be able to replace state injections in large investment projects. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => The Chairman of the Management Board of Development Bank of Kazakhstan JSC (a subsidiary of the holding "Baiterek") Bolat Zhamishev told in an interview to Къ about why development institutions use budget money to finance projects, and when and under what conditions borrowings from the market will be able to replace state injections in large investment projects. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Description [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [DISPLAY_VALUE] => The Chairman of the Management Board of Development Bank of Kazakhstan JSC (a subsidiary of the holding "Baiterek") Bolat Zhamishev told in an interview to Къ about why development institutions use budget money to finance projects, and when and under what conditions borrowings from the market will be able to replace state injections in large investment projects. ) [EN_NAME] => Array ( [ID] => 705 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Title [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 211 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22103 [VALUE] => Bolat Zhamishev: "DBK has no problems with raising funds from the market – the question is the cost of these loans» [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Bolat Zhamishev: "DBK has no problems with raising funds from the market – the question is the cost of these loans» [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Title [~DEFAULT_VALUE] => [DISPLAY_VALUE] => Bolat Zhamishev: "DBK has no problems with raising funds from the market – the question is the cost of these loans» ) [KZ_NAME] => Array ( [ID] => 707 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Атауы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 213 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22104 [VALUE] => Болат Жәмішев: «ҚДБ-да нарықтан қаражат тартумен байланысты проблемалар жоқ – мәселе осы тартылулардың құнында» [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Болат Жәмішев: «ҚДБ-да нарықтан қаражат тартумен байланысты проблемалар жоқ – мәселе осы тартылулардың құнында» [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Атауы [~DEFAULT_VALUE] => [DISPLAY_VALUE] => Болат Жәмішев: «ҚДБ-да нарықтан қаражат тартумен байланысты проблемалар жоқ – мәселе осы тартылулардың құнында» ) [KZ_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 712 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Сипаттамасы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 218 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22105 [VALUE] => Array ( [TEXT] => «Қазақстанның Даму банкі» АҚ («Бәйтерек» холдингінің еншілес ұйымы) басқармасының төрағасы Болат Жәмішев Къ берген сұқбатында даму институттары жобаларды қаржыландыру кезінде неліктен бюджет ақшасын пайдаланатынын және нарықтан қарыз тарту ірі инвестициялық жобаларға мемлекеттік қаражат құюды қашан және қандай жағдайларда ауыстыра алатынын әңгімеледі. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => «Қазақстанның Даму банкі» АҚ («Бәйтерек» холдингінің еншілес ұйымы) басқармасының төрағасы Болат Жәмішев Къ берген сұқбатында даму институттары жобаларды қаржыландыру кезінде неліктен бюджет ақшасын пайдаланатынын және нарықтан қарыз тарту ірі инвестициялық жобаларға мемлекеттік қаражат құюды қашан және қандай жағдайларда ауыстыра алатынын әңгімеледі. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Сипаттамасы [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [DISPLAY_VALUE] => «Қазақстанның Даму банкі» АҚ («Бәйтерек» холдингінің еншілес ұйымы) басқармасының төрағасы Болат Жәмішев Къ берген сұқбатында даму институттары жобаларды қаржыландыру кезінде неліктен бюджет ақшасын пайдаланатынын және нарықтан қарыз тарту ірі инвестициялық жобаларға мемлекеттік қаражат құюды қашан және қандай жағдайларда ауыстыра алатынын әңгімеледі. ) ) [IPROPERTY_VALUES] => Array ( ) [PREVIEW_IMAGE] => /upload/resize_cache/iblock/e6a/352_450_240cd750bba9870f18aada2478b24840a/DSC6816.jpg )
Array
(
    [ID] => 7900
    [~ID] => 7900
    [IBLOCK_ID] => 146
    [~IBLOCK_ID] => 146
    [IBLOCK_SECTION_ID] => 
    [~IBLOCK_SECTION_ID] => 
    [NAME] => БРК наращивает кредитование экономики
    [~NAME] => БРК наращивает кредитование экономики
    [ACTIVE_FROM] => 23.07.2018
    [~ACTIVE_FROM] => 23.07.2018
    [TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:03:28
    [~TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:03:28
    [DETAIL_PAGE_URL] => /pc/blogs/7900/
    [~DETAIL_PAGE_URL] => /pc/blogs/7900/
    [LIST_PAGE_URL] => /pc/blogs/
    [~LIST_PAGE_URL] => /pc/blogs/
    [DETAIL_TEXT] => 

Кредитный портфель Банка Развития Казахстана (БРК) за первую половину 2018 года вырос на 4,5% по сравнению с итоговыми показателями 2017 года. Отрасль, на которую приходится более трети объемов кредитования,— нефтепереработка: в рамках модернизации нефтеперерабатывающих мощностей в стране три проекта уже завершены, два находятся на стадии реализации. Как БРК наращивает объемы кредитования обрабатывающей промышленности и производственной инфраструктуры — в интервью с заместителем председателя правления БРК Думаном Аубакировым.

Структура заемщиков

— Как на сегодня выглядит ссудный портфель банка? Нет ли диспропорции в сторону наиболее крупных проектов или отдельных отраслей?

— По предварительным данным на 30 июня 2018 года, кредитный портфель Банка Развития составил 1 631,3 миллиарда тенге, увеличившись на 4,5 процента по сравнению с показателями на конец прошлого года. По оперативным данным, отраслевая структура валового кредитного портфеля, с учетом провизий, на 30 июня 2018 года на 82 процента представлена проектами в обрабатывающей промышленности, при этом основную долю кредитного портфеля занимают проекты в нефтепереработке и металлургии — 38,2 и 32 процента соответственно. На проекты в области производственной инфраструктуры и туризма приходится 17,6 процента валового кредитного портфеля Банка Развития, там основную долю занимают проекты в секторе энергетики, информации и связи (см. таблицу).

В разрезе заемщиков наибольшую долю кредитного портфеля занимают такие предприятия, как Атырауский нефтеперерабатывающий завод — 16,3 процента и «ПетроКазахстан Ойл Продактс» — 12,2 процента, что связано с реализацией капиталоемких проектов по производству нефтепродуктов.

— В каком соотношении сейчас находятся тенговые и инвалютные обязательства в балансе банка? Как это влияет на соотношение тенговых и инвалютных кредитов в ссудном портфеле БРК?

— Все привлекаемые БРК валютные займы являются целевыми и предназначены для финансирования определенных проектов. Таким образом, соотношение тенговых и валютных обязательств примерно такое же, как и тенговые и инвалютные кредиты в ссудном портфеле БРК. На 31 мая 2018 года доля тенговых кредитов в ссудном портфеле составляла 47,23 процента.

Капитальные вложения

— В стратегии БРК обозначена задача до 2023 года — вложить 4,4 триллиона тенге в развитие обрабатывающих производств и промышленной инфраструктуры. Насколько вы близки к решению этой задачи?

— По состоянию на 1 июля текущего года БРК уже профинансировал проекты на 2,8 триллиона тенге. Для достижения обозначенного в вопросе показателя БРК планирует ежегодно до 2023 года финансировать проекты приблизительно на 400 миллиардов тенге, а также к 2023 году предоставить лизинговое финансирование в размере 378 миллиардов тенге. В том числе планируется финансирование проектов, реализуемых в рамках второй пятилетки ГПИИР и собственных проектов БРК.

— Сколькими проектами пополнился портфель БРК в минувшем году? Как вы оцениваете динамику этого года? Кризис 2015–2016 годов прибавил проблемных проектов?

— В течение прошлого года банком было одобрено к финансированию 14 заявок на запрашиваемую сумму займа 526 миллиардов тенге. При этом за семь месяцев 2018 года банком было принято решение предоставить кредитные ресурсы по шести кредитным заявкам на общую сумму займа 82,6 миллиарда тенге. Учитывая уникальность каждого рассматриваемого банком проекта, считаю, что темпы банка по принятию решений о предоставлении кредитных средств в целом сопоставимы с ранее достигнутыми показателями. Так, если в первой половине 2015–2016 годов банком были приняты положительные решения о финансировании 3–6 заявок на сумму 24,1–145,5 миллионов тенге, то в первом полугодии прошлого года банк продемонстрировал достаточно высокий показатель одобрения проектов — 9 заявок на сумму 399,9 миллиона тенге.

Атрибут ALT для изображения

В 2015–2016 годах доля неработающих кредитов в ссудном портфеле составляла ноль процентов. В связи с проблемами в некоторых банках второго уровня, профинансированных БРК в рамках межбанковского кредитования, доля неработающих активов по итогам 2017 года составила 1,48 процента и подросла до 2,41 процента по итогам первого квартала 2018 года.

Портфель потенциальных проектов

— Сколько проектов находится на драфте БРК? Каковы ключевые критерии, по которым вы принимаете решение о поддержке проекта?

— На сегодняшний день pipeline, то есть портфель потенциальных проектов БРК, составляет порядка 40 инвестиционных проектов и экспортных операций, которые находятся на разных стадиях рассмотрения — банковская экспертиза проектов состоит из трех этапов. Ключевым критерием при отборе проектов, по которым принимаются решения банком, является соответствие приоритетам БРК, также оценивается, имеет ли проект социально-экономический эффект, ориентирован ли на создание новых и/или развитие действующих предприятий, реализуемых юридическими лицами.

— Какие риски проектов для вас остаются наиболее чувствительными?

— Наиболее чувствительными рисками для банка были и остаются валютные риски.

— Какой из элементов взаимодействия с банком стоит улучшить заемщикам: подготовку проектов, управление проектами, что-то еще?

— Полагаем, что улучшить необходимо всю цепочку взаимодействия «банк — заемщик — внешние консультанты» при подготовке проектов.

— Все проекты банка за редким исключением — это проекты карты индустриализации РК. В следующем году завершается уже вторая пятилетка ГПИИР. Как вы оцениваете темпы программы к настоящему периоду?

— На сегодняшний день в актуализированный в 2018 году перечень проектов республиканской карты индустриализации (38 проектов) входят семь проектов Банка Развития. Это проекты по строительству рельсобалочного завода от ТОО «Актюбинский рельсобалочный завод», по строительству завода по производству и обработке листового стекла — ТОО «Orda Glass Ltd», по реконструкции и модернизации Атырауского НПЗ — проект реализует ТОО «Атырауский нефтеперерабатывающий завод», а также проект АО «Конденсат» по организации производства моторного топлива экологического класса К5; строительство Актогайского ГОКа; модернизация Павлодарского НХЗ и реконструкция и модернизация Шымкентского НПЗ. Общая стоимость семи проектов составляет 2,31 триллиона тенге, а сумма займа БРК — 0,73 триллиона тенге. При этом на обслуживании в банке находится 49 инвестиционных проектов.

Атрибут ALT для изображения

В рамках ГПИИР на 2015–2019 годы Банком Развития одобрено 18 проектов по программе на сумму 369 миллиардов тенге, из которых на сегодняшний день освоено 285,5 миллиарда тенге. Пять проектов ГПИИР запустили свои производственные мощности в эксплуатацию и по итогам прошлого года произвели продукцию на 80,6 миллиарда тенге, в том числе экспортировали готовую продукцию на 15,6 миллиарда тенге, этими проектами было создано 1707 рабочих мест. Ожидаем, что и в нынешнем году, и в 2019‑м будут введены в эксплуатацию еще 12 проектов. Выход всех реализуемых в рамках ГПИИР проектов на плановый уровень загрузки мощностей позволит довести ежегодный объем выпуска продукции до 809 миллиардов тенге, объем экспорта — до 122 миллиардов тенге, а сумму налоговых платежей в бюджет — до 50 миллиардов тенге. В целом будет создано порядка шести тысяч новых рабочих мест.

В рамках ГПИИР банком продолжается работа по поиску и структурированию индустриальных проектов страны. Так, на сегодня банком рассматривается еще 15 заявок на возможность предоставления кредитных ресурсов в рамках ГПИИР, запрашиваемая сумма — 476 миллиардов тенге. Учитывая, что инвестиционная фаза проектов в среднем длится два-три года, можно сказать, что результаты от инвестиций будут ощутимы за рамками обозначенных ГПИИР сроков.


[~DETAIL_TEXT] =>

Кредитный портфель Банка Развития Казахстана (БРК) за первую половину 2018 года вырос на 4,5% по сравнению с итоговыми показателями 2017 года. Отрасль, на которую приходится более трети объемов кредитования,— нефтепереработка: в рамках модернизации нефтеперерабатывающих мощностей в стране три проекта уже завершены, два находятся на стадии реализации. Как БРК наращивает объемы кредитования обрабатывающей промышленности и производственной инфраструктуры — в интервью с заместителем председателя правления БРК Думаном Аубакировым.

Структура заемщиков

— Как на сегодня выглядит ссудный портфель банка? Нет ли диспропорции в сторону наиболее крупных проектов или отдельных отраслей?

— По предварительным данным на 30 июня 2018 года, кредитный портфель Банка Развития составил 1 631,3 миллиарда тенге, увеличившись на 4,5 процента по сравнению с показателями на конец прошлого года. По оперативным данным, отраслевая структура валового кредитного портфеля, с учетом провизий, на 30 июня 2018 года на 82 процента представлена проектами в обрабатывающей промышленности, при этом основную долю кредитного портфеля занимают проекты в нефтепереработке и металлургии — 38,2 и 32 процента соответственно. На проекты в области производственной инфраструктуры и туризма приходится 17,6 процента валового кредитного портфеля Банка Развития, там основную долю занимают проекты в секторе энергетики, информации и связи (см. таблицу).

В разрезе заемщиков наибольшую долю кредитного портфеля занимают такие предприятия, как Атырауский нефтеперерабатывающий завод — 16,3 процента и «ПетроКазахстан Ойл Продактс» — 12,2 процента, что связано с реализацией капиталоемких проектов по производству нефтепродуктов.

— В каком соотношении сейчас находятся тенговые и инвалютные обязательства в балансе банка? Как это влияет на соотношение тенговых и инвалютных кредитов в ссудном портфеле БРК?

— Все привлекаемые БРК валютные займы являются целевыми и предназначены для финансирования определенных проектов. Таким образом, соотношение тенговых и валютных обязательств примерно такое же, как и тенговые и инвалютные кредиты в ссудном портфеле БРК. На 31 мая 2018 года доля тенговых кредитов в ссудном портфеле составляла 47,23 процента.

Капитальные вложения

— В стратегии БРК обозначена задача до 2023 года — вложить 4,4 триллиона тенге в развитие обрабатывающих производств и промышленной инфраструктуры. Насколько вы близки к решению этой задачи?

— По состоянию на 1 июля текущего года БРК уже профинансировал проекты на 2,8 триллиона тенге. Для достижения обозначенного в вопросе показателя БРК планирует ежегодно до 2023 года финансировать проекты приблизительно на 400 миллиардов тенге, а также к 2023 году предоставить лизинговое финансирование в размере 378 миллиардов тенге. В том числе планируется финансирование проектов, реализуемых в рамках второй пятилетки ГПИИР и собственных проектов БРК.

— Сколькими проектами пополнился портфель БРК в минувшем году? Как вы оцениваете динамику этого года? Кризис 2015–2016 годов прибавил проблемных проектов?

— В течение прошлого года банком было одобрено к финансированию 14 заявок на запрашиваемую сумму займа 526 миллиардов тенге. При этом за семь месяцев 2018 года банком было принято решение предоставить кредитные ресурсы по шести кредитным заявкам на общую сумму займа 82,6 миллиарда тенге. Учитывая уникальность каждого рассматриваемого банком проекта, считаю, что темпы банка по принятию решений о предоставлении кредитных средств в целом сопоставимы с ранее достигнутыми показателями. Так, если в первой половине 2015–2016 годов банком были приняты положительные решения о финансировании 3–6 заявок на сумму 24,1–145,5 миллионов тенге, то в первом полугодии прошлого года банк продемонстрировал достаточно высокий показатель одобрения проектов — 9 заявок на сумму 399,9 миллиона тенге.

Атрибут ALT для изображения

В 2015–2016 годах доля неработающих кредитов в ссудном портфеле составляла ноль процентов. В связи с проблемами в некоторых банках второго уровня, профинансированных БРК в рамках межбанковского кредитования, доля неработающих активов по итогам 2017 года составила 1,48 процента и подросла до 2,41 процента по итогам первого квартала 2018 года.

Портфель потенциальных проектов

— Сколько проектов находится на драфте БРК? Каковы ключевые критерии, по которым вы принимаете решение о поддержке проекта?

— На сегодняшний день pipeline, то есть портфель потенциальных проектов БРК, составляет порядка 40 инвестиционных проектов и экспортных операций, которые находятся на разных стадиях рассмотрения — банковская экспертиза проектов состоит из трех этапов. Ключевым критерием при отборе проектов, по которым принимаются решения банком, является соответствие приоритетам БРК, также оценивается, имеет ли проект социально-экономический эффект, ориентирован ли на создание новых и/или развитие действующих предприятий, реализуемых юридическими лицами.

— Какие риски проектов для вас остаются наиболее чувствительными?

— Наиболее чувствительными рисками для банка были и остаются валютные риски.

— Какой из элементов взаимодействия с банком стоит улучшить заемщикам: подготовку проектов, управление проектами, что-то еще?

— Полагаем, что улучшить необходимо всю цепочку взаимодействия «банк — заемщик — внешние консультанты» при подготовке проектов.

— Все проекты банка за редким исключением — это проекты карты индустриализации РК. В следующем году завершается уже вторая пятилетка ГПИИР. Как вы оцениваете темпы программы к настоящему периоду?

— На сегодняшний день в актуализированный в 2018 году перечень проектов республиканской карты индустриализации (38 проектов) входят семь проектов Банка Развития. Это проекты по строительству рельсобалочного завода от ТОО «Актюбинский рельсобалочный завод», по строительству завода по производству и обработке листового стекла — ТОО «Orda Glass Ltd», по реконструкции и модернизации Атырауского НПЗ — проект реализует ТОО «Атырауский нефтеперерабатывающий завод», а также проект АО «Конденсат» по организации производства моторного топлива экологического класса К5; строительство Актогайского ГОКа; модернизация Павлодарского НХЗ и реконструкция и модернизация Шымкентского НПЗ. Общая стоимость семи проектов составляет 2,31 триллиона тенге, а сумма займа БРК — 0,73 триллиона тенге. При этом на обслуживании в банке находится 49 инвестиционных проектов.

Атрибут ALT для изображения

В рамках ГПИИР на 2015–2019 годы Банком Развития одобрено 18 проектов по программе на сумму 369 миллиардов тенге, из которых на сегодняшний день освоено 285,5 миллиарда тенге. Пять проектов ГПИИР запустили свои производственные мощности в эксплуатацию и по итогам прошлого года произвели продукцию на 80,6 миллиарда тенге, в том числе экспортировали готовую продукцию на 15,6 миллиарда тенге, этими проектами было создано 1707 рабочих мест. Ожидаем, что и в нынешнем году, и в 2019‑м будут введены в эксплуатацию еще 12 проектов. Выход всех реализуемых в рамках ГПИИР проектов на плановый уровень загрузки мощностей позволит довести ежегодный объем выпуска продукции до 809 миллиардов тенге, объем экспорта — до 122 миллиардов тенге, а сумму налоговых платежей в бюджет — до 50 миллиардов тенге. В целом будет создано порядка шести тысяч новых рабочих мест.

В рамках ГПИИР банком продолжается работа по поиску и структурированию индустриальных проектов страны. Так, на сегодня банком рассматривается еще 15 заявок на возможность предоставления кредитных ресурсов в рамках ГПИИР, запрашиваемая сумма — 476 миллиардов тенге. Учитывая, что инвестиционная фаза проектов в среднем длится два-три года, можно сказать, что результаты от инвестиций будут ощутимы за рамками обозначенных ГПИИР сроков.


[DETAIL_TEXT_TYPE] => html [~DETAIL_TEXT_TYPE] => html [PREVIEW_TEXT] => Банк Развития Казахстана планирует ежегодно кредитовать несырьевые проекты на 400 миллиардов тенге [~PREVIEW_TEXT] => Банк Развития Казахстана планирует ежегодно кредитовать несырьевые проекты на 400 миллиардов тенге [PREVIEW_TEXT_TYPE] => text [~PREVIEW_TEXT_TYPE] => text [PREVIEW_PICTURE] => Array ( [ID] => 11128 [TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:03:28 [MODULE_ID] => iblock [HEIGHT] => 265 [WIDTH] => 445 [FILE_SIZE] => 285899 [CONTENT_TYPE] => image/png [SUBDIR] => iblock/9bc [FILE_NAME] => index.png [ORIGINAL_NAME] => index.png [DESCRIPTION] => [HANDLER_ID] => [EXTERNAL_ID] => 7b89f450c25e91b5a56ff1b31f74e9d3 [~src] => [SRC] => /upload/iblock/9bc/index.png [UNSAFE_SRC] => /upload/iblock/9bc/index.png [SAFE_SRC] => /upload/iblock/9bc/index.png [ALT] => БРК наращивает кредитование экономики [TITLE] => БРК наращивает кредитование экономики ) [~PREVIEW_PICTURE] => 11128 [LANG_DIR] => /en/ [~LANG_DIR] => /en/ [SORT] => 500 [~SORT] => 500 [CODE] => [~CODE] => [EXTERNAL_ID] => 1934 [~EXTERNAL_ID] => 1934 [IBLOCK_TYPE_ID] => pc [~IBLOCK_TYPE_ID] => pc [IBLOCK_CODE] => pc_blogs [~IBLOCK_CODE] => pc_blogs [IBLOCK_EXTERNAL_ID] => 40 [~IBLOCK_EXTERNAL_ID] => 40 [LID] => b3 [~LID] => b3 [EDIT_LINK] => [DELETE_LINK] => [DISPLAY_ACTIVE_FROM] => 23.07.2018 [FIELDS] => Array ( ) [PROPERTIES] => Array ( [OLD_ID] => Array ( [ID] => 701 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => _old_id [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => OLD_ID [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 207 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => _old_id [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 702 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Description [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 208 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22109 [VALUE] => Array ( [TEXT] => Development Bank of Kazakhstan plans to annually loan non-commodity projects for 400 billion KZT [TYPE] => TEXT ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => Development Bank of Kazakhstan plans to annually loan non-commodity projects for 400 billion KZT [TYPE] => TEXT ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Description [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [EN_DETAIL_TEXT] => Array ( [ID] => 703 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Detail text [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_DETAIL_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 209 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22110 [VALUE] => Array ( [TEXT] => <p> Development Bank of Kazakhstan (DBK) for the first half of 2018 grew by 4.5% compared to the final indicators of 2017. The industry, which accounts for more than a third of the volume of lending - refining: As part of the modernization of the country's refineries, three projects have already been completed, two are under implementation. How does DBK increase its lending to manufacturing and manufacturing infrastructure - in an interview with DBK deputy chairman Duman Aubakirov. </p> <h4>The structure of the borrowers</h4> <p> <strong>- How does the loan portfolio of the bank look like today? Is there any disproportion towards the largest projects or individual industries? </strong> </p> <p> - According to preliminary data as of June 30, 2018, the loan portfolio of the Development Bank amounted to KZT1,631.3 billion, an increase of 4.5 percent compared to the figures at the end of last year. According to the operative data, the sectoral structure of the gross loan portfolio, including provisions, as of June 30, 2018, is represented by 82% in manufacturing projects, with the bulk of the loan portfolio being occupied by projects in oil refining and metallurgy - 38.2% and 32%, respectively. Projects in the field of industrial infrastructure and tourism account for 17.6 percent of the gross loan portfolio of the Development Bank, where the major share is occupied by projects in the energy, information and communication sector (see table). </p> <p> In the context of borrowers, the largest share of the loan portfolio is held by enterprises such as Atyrau oil refinery - 16.3% and PetroKazakhstan Oil Products - 12.2%, which is associated with the implementation of capital-intensive projects for the production of petroleum products. </p> <p> <strong>- In what ratio are there tenge and foreign currency liabilities in the bank's balance sheet now? How does this affect the ratio of tenge and foreign currency loans in the loan portfolio of DBK? </strong> </p> <p> - All foreign currency loans attracted by DBK are targeted and are intended to finance certain projects. Thus, the ratio of tenge and foreign currency liabilities is about the same as tenge and foreign currency loans in the loan portfolio of DBK. As of May 31, 2018, the share of tenge loans in the loan portfolio was 47.23 percent. </p> <h4>Capital investments</h4> <p> <strong>- The strategy of DBK indicates the task until 2023 - to invest KZT 4.4 trillion in the development of manufacturing industries and industrial infrastructure. How close are you to solving this problem? </strong> </p> <p> - As of July 1 of this year, DBK has already financed projects for KZT 2.8 trillion. To achieve pointed out in the question indicator, the DBK plans to finance projects for approximately KZT 400 billion annually by 2023, as well as to provide leasing financing in the amount of KZT 378 billion by 2023. In particular, it is planned to finance the projects implemented within the framework of the second five-year plan of the SPIID and DBK's own projects. </p> <p> <strong>- How many projects did DBK's portfolio replenish last year? How do you assess the dynamics of this year? The crisis of 2015-2016 added problem projects? </strong> </p> <p> - Over the past year, the bank has approved for financing 14 applications for the requested loan amount of KZT 526 billion. At the same time for seven months of 2018 the bank decided to provide credit resources for six loan applications for a total loan amount of KZT 82.6 billion. Given the uniqueness of each project considered by the bank, I consider that the bank's pace of decision-making on the provision of credit funds in general is comparable to those previously achieved. So, if in the first half of 2015-2016 the bank made positive decisions on financing 3-6 applications in the amount of KZT 24.1-145.5 million, in the first half of last year the bank demonstrated a rather high rate of project approval - 9 applications for the amount of KZT 399.9 million. </p> <p> </p> <figure class="post__thumb"> <img width="516" alt="Атрибут ALT для изображения" src="/images/news/23.07.2018-1-eng.png" height="432"> </figure><br> <p> </p> <p> In 2015-2016, the share of non-performing loans in the loan portfolio was zero percent. Due to problems in some second-tier banks financed by DBK in the framework of interbank lending, the share of non-performing assets at the end of 2017 was 1.48 percent and grew to 2.41 percent in the first quarter of 2018. </p> <h4>Portfolio of potential projects</h4> <p> <strong>- How many projects are in the DBK draft? What are the key criteria by which you decide to support the project? </strong> </p> <p> - To date, the pipeline, that is the portfolio of DBK's potential projects, is about 40 investment projects and export operations, which are at different stages of consideration - the bank's expertise of projects consists of three stages. The key criterion in the selection of projects for which the bank makes decisions is compliance with DBK's priorities, it is also assessed whether the project has a socio-economic effect, whether it is aimed at creating new and/or developing existing enterprises being implemented by legal entities. </p> <p> <strong>- What project risks are most sensitive for you? </strong> </p> <p> - The most sensitive risks for the bank were and remain currency risks. </p> <p> <strong>- Which of the elements of interaction with the bank should be improved by borrowers: project preparation, project management, something else? </strong> </p> <p> - We believe that it is necessary to improve the entire chain of cooperation "bank-borrower-external consultants" in the preparation of projects. </p> <p> <strong>- All projects of the bank with rare exceptions are projects of the map of industrialization of the RK. Next year, the second five-year plan of the SPIID is being completed. How do you assess the pace of the program by now? </strong> </p> <p> - To date, the list of projects of the Republican industrialization map (38 projects), updated in 2018, includes seven projects of the Development Bank. These projects for the construction of a rail-track plant from Aktyubinsk Rail-Belt Plant LLP, the construction of a plant for the production and processing of sheet glass - Orda Glass Ltd LLP, for the reconstruction and modernization of the Atyrau oil refinery - the project is being implemented by Atyrau oil refinery LLP, Condensate JSC for the organization of production of motor fuel of ecological class K5; construction of the Aktogay Ore Mining and Processing Industrial Complex; modernization of the Pavlodar petrochemical plant and reconstruction and modernization of the Shymkent oil refinery. The total cost of seven projects is KZT 2.31 trillion, and the amount of DBK's loan is KZT 0.73 trillion. At the same time, there are 49 investment projects in the bank. </p> <p> </p> <figure class="post__thumb"> <img width="516" alt="Атрибут ALT для изображения" src="/images/news/23.07.2018-2-ang.png" height="323"> </figure><br> <p> </p> <p> In the framework of SPIID for 2015-2019, the Development Bank approved 18 projects under the program for a total of KZT 369 billion, of which KZT 285.5 billion has been disbursed to date. Five projects of SPIID put their production capacities into operation and, by the results of the last year, produced products worth KZT 80.6 billion, including exported finished products by KZT 15.6 billion, 1707 jobs were created by these projects. We expect that this year, and 2019‑ will be commissioned another 12 projects. The output of all projects implemented in the framework of SPIID for the planned level of capacity utilization will allow to increase the annual output up to KZT 809 billion, the export volume up to KZT122 billion, and the amount of tax payments to the budget up to KZT 50 billion. In total, about six thousand new jobs will be created. </p> <p> Within the framework of SPIID, the bank continues its work on the search and structuring of the country's industrial projects. So, for today the bank is considering 15 more applications for the provision of credit resources within the framework of SPIID, the requested amount is KZT 476 billion. Taking into account that the investment phase of projects on average lasts two-three years, it can be said that the results from investments will be noticeable outside the framework of the SPIID terms. </p> <br> [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] =>

Development Bank of Kazakhstan (DBK) for the first half of 2018 grew by 4.5% compared to the final indicators of 2017. The industry, which accounts for more than a third of the volume of lending - refining: As part of the modernization of the country's refineries, three projects have already been completed, two are under implementation. How does DBK increase its lending to manufacturing and manufacturing infrastructure - in an interview with DBK deputy chairman Duman Aubakirov.

The structure of the borrowers

- How does the loan portfolio of the bank look like today? Is there any disproportion towards the largest projects or individual industries?

- According to preliminary data as of June 30, 2018, the loan portfolio of the Development Bank amounted to KZT1,631.3 billion, an increase of 4.5 percent compared to the figures at the end of last year. According to the operative data, the sectoral structure of the gross loan portfolio, including provisions, as of June 30, 2018, is represented by 82% in manufacturing projects, with the bulk of the loan portfolio being occupied by projects in oil refining and metallurgy - 38.2% and 32%, respectively. Projects in the field of industrial infrastructure and tourism account for 17.6 percent of the gross loan portfolio of the Development Bank, where the major share is occupied by projects in the energy, information and communication sector (see table).

In the context of borrowers, the largest share of the loan portfolio is held by enterprises such as Atyrau oil refinery - 16.3% and PetroKazakhstan Oil Products - 12.2%, which is associated with the implementation of capital-intensive projects for the production of petroleum products.

- In what ratio are there tenge and foreign currency liabilities in the bank's balance sheet now? How does this affect the ratio of tenge and foreign currency loans in the loan portfolio of DBK?

- All foreign currency loans attracted by DBK are targeted and are intended to finance certain projects. Thus, the ratio of tenge and foreign currency liabilities is about the same as tenge and foreign currency loans in the loan portfolio of DBK. As of May 31, 2018, the share of tenge loans in the loan portfolio was 47.23 percent.

Capital investments

- The strategy of DBK indicates the task until 2023 - to invest KZT 4.4 trillion in the development of manufacturing industries and industrial infrastructure. How close are you to solving this problem?

- As of July 1 of this year, DBK has already financed projects for KZT 2.8 trillion. To achieve pointed out in the question indicator, the DBK plans to finance projects for approximately KZT 400 billion annually by 2023, as well as to provide leasing financing in the amount of KZT 378 billion by 2023. In particular, it is planned to finance the projects implemented within the framework of the second five-year plan of the SPIID and DBK's own projects.

- How many projects did DBK's portfolio replenish last year? How do you assess the dynamics of this year? The crisis of 2015-2016 added problem projects?

- Over the past year, the bank has approved for financing 14 applications for the requested loan amount of KZT 526 billion. At the same time for seven months of 2018 the bank decided to provide credit resources for six loan applications for a total loan amount of KZT 82.6 billion. Given the uniqueness of each project considered by the bank, I consider that the bank's pace of decision-making on the provision of credit funds in general is comparable to those previously achieved. So, if in the first half of 2015-2016 the bank made positive decisions on financing 3-6 applications in the amount of KZT 24.1-145.5 million, in the first half of last year the bank demonstrated a rather high rate of project approval - 9 applications for the amount of KZT 399.9 million.

Атрибут ALT для изображения

In 2015-2016, the share of non-performing loans in the loan portfolio was zero percent. Due to problems in some second-tier banks financed by DBK in the framework of interbank lending, the share of non-performing assets at the end of 2017 was 1.48 percent and grew to 2.41 percent in the first quarter of 2018.

Portfolio of potential projects

- How many projects are in the DBK draft? What are the key criteria by which you decide to support the project?

- To date, the pipeline, that is the portfolio of DBK's potential projects, is about 40 investment projects and export operations, which are at different stages of consideration - the bank's expertise of projects consists of three stages. The key criterion in the selection of projects for which the bank makes decisions is compliance with DBK's priorities, it is also assessed whether the project has a socio-economic effect, whether it is aimed at creating new and/or developing existing enterprises being implemented by legal entities.

- What project risks are most sensitive for you?

- The most sensitive risks for the bank were and remain currency risks.

- Which of the elements of interaction with the bank should be improved by borrowers: project preparation, project management, something else?

- We believe that it is necessary to improve the entire chain of cooperation "bank-borrower-external consultants" in the preparation of projects.

- All projects of the bank with rare exceptions are projects of the map of industrialization of the RK. Next year, the second five-year plan of the SPIID is being completed. How do you assess the pace of the program by now?

- To date, the list of projects of the Republican industrialization map (38 projects), updated in 2018, includes seven projects of the Development Bank. These projects for the construction of a rail-track plant from Aktyubinsk Rail-Belt Plant LLP, the construction of a plant for the production and processing of sheet glass - Orda Glass Ltd LLP, for the reconstruction and modernization of the Atyrau oil refinery - the project is being implemented by Atyrau oil refinery LLP, Condensate JSC for the organization of production of motor fuel of ecological class K5; construction of the Aktogay Ore Mining and Processing Industrial Complex; modernization of the Pavlodar petrochemical plant and reconstruction and modernization of the Shymkent oil refinery. The total cost of seven projects is KZT 2.31 trillion, and the amount of DBK's loan is KZT 0.73 trillion. At the same time, there are 49 investment projects in the bank.

Атрибут ALT для изображения

In the framework of SPIID for 2015-2019, the Development Bank approved 18 projects under the program for a total of KZT 369 billion, of which KZT 285.5 billion has been disbursed to date. Five projects of SPIID put their production capacities into operation and, by the results of the last year, produced products worth KZT 80.6 billion, including exported finished products by KZT 15.6 billion, 1707 jobs were created by these projects. We expect that this year, and 2019‑ will be commissioned another 12 projects. The output of all projects implemented in the framework of SPIID for the planned level of capacity utilization will allow to increase the annual output up to KZT 809 billion, the export volume up to KZT122 billion, and the amount of tax payments to the budget up to KZT 50 billion. In total, about six thousand new jobs will be created.

Within the framework of SPIID, the bank continues its work on the search and structuring of the country's industrial projects. So, for today the bank is considering 15 more applications for the provision of credit resources within the framework of SPIID, the requested amount is KZT 476 billion. Taking into account that the investment phase of projects on average lasts two-three years, it can be said that the results from investments will be noticeable outside the framework of the SPIID terms.


[TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Detail text [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [EN_DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 704 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Documents [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 210 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Documents [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_NAME] => Array ( [ID] => 705 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Title [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 211 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22111 [VALUE] => DBK increases lending to the economy [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => DBK increases lending to the economy [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Title [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_YOUTUBE] => Array ( [ID] => 706 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Video [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 212 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Video [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_NAME] => Array ( [ID] => 707 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Атауы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 213 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22112 [VALUE] => ҚДБ экономиканы кредиттеуді арттыруда [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => ҚДБ экономиканы кредиттеуді арттыруда [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Атауы [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_YOUTUBE] => Array ( [ID] => 708 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Бейне [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 214 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Бейне [~DEFAULT_VALUE] => ) [YOUTUBE] => Array ( [ID] => 709 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Видео [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 215 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Видео [~DEFAULT_VALUE] => ) [DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 710 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Документы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 216 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Документы [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 711 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Құжаттар [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 217 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Құжаттар [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 712 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Сипаттамасы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 218 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22113 [VALUE] => Array ( [TEXT] => Қазақстанның Даму банкі шикізаттық емес жобаларды жыл сайын 400 миллиард теңгеге кредиттеуді жоспарлап отыр [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => Қазақстанның Даму банкі шикізаттық емес жобаларды жыл сайын 400 миллиард теңгеге кредиттеуді жоспарлап отыр [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Сипаттамасы [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [KZ_DETAIL_TEXT] => Array ( [ID] => 713 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Толық сипаттама [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_DETAIL_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 219 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22114 [VALUE] => Array ( [TEXT] => <p> Қазақстан Даму банкінің (ҚДБ) кредиттік қоржыны 2018 жылдың бірінші жартысы ішінде 2017 жылдың қорытынды көрсеткіштерімен салыстырғанда 4,5% өсті. Кредиттеу көлемінің үштен бірінен астамы келетін сала – мұнай өңдеу: мұнай өңдейтін қуаттарды жаңғырту шеңберінде елде үш жоба аяқталып та қойды, екеуі іске асырылу сатысында тұр. Өңдеу өнеркәсібі мен өндірістік инфрақұрылымды кредиттеу көлемін ҚДБ қалай арттыруда – бұл туралы ҚДБ Басқармасы төрағасының орынбасары Думан Әубәкіровпен сұқбатта сөз болады. </p> <h4> Қарыз алушылардың құрылымы </h4> <p> <strong>— Бүгінде банктің несие қоржыны қандай жағдайда? Барынша ірі жобаларға немесе белгілі бір салалар жағына диспропорция жоқ па?</strong> </p> <p> — Алдын ала деректер бойынша 2018 жылғы 30 маусымда Даму Банкінің кредиттік қоржыны өткен жылдың соңындағы көрсеткіштермен салыстырғанда 4,5 пайызға ұлғайып, 1 631,3 миллиард теңгені құрады. Жедел деректер бойынша, жалпы кредит қоржынының салалық құрылымы 2018 жылғы 30 маусымдағы провизияларды есепке алғанда, 82 пайызы өңдеу өнеркәсібіндегі жобалармен ұсынылды, бұл ретте кредиттік қоржынның негізгі үлесін мұнай өңдеу мен металлургиядағы жобалар алады, тиісінше олар — 38,2 және 32 пайыз. Өндірістік инфрақұрылым мен туризм саласындағы жобаларға Даму Банкі жалпы кредиттік қоржынының 17,6 пайызы келеді, онда негізгі үлесті энергетика, ақпарат және байланыс секторындағы жобалар алады (кестені қараңыз). </p> <h4> Қарыз алушылардың бөлінісінде кредиттік қоржынның ең көп үлесін Атырау мұнай өңдеу зауыты — 16,3 пайыз және «ПетроКазахстан Ойл Продактс» — 12,2 пайыз сияқты кәсіпорындар алады, бұл мұнай өнімдерін өндіру жөніндегі капиталды қажетсінетін жобаларды іске асыруға байланысты. </h4> <p> <strong>— Қазір банк балансындағы теңгелік және инвалюталық міндеттемелер қандай қатынаста тұр? Ол ҚДБ несие қоржынындағы теңгелік және инвалюталық кредиттердің қатынасына қалай әсер етеді?</strong> </p> <h4> — ҚДБ тартатын барлық валюталық қарыздар нысаналы болып табылады және белгілі бір жобаларды қаржыландыруға арналады. Осылайша, теңгелік және инвалюталық міндеттемелердің қатынасы шамамен ҚДБ несие қоржынындағы теңгелік және инвалюталық кредиттердің қатынасы сияқты. 2018 жылғы 31 мамырда несие қоржынындағы теңгелік кредиттердің үлесі 47,23 пайызды құрады.<br> Күрделі салымдар </h4> <p> <strong>— ҚДБ стратегиясында 2023 жылға дейінгі міндет белгіленген ол – өңдеу өндірістері мен өнеркәсіптік инфрақұрылымды дамытуға 4,4 триллион теңге салу. Сіздер осы міндетті шешуге қаншалықты жақынсыздар?</strong> </p> <p> — Ағымдағы жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша ҚДБ 2,8 триллион теңгелік жобаларды қаржыландырып та қойды. Сұрақта айтылған көрсеткішке қол жеткізу үшін ҚДБ 2023 жылға дейін жыл сайын жобаларды шамамен 400 миллиард теңгеге қаржыландыруды, сондай-ақ 2023 жылға қарай 378 миллиард теңге мөлшерінде лизингтік қаржыландыру беруді жоспарлап отыр. Соның ішінде ИИДМБ екінші бесжылдығының шеңберінде іске асырылатын жобаларды және ҚДБ-ның өз жобаларын қаржыландыру жоспарлануда. </p> <p> <strong>— Биылғы жылы ҚДБ қоржыны қанша жобамен толықтырылды? Осы жылдың серпінін сіздер қалай бағалайсыздар? 2015-2016 жылдардағы дағдарыс проблемалық жобалар қосты ма?</strong> </p> <p> — Өткен жыл ішінде банк сұратылатын 526 миллиард теңге қарыз сомасына 14 өтінімді қаржыландыруға мақұлдады. Бұл ретте 2018 жылдың жеті айы ішінде банк жалпы қарыз сомасы 82,6 миллиард теңге болатын алты кредиттік өтінім бойынша кредиттік ресурстар беру туралы шешім қабылдаған болатын. Банк қарастыратын әрбір жобаның бірегейлігін ескеретін болсақ, кредиттік қаражат беру туралы шешімдер қабылдау жөніндегі банктің қарқыны тұтастай алғанда бұған дейін қол жеткізілген көрсеткіштермен салыстырмалы деуге болады. Мәселен, егер 2015-2016 жылдардың бірінші жартысында банк 24,1–145,5 миллион теңге сомасындағы 3-6 өтінімді қаржыландыру туралы оң шешім қабылдаған болса, онда өткен жылдың бірінші жартыжылдығында банк жобаларды мақұлдаудың жеткілікті жоғары көрсеткішін көрсетті – ол 399,9 миллион теңге сомасындағы 9 өтінім. </p> <p> </p> <figure class="post__thumb"> <img width="736" alt="Атрибут ALT для изображения" src="/images/news/23.07.218-1-kaz.png" height="611"> </figure><br> <p> </p> <p> 2015-2016 жылдары несие қоржынындағы жұмыс істемейтін кредиттердің үлесі нөл пайызды құрады. Банкаралық кредиттеу шеңберінде ҚДБ қаржыландырған кейбір екінші деңгейдегі банктердегі проблемаларға байланысты 2017 жылдың қорытындылары бойынша жұмыс істемейтін активтердің үлесі 1,48 пайызды құрады және 2018 жылғы бірінші тоқсанның қорытындылары бойынша 2,41 пайызға өсті. </p> <p> Ықтимал жобалар қоржыны </p> <p> <strong>— ҚДБ драфында қанша жоба бар? Сіздер жобаны қолдау туралы шешім қабылдайтын негізгі өлшемшарттар қандай? </strong> </p> <p> — Бүгінгі таңда pipeline, яғни ҚДБ ықтимал жобаларының қоржыны 40 жуық инвестициялық жоба мен экспорттық операцияларды құрайды, олар қараудың әртүрлі сатыларында жатыр – жобаларды банктік сараптау үш кезеңнен тұрады. Жобаларды іріктеу кезінде банк шешім қабылдайтын негізгі өлшемшарттар ҚДБ басымдықтарына сәйкестігі болып табылады, сондай-ақ жобаның әлеуметтік-экономикалық тиімділігінің болуы, заңды тұлғалар іске асыратын жаңа кәсіпорындар құруға және/немесе жұмыс істеп тұрғандарын дамытуға бағдарлануы да бағаланады. </p> <p> <strong>— Сіздер үшін жобалардың қандай тәуекелдері барынша сезімтал болады? </strong> </p> <p> — Банк үшін барынша сезімтал тәуекелдер валюталық тәуекелдер болып табылады. </p> <p> <strong>— Қарыз алушыларға банкпен өзара іс-қимыл элементтерінің қайсысын жақсырту қажет: жобаларды дайындауды, жобаларды басқаруды, тағы не бар? </strong> </p> <p> — Жобаларды дайындау кезінде өзара іс-қимылдың «банк – Қарыз алушы – сыртқы консультанттар» сияқты бүкіл тізбегін жақсарту қажет деп ойлаймыз. </p> <p> <strong>— Кейбіреулерін қоспағанда, банктің барлық жобалары – бұлар ҚР индустрияландыру картасының жобалары. Келесі жылы ИИДМБ екінші бесжылдығы аяқталады. Қазіргі кезеңде сіздер бағдарлама қарқынын қалай бағалайсыздар? </strong> </p> <p> — Бүгінгі таңда республикалық индустрияландыру картасының 2018 жылы өзекті етілген жобаларының тізбесіне (38 жоба) Даму Банкінің жеті жобасы кіреді. Олар «Ақтөбе рельс-арқалық зауыты» ЖШС-дан рельс-арқалық зауытын салу жөніндегі, табақтық әйнек жасау және өңдеу зауытын салу — «Orda Glass Ltd» ЖШС, Атырау МӨЗ реконструкциялау және жаңғырту – жобаны «Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС іске асырады, сондай-ақ К5 экологиялық сыныбындағы мотор отынын өндіру жөніндегі «Конденсат» АҚ жобасы; Ақтоғай КБК салу; Павлодар МХЗ жаңғырту және Шымкент МӨЗ реконструкциялау және жаңғырту жөніндегі жобалар. Жеті жобаның жалпы құны 2,31 триллион теңгені құрайды, ал ҚДБ қарызының сомасы — 0,73 триллион теңге. Бұл ретте 49 инвестициялық жоба банктің қызмет көрсетуінде тұр.  </p> <p> </p> <figure class="post__thumb"> <img width="836" alt="Атрибут ALT для изображения" src="/images/news/23.07.2018-2-kaz.png" height="526"> </figure><br> <p> </p> <p> 2015-2019 жылдарға арналған ИИДМБ шеңберінде Даму Банкі бағдарлама бойынша 369 миллиард теңге сомасындағы 18 жобаны мақұлдады, олардың ішінен бүгінгі таңда 285,5 миллиард теңге игерілді. ИИДМБ-ның бес жобасы өзінің өндірістік қуаттарын пайдалануға іске қосты және өткен жылдың қорытындылары бойынша 80,6 миллиард теңге сомасында өнім шығарды, оның ішінде 15,6 миллиард теңгеге дайын өнімді экспорттады, осы жобалармен 1707 жұмыс орны құрылды. Биылғы жылы және 2019 жылы 12 жоба пайдалануға енгізіледі деп күтудеміз. ИИДМБ шеңберінде іске асырылатын барлық жобалардың қуаттар жүктеудің жоспарлы деңгейіне шығуы өнім шығарудың жыл сайынғы көлемін 809 миллиард теңгеге дейін, экспорт көлемін — 122 миллиард теңгеге дейін, ал бюджетке төленетін салық төлемдерінің сомасын — 50 миллиард теңгеге дейін жеткізуге мүмкіндік береді. Тұтастай алғанда, алты мыңға жуық жаңа жұмыс орындары құрылатын болады. </p> <p> ИИДМБ шеңберінде банк елдің индустриялық жобаларын іздестіру және құрылымдау жөніндегі жұмысты жалғастыруда. Айталық, бүгінгі таңда банк ИИДМБ шеңберінде кредиттік ресурстар беру мүмкіндігіне тағы 15 өтінімді қарауда, олардың сұратылатын сомасы — 476 миллиард теңге. Жобалардың инвестициялық фазасы орта есеппен екі-үш жылға созылатынын ескеретін болсақ, инвестициялардан туындайтын нәтижелер ИИДМБ белгіленген мерзім шеңберінен ауқымды болады деуге негіз бар. </p> <p>   </p> <br> [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] =>

Қазақстан Даму банкінің (ҚДБ) кредиттік қоржыны 2018 жылдың бірінші жартысы ішінде 2017 жылдың қорытынды көрсеткіштерімен салыстырғанда 4,5% өсті. Кредиттеу көлемінің үштен бірінен астамы келетін сала – мұнай өңдеу: мұнай өңдейтін қуаттарды жаңғырту шеңберінде елде үш жоба аяқталып та қойды, екеуі іске асырылу сатысында тұр. Өңдеу өнеркәсібі мен өндірістік инфрақұрылымды кредиттеу көлемін ҚДБ қалай арттыруда – бұл туралы ҚДБ Басқармасы төрағасының орынбасары Думан Әубәкіровпен сұқбатта сөз болады.

Қарыз алушылардың құрылымы

— Бүгінде банктің несие қоржыны қандай жағдайда? Барынша ірі жобаларға немесе белгілі бір салалар жағына диспропорция жоқ па?

— Алдын ала деректер бойынша 2018 жылғы 30 маусымда Даму Банкінің кредиттік қоржыны өткен жылдың соңындағы көрсеткіштермен салыстырғанда 4,5 пайызға ұлғайып, 1 631,3 миллиард теңгені құрады. Жедел деректер бойынша, жалпы кредит қоржынының салалық құрылымы 2018 жылғы 30 маусымдағы провизияларды есепке алғанда, 82 пайызы өңдеу өнеркәсібіндегі жобалармен ұсынылды, бұл ретте кредиттік қоржынның негізгі үлесін мұнай өңдеу мен металлургиядағы жобалар алады, тиісінше олар — 38,2 және 32 пайыз. Өндірістік инфрақұрылым мен туризм саласындағы жобаларға Даму Банкі жалпы кредиттік қоржынының 17,6 пайызы келеді, онда негізгі үлесті энергетика, ақпарат және байланыс секторындағы жобалар алады (кестені қараңыз).

Қарыз алушылардың бөлінісінде кредиттік қоржынның ең көп үлесін Атырау мұнай өңдеу зауыты — 16,3 пайыз және «ПетроКазахстан Ойл Продактс» — 12,2 пайыз сияқты кәсіпорындар алады, бұл мұнай өнімдерін өндіру жөніндегі капиталды қажетсінетін жобаларды іске асыруға байланысты.

— Қазір банк балансындағы теңгелік және инвалюталық міндеттемелер қандай қатынаста тұр? Ол ҚДБ несие қоржынындағы теңгелік және инвалюталық кредиттердің қатынасына қалай әсер етеді?

— ҚДБ тартатын барлық валюталық қарыздар нысаналы болып табылады және белгілі бір жобаларды қаржыландыруға арналады. Осылайша, теңгелік және инвалюталық міндеттемелердің қатынасы шамамен ҚДБ несие қоржынындағы теңгелік және инвалюталық кредиттердің қатынасы сияқты. 2018 жылғы 31 мамырда несие қоржынындағы теңгелік кредиттердің үлесі 47,23 пайызды құрады.
Күрделі салымдар

— ҚДБ стратегиясында 2023 жылға дейінгі міндет белгіленген ол – өңдеу өндірістері мен өнеркәсіптік инфрақұрылымды дамытуға 4,4 триллион теңге салу. Сіздер осы міндетті шешуге қаншалықты жақынсыздар?

— Ағымдағы жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша ҚДБ 2,8 триллион теңгелік жобаларды қаржыландырып та қойды. Сұрақта айтылған көрсеткішке қол жеткізу үшін ҚДБ 2023 жылға дейін жыл сайын жобаларды шамамен 400 миллиард теңгеге қаржыландыруды, сондай-ақ 2023 жылға қарай 378 миллиард теңге мөлшерінде лизингтік қаржыландыру беруді жоспарлап отыр. Соның ішінде ИИДМБ екінші бесжылдығының шеңберінде іске асырылатын жобаларды және ҚДБ-ның өз жобаларын қаржыландыру жоспарлануда.

— Биылғы жылы ҚДБ қоржыны қанша жобамен толықтырылды? Осы жылдың серпінін сіздер қалай бағалайсыздар? 2015-2016 жылдардағы дағдарыс проблемалық жобалар қосты ма?

— Өткен жыл ішінде банк сұратылатын 526 миллиард теңге қарыз сомасына 14 өтінімді қаржыландыруға мақұлдады. Бұл ретте 2018 жылдың жеті айы ішінде банк жалпы қарыз сомасы 82,6 миллиард теңге болатын алты кредиттік өтінім бойынша кредиттік ресурстар беру туралы шешім қабылдаған болатын. Банк қарастыратын әрбір жобаның бірегейлігін ескеретін болсақ, кредиттік қаражат беру туралы шешімдер қабылдау жөніндегі банктің қарқыны тұтастай алғанда бұған дейін қол жеткізілген көрсеткіштермен салыстырмалы деуге болады. Мәселен, егер 2015-2016 жылдардың бірінші жартысында банк 24,1–145,5 миллион теңге сомасындағы 3-6 өтінімді қаржыландыру туралы оң шешім қабылдаған болса, онда өткен жылдың бірінші жартыжылдығында банк жобаларды мақұлдаудың жеткілікті жоғары көрсеткішін көрсетті – ол 399,9 миллион теңге сомасындағы 9 өтінім.

Атрибут ALT для изображения

2015-2016 жылдары несие қоржынындағы жұмыс істемейтін кредиттердің үлесі нөл пайызды құрады. Банкаралық кредиттеу шеңберінде ҚДБ қаржыландырған кейбір екінші деңгейдегі банктердегі проблемаларға байланысты 2017 жылдың қорытындылары бойынша жұмыс істемейтін активтердің үлесі 1,48 пайызды құрады және 2018 жылғы бірінші тоқсанның қорытындылары бойынша 2,41 пайызға өсті.

Ықтимал жобалар қоржыны

— ҚДБ драфында қанша жоба бар? Сіздер жобаны қолдау туралы шешім қабылдайтын негізгі өлшемшарттар қандай?

— Бүгінгі таңда pipeline, яғни ҚДБ ықтимал жобаларының қоржыны 40 жуық инвестициялық жоба мен экспорттық операцияларды құрайды, олар қараудың әртүрлі сатыларында жатыр – жобаларды банктік сараптау үш кезеңнен тұрады. Жобаларды іріктеу кезінде банк шешім қабылдайтын негізгі өлшемшарттар ҚДБ басымдықтарына сәйкестігі болып табылады, сондай-ақ жобаның әлеуметтік-экономикалық тиімділігінің болуы, заңды тұлғалар іске асыратын жаңа кәсіпорындар құруға және/немесе жұмыс істеп тұрғандарын дамытуға бағдарлануы да бағаланады.

— Сіздер үшін жобалардың қандай тәуекелдері барынша сезімтал болады?

— Банк үшін барынша сезімтал тәуекелдер валюталық тәуекелдер болып табылады.

— Қарыз алушыларға банкпен өзара іс-қимыл элементтерінің қайсысын жақсырту қажет: жобаларды дайындауды, жобаларды басқаруды, тағы не бар?

— Жобаларды дайындау кезінде өзара іс-қимылдың «банк – Қарыз алушы – сыртқы консультанттар» сияқты бүкіл тізбегін жақсарту қажет деп ойлаймыз.

— Кейбіреулерін қоспағанда, банктің барлық жобалары – бұлар ҚР индустрияландыру картасының жобалары. Келесі жылы ИИДМБ екінші бесжылдығы аяқталады. Қазіргі кезеңде сіздер бағдарлама қарқынын қалай бағалайсыздар?

— Бүгінгі таңда республикалық индустрияландыру картасының 2018 жылы өзекті етілген жобаларының тізбесіне (38 жоба) Даму Банкінің жеті жобасы кіреді. Олар «Ақтөбе рельс-арқалық зауыты» ЖШС-дан рельс-арқалық зауытын салу жөніндегі, табақтық әйнек жасау және өңдеу зауытын салу — «Orda Glass Ltd» ЖШС, Атырау МӨЗ реконструкциялау және жаңғырту – жобаны «Атырау мұнай өңдеу зауыты» ЖШС іске асырады, сондай-ақ К5 экологиялық сыныбындағы мотор отынын өндіру жөніндегі «Конденсат» АҚ жобасы; Ақтоғай КБК салу; Павлодар МХЗ жаңғырту және Шымкент МӨЗ реконструкциялау және жаңғырту жөніндегі жобалар. Жеті жобаның жалпы құны 2,31 триллион теңгені құрайды, ал ҚДБ қарызының сомасы — 0,73 триллион теңге. Бұл ретте 49 инвестициялық жоба банктің қызмет көрсетуінде тұр. 

Атрибут ALT для изображения

2015-2019 жылдарға арналған ИИДМБ шеңберінде Даму Банкі бағдарлама бойынша 369 миллиард теңге сомасындағы 18 жобаны мақұлдады, олардың ішінен бүгінгі таңда 285,5 миллиард теңге игерілді. ИИДМБ-ның бес жобасы өзінің өндірістік қуаттарын пайдалануға іске қосты және өткен жылдың қорытындылары бойынша 80,6 миллиард теңге сомасында өнім шығарды, оның ішінде 15,6 миллиард теңгеге дайын өнімді экспорттады, осы жобалармен 1707 жұмыс орны құрылды. Биылғы жылы және 2019 жылы 12 жоба пайдалануға енгізіледі деп күтудеміз. ИИДМБ шеңберінде іске асырылатын барлық жобалардың қуаттар жүктеудің жоспарлы деңгейіне шығуы өнім шығарудың жыл сайынғы көлемін 809 миллиард теңгеге дейін, экспорт көлемін — 122 миллиард теңгеге дейін, ал бюджетке төленетін салық төлемдерінің сомасын — 50 миллиард теңгеге дейін жеткізуге мүмкіндік береді. Тұтастай алғанда, алты мыңға жуық жаңа жұмыс орындары құрылатын болады.

ИИДМБ шеңберінде банк елдің индустриялық жобаларын іздестіру және құрылымдау жөніндегі жұмысты жалғастыруда. Айталық, бүгінгі таңда банк ИИДМБ шеңберінде кредиттік ресурстар беру мүмкіндігіне тағы 15 өтінімді қарауда, олардың сұратылатын сомасы — 476 миллиард теңге. Жобалардың инвестициялық фазасы орта есеппен екі-үш жылға созылатынын ескеретін болсақ, инвестициялардан туындайтын нәтижелер ИИДМБ белгіленген мерзім шеңберінен ауқымды болады деуге негіз бар.

 


[TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Толық сипаттама [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [PHOTOGALLERY] => Array ( [ID] => 714 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Фотогалерея [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => PHOTOGALLERY [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 220 [FILE_TYPE] => jpg, gif, bmp, png, jpeg [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Фотогалерея [~DEFAULT_VALUE] => ) [HEAD] => Array ( [ID] => 790 [TIMESTAMP_X] => 2019-07-29 11:30:26 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Руководитель [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => HEAD [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => E [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 126 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 23571 [VALUE] => 7453 [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => 7453 [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Руководитель [~DEFAULT_VALUE] => ) ) [DISPLAY_PROPERTIES] => Array ( [EN_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 702 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Description [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 208 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22109 [VALUE] => Array ( [TEXT] => Development Bank of Kazakhstan plans to annually loan non-commodity projects for 400 billion KZT [TYPE] => TEXT ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => Development Bank of Kazakhstan plans to annually loan non-commodity projects for 400 billion KZT [TYPE] => TEXT ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Description [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [DISPLAY_VALUE] => Development Bank of Kazakhstan plans to annually loan non-commodity projects for 400 billion KZT   ) [EN_NAME] => Array ( [ID] => 705 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Title [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 211 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22111 [VALUE] => DBK increases lending to the economy [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => DBK increases lending to the economy [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Title [~DEFAULT_VALUE] => [DISPLAY_VALUE] => DBK increases lending to the economy ) [KZ_NAME] => Array ( [ID] => 707 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Атауы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 213 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22112 [VALUE] => ҚДБ экономиканы кредиттеуді арттыруда [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => ҚДБ экономиканы кредиттеуді арттыруда [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Атауы [~DEFAULT_VALUE] => [DISPLAY_VALUE] => ҚДБ экономиканы кредиттеуді арттыруда ) [KZ_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 712 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Сипаттамасы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 218 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22113 [VALUE] => Array ( [TEXT] => Қазақстанның Даму банкі шикізаттық емес жобаларды жыл сайын 400 миллиард теңгеге кредиттеуді жоспарлап отыр [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => Қазақстанның Даму банкі шикізаттық емес жобаларды жыл сайын 400 миллиард теңгеге кредиттеуді жоспарлап отыр [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Сипаттамасы [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [DISPLAY_VALUE] => Қазақстанның Даму банкі шикізаттық емес жобаларды жыл сайын 400 миллиард теңгеге кредиттеуді жоспарлап отыр ) ) [IPROPERTY_VALUES] => Array ( ) [PREVIEW_IMAGE] => /upload/resize_cache/iblock/9bc/352_450_240cd750bba9870f18aada2478b24840a/index.png )
Array
(
    [ID] => 7901
    [~ID] => 7901
    [IBLOCK_ID] => 146
    [~IBLOCK_ID] => 146
    [IBLOCK_SECTION_ID] => 
    [~IBLOCK_SECTION_ID] => 
    [NAME] => Вадим Ким: «Скелетов в шкафу» Банка развития Казахстана нет
    [~NAME] => Вадим Ким: «Скелетов в шкафу» Банка развития Казахстана нет
    [ACTIVE_FROM] => 22.06.2018
    [~ACTIVE_FROM] => 22.06.2018
    [TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:03:49
    [~TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:03:49
    [DETAIL_PAGE_URL] => /pc/blogs/7901/
    [~DETAIL_PAGE_URL] => /pc/blogs/7901/
    [LIST_PAGE_URL] => /pc/blogs/
    [~LIST_PAGE_URL] => /pc/blogs/
    [DETAIL_TEXT] => 

В свое время «Банк Развития Казахстана» (БРК) накопил балласт проблемных займов, доля которых в объеме ссудного портфеля превышала 40% (на конец 2012 года). В 2014 году БРК избавился от этого балласта, переуступив права требования по неработающим займам своей «сестре» по холдингу «Байтерек» - «Инвестиционному фонду Казахстана» (ИФК). До сегодняшнего дня банку удается выдержать качество выданных кредитов на фоне кратного роста портфеля. Важная роль в этом деле отведена системе риск-менеджмента.

«Куда смотрят риски?», «Нет ли «скелетов в шкафу» банка?» - с этими и другими вопросами «Курсив» обратился к заместителю председателя правления БРК Вадиму Киму.

- Как «рисковики» банка взаимодействуют с «кредитчиками» и находят баланс между стремлением минимизировать риски и необходимостью исполнять планы по финансированию проектов?

- Вы затрагиваете очень интересный вопрос. Эта «война» между «кредитчиками» и «рисковиками» на самом деле исходит из того, что не всегда в организации есть единое понимание стратегических целей. В БРК цель для всех сотрудников одна – мы находим интересные и жизнеспособные проекты, направленные на диверсификацию нашей экономики и стараемся поддержать их. И в этом смысле «рисковики» не являются стоп-фактором, а скорее выступают помощником и советником «кредитчиков».

- Каким образом стандарты МСФО-9 отразились на деятельности БРК? Что изменилось в связи с этими нововведениями в подходах банка к оценке рисков?

- Внедрение нового стандарта - это первый и огромный шаг по «объединению» риск менеджмента и МСФО. Ранее у нас была отдельно управленческая отчетность, отражающая отчетность по рискам, и финансовая отчетность - в соответствии с МСФО. Внедрение нового стандарта потребовало интеграцию этих двух компонентов. Последние два года мы работали над тем, чтобы выстроить эту взаимосвязь. Для БРК важны все три направления МСФО 9: само признание, начисление провизий и учет хеджирования. Мы пересмотрели бизнес-процессы с точки зрения совершенствования внутреннего контроля и разработали необходимую методологию для корректного отражения транзакций в финансовой отчетности.

- Учитываются ли банком при рассмотрении проектов валютные риски. Как именно?

- Есть два вида валютных рисков. Первый риск - классический, когда мы предоставляем клиенту финансирование в валюте, и у него отсутствует валютная выручка. В таких случаях мы пытаемся убедить клиента, что ему необходимо рассмотреть возможность финансирования долгосрочного проекта в национальной валюте. Возможно, в краткосрочной перспективе это будет дороже из-за ставки вознаграждения. Тем не менее, в долгосрочной перспективе экономика проекта может оказаться более благоприятной. Если клиент все-таки отказывается, и мы понимаем, что валютный риск значительный, то мы отказываем в выдаче кредита. Второй вид валютного риска – контрактный. В основном оборудование в рамках проектов закупается за рубежом, и производство, поставка и монтаж занимает продолжительное время - зачастую более года. За этот период может измениться валютный курс. Все это накладывает определенный валютный риск на окупаемость проекта. В результате может сложиться ситуация, когда клиент не сможет обслуживать свои обязательства. В таких случаях банк рассматривает структуру сделки и может помочь клиенту управлять валютным риском.

- Каково сейчас качество кредитного портфеля БРК, доля неработающих займов? Нет ли «скелетов в шкафу»? Будет ли и далее банк, как это было в 2014 году, использовать практику передачи проблемных займов в другие институты развития в структуре холдинга «Байтерек»?

- Качество кредитного портфеля БРК на сегодняшний день хорошее. Доля неработающих займов с просрочкой платежей свыше 90 дней в валовом кредитном портфеле составляла на конец первого квартала 2,41%. Что касается «скелетов в шкафах», в банке таких «шкафов», где мы храним «скелеты», нет. То есть менеджмент банка не скрывает от заинтересованных пользователей информации реальную картину, связанную с наличием проблемных активов. В этой связи хочу проинформировать, что в рамках межбанковского кредитования БРК столкнулся с дефолтами со стороны «КазИнвестБанка» и «Дельта банк». Общая сумма проблемной задолженности по этим двум банкам составляет 21,8 млрд тенге, что существенным образом не влияет на качество кредитного портфеля.

Что касается финансирования инвестиционных проектов, то здесь доля неработающих займов также незначительная - 2-3%. Однако нужно учитывать, что выдаваемые банком займы долгосрочные (в среднем 7-10 лет), а финансируемые проекты зачастую технически и технологически сложны в исполнении и требуют качественного участия всех заинтересованных лиц (подрядчиков, акционеров, менеджмента компании и т. д.). Все это несет повышенные риски для банка. Поэтому мы всегда готовы к тому, что тот или иной проект может стать проблемным, перестать генерировать денежные потоки.

Хотел бы также отметить, что в настоящее время в портфеле БРК нет «кандидатов» на передачу в ИФК, тьфу-тьфу (стучит по столу), надеюсь, что к такой практике больше не придется возвращаться.

- Раз уж заговорили о межбанковском кредитовании, какие риски оно несет для БРК? Будет ли банк менять подходы в этом направлении с учетом текущей ситуации в финансовом секторе страны?

- Чем отличается финансирование проекта и финансирование банка? При рассмотрении проекта, мы создаем такую структуру финансирования, которая обеспечивает разумную гарантию по созданию актива на балансе клиента. В этом случае, у нас есть доступ к информации, и мы видим проект «изнутри», т.е. насколько он проработан (ТЭО, ПСД, контракты с поставщиками и подрядчиками, финансовая модель и т.д.), и каково качество его денежных потоков.
Когда мы финансируем коммерческие банки, мы предоставляем им фондирование для создания активов. Однако мы не видим качество этих активов, поскольку доступ к информации о реальном положении дел в банках ограничен финансовой отчетностью, периодической отчетностью перед Национальным банком, информацией, предоставляемой международными рейтинговыми агентствами. И здесь я хотел бы обратить внимание на то, что мы видим существенную активизацию деятельности регулятора по расчистке балансов БВУ, созданию требований к системе управления рисками и внутреннего контроля в банках. Качество банковского надзора значительно возросло.

Что касается второй части вопроса, здесь бы я хотел отметить, что в целом банковский сектор никогда не стоит на месте, и всегда происходят движения то вверх, то вниз. Успеть вовремя поймать момент и отреагировать, принять необходимые корректирующие меры – это и есть часть системы управления рисками. В свою очередь, мы постоянно держим руку на пульсе и смотрим, что происходит на макроэкономическом уровне, в Казахстане, в банковском секторе, и в зависимости от изменений принимаем те или иные действия. Наши действия могут быть как на уровне стратегии (к примеру, в части изменения нашего риск аппетита по отношению к банкам второго уровня с тем или иным рейтингом), так и на операционном уровне (к примеру, в части совершенствования подходов по анализу финансового состояния банков).

- Как выглядит идеальный заемщик, который будет соответствовать всем требованиям риск-менеджмента БРК? Существуют ли вообще такие заемщики?

- На самом деле таких клиентов не существует. Любой клиент для банка ценен в первую очередь потому, что несет какую-то бизнес-идею. Исходя из нашего мандата, эта бизнес-идея является важной для развития экономики страны. Самое главное - это понимание клиентом того, что проект жизнеспособный и качественно проработанный. Такой проект для банка интересен.


[~DETAIL_TEXT] =>

В свое время «Банк Развития Казахстана» (БРК) накопил балласт проблемных займов, доля которых в объеме ссудного портфеля превышала 40% (на конец 2012 года). В 2014 году БРК избавился от этого балласта, переуступив права требования по неработающим займам своей «сестре» по холдингу «Байтерек» - «Инвестиционному фонду Казахстана» (ИФК). До сегодняшнего дня банку удается выдержать качество выданных кредитов на фоне кратного роста портфеля. Важная роль в этом деле отведена системе риск-менеджмента.

«Куда смотрят риски?», «Нет ли «скелетов в шкафу» банка?» - с этими и другими вопросами «Курсив» обратился к заместителю председателя правления БРК Вадиму Киму.

- Как «рисковики» банка взаимодействуют с «кредитчиками» и находят баланс между стремлением минимизировать риски и необходимостью исполнять планы по финансированию проектов?

- Вы затрагиваете очень интересный вопрос. Эта «война» между «кредитчиками» и «рисковиками» на самом деле исходит из того, что не всегда в организации есть единое понимание стратегических целей. В БРК цель для всех сотрудников одна – мы находим интересные и жизнеспособные проекты, направленные на диверсификацию нашей экономики и стараемся поддержать их. И в этом смысле «рисковики» не являются стоп-фактором, а скорее выступают помощником и советником «кредитчиков».

- Каким образом стандарты МСФО-9 отразились на деятельности БРК? Что изменилось в связи с этими нововведениями в подходах банка к оценке рисков?

- Внедрение нового стандарта - это первый и огромный шаг по «объединению» риск менеджмента и МСФО. Ранее у нас была отдельно управленческая отчетность, отражающая отчетность по рискам, и финансовая отчетность - в соответствии с МСФО. Внедрение нового стандарта потребовало интеграцию этих двух компонентов. Последние два года мы работали над тем, чтобы выстроить эту взаимосвязь. Для БРК важны все три направления МСФО 9: само признание, начисление провизий и учет хеджирования. Мы пересмотрели бизнес-процессы с точки зрения совершенствования внутреннего контроля и разработали необходимую методологию для корректного отражения транзакций в финансовой отчетности.

- Учитываются ли банком при рассмотрении проектов валютные риски. Как именно?

- Есть два вида валютных рисков. Первый риск - классический, когда мы предоставляем клиенту финансирование в валюте, и у него отсутствует валютная выручка. В таких случаях мы пытаемся убедить клиента, что ему необходимо рассмотреть возможность финансирования долгосрочного проекта в национальной валюте. Возможно, в краткосрочной перспективе это будет дороже из-за ставки вознаграждения. Тем не менее, в долгосрочной перспективе экономика проекта может оказаться более благоприятной. Если клиент все-таки отказывается, и мы понимаем, что валютный риск значительный, то мы отказываем в выдаче кредита. Второй вид валютного риска – контрактный. В основном оборудование в рамках проектов закупается за рубежом, и производство, поставка и монтаж занимает продолжительное время - зачастую более года. За этот период может измениться валютный курс. Все это накладывает определенный валютный риск на окупаемость проекта. В результате может сложиться ситуация, когда клиент не сможет обслуживать свои обязательства. В таких случаях банк рассматривает структуру сделки и может помочь клиенту управлять валютным риском.

- Каково сейчас качество кредитного портфеля БРК, доля неработающих займов? Нет ли «скелетов в шкафу»? Будет ли и далее банк, как это было в 2014 году, использовать практику передачи проблемных займов в другие институты развития в структуре холдинга «Байтерек»?

- Качество кредитного портфеля БРК на сегодняшний день хорошее. Доля неработающих займов с просрочкой платежей свыше 90 дней в валовом кредитном портфеле составляла на конец первого квартала 2,41%. Что касается «скелетов в шкафах», в банке таких «шкафов», где мы храним «скелеты», нет. То есть менеджмент банка не скрывает от заинтересованных пользователей информации реальную картину, связанную с наличием проблемных активов. В этой связи хочу проинформировать, что в рамках межбанковского кредитования БРК столкнулся с дефолтами со стороны «КазИнвестБанка» и «Дельта банк». Общая сумма проблемной задолженности по этим двум банкам составляет 21,8 млрд тенге, что существенным образом не влияет на качество кредитного портфеля.

Что касается финансирования инвестиционных проектов, то здесь доля неработающих займов также незначительная - 2-3%. Однако нужно учитывать, что выдаваемые банком займы долгосрочные (в среднем 7-10 лет), а финансируемые проекты зачастую технически и технологически сложны в исполнении и требуют качественного участия всех заинтересованных лиц (подрядчиков, акционеров, менеджмента компании и т. д.). Все это несет повышенные риски для банка. Поэтому мы всегда готовы к тому, что тот или иной проект может стать проблемным, перестать генерировать денежные потоки.

Хотел бы также отметить, что в настоящее время в портфеле БРК нет «кандидатов» на передачу в ИФК, тьфу-тьфу (стучит по столу), надеюсь, что к такой практике больше не придется возвращаться.

- Раз уж заговорили о межбанковском кредитовании, какие риски оно несет для БРК? Будет ли банк менять подходы в этом направлении с учетом текущей ситуации в финансовом секторе страны?

- Чем отличается финансирование проекта и финансирование банка? При рассмотрении проекта, мы создаем такую структуру финансирования, которая обеспечивает разумную гарантию по созданию актива на балансе клиента. В этом случае, у нас есть доступ к информации, и мы видим проект «изнутри», т.е. насколько он проработан (ТЭО, ПСД, контракты с поставщиками и подрядчиками, финансовая модель и т.д.), и каково качество его денежных потоков.
Когда мы финансируем коммерческие банки, мы предоставляем им фондирование для создания активов. Однако мы не видим качество этих активов, поскольку доступ к информации о реальном положении дел в банках ограничен финансовой отчетностью, периодической отчетностью перед Национальным банком, информацией, предоставляемой международными рейтинговыми агентствами. И здесь я хотел бы обратить внимание на то, что мы видим существенную активизацию деятельности регулятора по расчистке балансов БВУ, созданию требований к системе управления рисками и внутреннего контроля в банках. Качество банковского надзора значительно возросло.

Что касается второй части вопроса, здесь бы я хотел отметить, что в целом банковский сектор никогда не стоит на месте, и всегда происходят движения то вверх, то вниз. Успеть вовремя поймать момент и отреагировать, принять необходимые корректирующие меры – это и есть часть системы управления рисками. В свою очередь, мы постоянно держим руку на пульсе и смотрим, что происходит на макроэкономическом уровне, в Казахстане, в банковском секторе, и в зависимости от изменений принимаем те или иные действия. Наши действия могут быть как на уровне стратегии (к примеру, в части изменения нашего риск аппетита по отношению к банкам второго уровня с тем или иным рейтингом), так и на операционном уровне (к примеру, в части совершенствования подходов по анализу финансового состояния банков).

- Как выглядит идеальный заемщик, который будет соответствовать всем требованиям риск-менеджмента БРК? Существуют ли вообще такие заемщики?

- На самом деле таких клиентов не существует. Любой клиент для банка ценен в первую очередь потому, что несет какую-то бизнес-идею. Исходя из нашего мандата, эта бизнес-идея является важной для развития экономики страны. Самое главное - это понимание клиентом того, что проект жизнеспособный и качественно проработанный. Такой проект для банка интересен.


[DETAIL_TEXT_TYPE] => html [~DETAIL_TEXT_TYPE] => html [PREVIEW_TEXT] => «Куда смотрят риски?», «Нет ли «скелетов в шкафу» банка?» - с этими и другими вопросами «Курсив» обратился к заместителю председателя правления БРК Вадиму Киму. [~PREVIEW_TEXT] => «Куда смотрят риски?», «Нет ли «скелетов в шкафу» банка?» - с этими и другими вопросами «Курсив» обратился к заместителю председателя правления БРК Вадиму Киму. [PREVIEW_TEXT_TYPE] => html [~PREVIEW_TEXT_TYPE] => html [PREVIEW_PICTURE] => Array ( [ID] => 11130 [TIMESTAMP_X] => 29.07.2019 12:03:49 [MODULE_ID] => iblock [HEIGHT] => 556 [WIDTH] => 900 [FILE_SIZE] => 981957 [CONTENT_TYPE] => image/png [SUBDIR] => iblock/e98 [FILE_NAME] => 22.06.2018.png [ORIGINAL_NAME] => 22.06.2018.png [DESCRIPTION] => [HANDLER_ID] => [EXTERNAL_ID] => 10031c106e69b60dfd5f591c7b0c7e27 [~src] => [SRC] => /upload/iblock/e98/22.06.2018.png [UNSAFE_SRC] => /upload/iblock/e98/22.06.2018.png [SAFE_SRC] => /upload/iblock/e98/22.06.2018.png [ALT] => Вадим Ким: «Скелетов в шкафу» Банка развития Казахстана нет [TITLE] => Вадим Ким: «Скелетов в шкафу» Банка развития Казахстана нет ) [~PREVIEW_PICTURE] => 11130 [LANG_DIR] => /en/ [~LANG_DIR] => /en/ [SORT] => 500 [~SORT] => 500 [CODE] => [~CODE] => [EXTERNAL_ID] => 1935 [~EXTERNAL_ID] => 1935 [IBLOCK_TYPE_ID] => pc [~IBLOCK_TYPE_ID] => pc [IBLOCK_CODE] => pc_blogs [~IBLOCK_CODE] => pc_blogs [IBLOCK_EXTERNAL_ID] => 40 [~IBLOCK_EXTERNAL_ID] => 40 [LID] => b3 [~LID] => b3 [EDIT_LINK] => [DELETE_LINK] => [DISPLAY_ACTIVE_FROM] => 22.06.2018 [FIELDS] => Array ( ) [PROPERTIES] => Array ( [OLD_ID] => Array ( [ID] => 701 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => _old_id [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => OLD_ID [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 207 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => _old_id [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 702 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Description [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 208 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22115 [VALUE] => Array ( [TEXT] => "Where are risk managers watching?", "Are there any skeletons in the Bank's closet?" These were some of the questions "Kursiv" asked Vadim Kim, Deputy Chairman of the DBK Board of Directors. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => "Where are risk managers watching?", "Are there any skeletons in the Bank's closet?" These were some of the questions "Kursiv" asked Vadim Kim, Deputy Chairman of the DBK Board of Directors. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Description [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [EN_DETAIL_TEXT] => Array ( [ID] => 703 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Detail text [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_DETAIL_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 209 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22116 [VALUE] => Array ( [TEXT] => <p>At one time, the Development Bank of Kazakhstan (DBK) accumulated ballast of problem loans, the share of which in the volume of the loan portfolio exceeded 40% (at the end of 2012) In 2014, the DBK got rid of this ballast, assigning claims for non-working loans to its &quot;sister&quot; for the holding company Baiterek, the Investment Fund of Kazakhstan (IFK). Until now, the bank manages to withstand the quality of loans issued against the backdrop of multiple portfolio growth. An important role in this matter is assigned to the risk management system.</p> <p>&quot;Where are risk managers watching?&quot;, &quot;Are there any skeletons in the Bank&#39;s closet?&quot; These were some of the questions &quot;Kursiv&quot; asked Vadim Kim, Deputy Chairman of the DBK Board of Directors.</p> <p><strong>- How do the Bank risk managers interact with credit officers and find a balance between the desire to minimize the risks and the need to carry out project financing plans? </strong></p> <p>- The issue you address is quite an intereting one. This &quot;war&quot; between credit officers and risk managers actually arises from the fact that there is not always a common understanding of strategic objectives. We have one goal for every staff member here in DBK - we find interesting and viable projects aimed at diversifying our economy and try to support them. And in this sense, the risk managers are not stop factor, but rather act as an Assistant and Adviser for credit officers.</p> <p><strong>- How have IFRS-9 standards affected the work of DBK? What has changed in bank approaches to risk assessment due to these innovations? </strong></p> <p>- The introduction of the new standard is the first and a giant step to the &quot;unification&quot; of risk management and IFRS. Earlier, we had separate management reporting reflecting risk statements, and financial reporting in accordance with IFRS. The introduction of the new standard required the integration of these two components. We have been working hard for the last two years to build that relationship. All three areas of IFRS 9 are important to DBK: the recognition itself, calculation of provisions and hedge accounting. We have reviewed the business processes in terms of improving internal control and developed the necessary methodology to properly reflect transactions in the financial statements.</p> <p><strong>-Whether the bank takes currency/exchange risks into account when considering projects. How exactly? </strong></p> <p>-There are two types of currency/exchange risk. The first risk is a typical one, when we provide customer with financing in foreign currency, and the customer does not have the foreign exchange revenue. In such cases we try to convince the client that it should consider the possibility of financing long-term project in national currency. Perhaps, this will be more expensive in the short term because of the interest rates. In the long run, however, project economy may be more favorable. If the customer refuses anyway, and we understand that the foreign exchange risk is significant, then we decline the loan.</p> <p>The second type of currency risk is the contract risk. The project equipment is mainly purchased abroad, and production, supply, and installation takes a long time, often more than a year. The exchange rate may change during this period. All this imposes a certain currency risk to the project payback. As a result, a situation may occur where the client will be unable to service its liabilities. In such cases, the Bank considers the structure of the transaction and may help the client to manage currency risk.</p> <p><strong>- What is the current quality of the DBK loan portfolio, the proportion of non-performing loans? Are there any &quot;skeletons in the closet&quot;? If the Bank shall use the practice of transferring problem loans to other development institutions within &quot;Baiterek&quot; Holding as it has done in 2014? </strong></p> <p>- The quality of the DBK loan portfolio is currently good. The proportion of non-performing loans with overdue payments over 90 days in the gross loan portfolio at the end of the first quarter stood at 2.41 percent. As for the &quot;skeletons in closets&quot;, the Bank has no such &quot;closets&quot; to store &quot;the skeletons&quot; in. That is, the Bank management does not hide real situation caused by bad assets from the concerned information users. In this regard, I wish to inform you that, as for the interbank lending, the DBK faced defaults from &quot;KazInvestBank&quot; and &quot;Delta Bank&quot;. The total amount of bad debt on these two banks is KZT 21.8 bln., that would not substantially affect the quality of the loan portfolio.</p> <p>With regard to the financing of investment projects, the proportion of non-performing loans here is also insignificant-2-3%. However, it should be considered that the loans issued by the Bank are long-term ones (7-10 years in average), and funded projects are often technically and technologically difficult in execution and require high quality participation of all stakeholders (contractors, shareholders, management of the company, etc.). This all carries increased risks for the Bank. Therefore, we are always ready to ensure that a project can become toxic and stop generating cash flow.</p> <p>Not to speak to soon, but I would also note that the DBK portfolio currently has no candidates to be transferred to the (knocks on the table), I hope this is the practice will no longer have to return to.</p> <p><strong>- Since we have started talking about interbank lending, what risks does it pose to the DBK? Will the Bank change approaches in this direction given the current situation in the financial sector of the country? </strong></p> <p>- What is the difference between project funding and the bank funding? In reviewing the project, we create such a funding structure that provides reasonable guarantee for creating an asset on the client&#39;s balance. In this case, we have access to information, and we see the project &quot;from the inside&quot;, i.e. how well it is elaborated (FS, DED, contracts with suppliers and contractors, the financial model, etc.), and what is the quality of its cash flows.</p> <p>When we finance commercial banks, we provide funding for asset creation. However, we do not see the quality of these assets, since access to information about the real situation in the banks is limited to financial statements, periodic reporting to the National Bank, the information provided by the international rating agencies. And here I would like to draw attention to the fact that we see the regulator has become much more active in clearing balances of the Second-tier banks, establishing requirements for risk management and internal control systems at banks. The quality of banking supervision has increased significantly.</p> <p>As regards to the second part of the question, I would like to point out that the banking sector in general never stands still and there are always some movements up and down. Seizing the moment and to reacting, taking the necessary corrective measures - this is the part of the risk management system. In turn, we constantly keep abreast of and look what&#39;s happening at the macroeconomic level, in Kazakhstan, in the banking sector, and take one action or another depending on the change. Our actions can be both at the level of strategy (for example, in terms of changes in our risk appetite towards the second-tier banks with one rating or another), and at the operational level (for example, in terms of improving our approaches to financial analysis of banks&#39; financial status).</p> <p><strong>- How does the perfect borrower that meets all the requirements of the DBK risk management looks like? Are there any such borrowers?</strong></p> <p>- There are no such clients, actually. Any customer of the Bank is valuable because it carries a business idea, at first. According to our mandate, this business idea is important for the development of the national economy. The most important thing is that the client understands the project is viable and properly elaborated. Such a project is interesting for the Bank.</p> [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] =>

At one time, the Development Bank of Kazakhstan (DBK) accumulated ballast of problem loans, the share of which in the volume of the loan portfolio exceeded 40% (at the end of 2012) In 2014, the DBK got rid of this ballast, assigning claims for non-working loans to its "sister" for the holding company Baiterek, the Investment Fund of Kazakhstan (IFK). Until now, the bank manages to withstand the quality of loans issued against the backdrop of multiple portfolio growth. An important role in this matter is assigned to the risk management system.

"Where are risk managers watching?", "Are there any skeletons in the Bank's closet?" These were some of the questions "Kursiv" asked Vadim Kim, Deputy Chairman of the DBK Board of Directors.

- How do the Bank risk managers interact with credit officers and find a balance between the desire to minimize the risks and the need to carry out project financing plans?

- The issue you address is quite an intereting one. This "war" between credit officers and risk managers actually arises from the fact that there is not always a common understanding of strategic objectives. We have one goal for every staff member here in DBK - we find interesting and viable projects aimed at diversifying our economy and try to support them. And in this sense, the risk managers are not stop factor, but rather act as an Assistant and Adviser for credit officers.

- How have IFRS-9 standards affected the work of DBK? What has changed in bank approaches to risk assessment due to these innovations?

- The introduction of the new standard is the first and a giant step to the "unification" of risk management and IFRS. Earlier, we had separate management reporting reflecting risk statements, and financial reporting in accordance with IFRS. The introduction of the new standard required the integration of these two components. We have been working hard for the last two years to build that relationship. All three areas of IFRS 9 are important to DBK: the recognition itself, calculation of provisions and hedge accounting. We have reviewed the business processes in terms of improving internal control and developed the necessary methodology to properly reflect transactions in the financial statements.

-Whether the bank takes currency/exchange risks into account when considering projects. How exactly?

-There are two types of currency/exchange risk. The first risk is a typical one, when we provide customer with financing in foreign currency, and the customer does not have the foreign exchange revenue. In such cases we try to convince the client that it should consider the possibility of financing long-term project in national currency. Perhaps, this will be more expensive in the short term because of the interest rates. In the long run, however, project economy may be more favorable. If the customer refuses anyway, and we understand that the foreign exchange risk is significant, then we decline the loan.

The second type of currency risk is the contract risk. The project equipment is mainly purchased abroad, and production, supply, and installation takes a long time, often more than a year. The exchange rate may change during this period. All this imposes a certain currency risk to the project payback. As a result, a situation may occur where the client will be unable to service its liabilities. In such cases, the Bank considers the structure of the transaction and may help the client to manage currency risk.

- What is the current quality of the DBK loan portfolio, the proportion of non-performing loans? Are there any "skeletons in the closet"? If the Bank shall use the practice of transferring problem loans to other development institutions within "Baiterek" Holding as it has done in 2014?

- The quality of the DBK loan portfolio is currently good. The proportion of non-performing loans with overdue payments over 90 days in the gross loan portfolio at the end of the first quarter stood at 2.41 percent. As for the "skeletons in closets", the Bank has no such "closets" to store "the skeletons" in. That is, the Bank management does not hide real situation caused by bad assets from the concerned information users. In this regard, I wish to inform you that, as for the interbank lending, the DBK faced defaults from "KazInvestBank" and "Delta Bank". The total amount of bad debt on these two banks is KZT 21.8 bln., that would not substantially affect the quality of the loan portfolio.

With regard to the financing of investment projects, the proportion of non-performing loans here is also insignificant-2-3%. However, it should be considered that the loans issued by the Bank are long-term ones (7-10 years in average), and funded projects are often technically and technologically difficult in execution and require high quality participation of all stakeholders (contractors, shareholders, management of the company, etc.). This all carries increased risks for the Bank. Therefore, we are always ready to ensure that a project can become toxic and stop generating cash flow.

Not to speak to soon, but I would also note that the DBK portfolio currently has no candidates to be transferred to the (knocks on the table), I hope this is the practice will no longer have to return to.

- Since we have started talking about interbank lending, what risks does it pose to the DBK? Will the Bank change approaches in this direction given the current situation in the financial sector of the country?

- What is the difference between project funding and the bank funding? In reviewing the project, we create such a funding structure that provides reasonable guarantee for creating an asset on the client's balance. In this case, we have access to information, and we see the project "from the inside", i.e. how well it is elaborated (FS, DED, contracts with suppliers and contractors, the financial model, etc.), and what is the quality of its cash flows.

When we finance commercial banks, we provide funding for asset creation. However, we do not see the quality of these assets, since access to information about the real situation in the banks is limited to financial statements, periodic reporting to the National Bank, the information provided by the international rating agencies. And here I would like to draw attention to the fact that we see the regulator has become much more active in clearing balances of the Second-tier banks, establishing requirements for risk management and internal control systems at banks. The quality of banking supervision has increased significantly.

As regards to the second part of the question, I would like to point out that the banking sector in general never stands still and there are always some movements up and down. Seizing the moment and to reacting, taking the necessary corrective measures - this is the part of the risk management system. In turn, we constantly keep abreast of and look what's happening at the macroeconomic level, in Kazakhstan, in the banking sector, and take one action or another depending on the change. Our actions can be both at the level of strategy (for example, in terms of changes in our risk appetite towards the second-tier banks with one rating or another), and at the operational level (for example, in terms of improving our approaches to financial analysis of banks' financial status).

- How does the perfect borrower that meets all the requirements of the DBK risk management looks like? Are there any such borrowers?

- There are no such clients, actually. Any customer of the Bank is valuable because it carries a business idea, at first. According to our mandate, this business idea is important for the development of the national economy. The most important thing is that the client understands the project is viable and properly elaborated. Such a project is interesting for the Bank.

[TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Detail text [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [EN_DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 704 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Documents [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 210 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Documents [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_NAME] => Array ( [ID] => 705 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Title [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 211 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22117 [VALUE] => Vadim Kim: Development Bank of Kazakhstan has no "skeletons in the closet" [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Vadim Kim: Development Bank of Kazakhstan has no "skeletons in the closet" [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Title [~DEFAULT_VALUE] => ) [EN_YOUTUBE] => Array ( [ID] => 706 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Video [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 212 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Video [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_NAME] => Array ( [ID] => 707 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Атауы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 213 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22118 [VALUE] => Вадим Ким: Қазақстанның Даму банкінде "Шкафтағы қаңқалар" жоқ [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Вадим Ким: Қазақстанның Даму банкінде "Шкафтағы қаңқалар" жоқ [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Атауы [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_YOUTUBE] => Array ( [ID] => 708 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Бейне [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 214 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Бейне [~DEFAULT_VALUE] => ) [YOUTUBE] => Array ( [ID] => 709 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Видео [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => YOUTUBE [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 215 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Видео [~DEFAULT_VALUE] => ) [DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 710 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Документы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 216 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Документы [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_DOCUMENTS] => Array ( [ID] => 711 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Құжаттар [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_DOCUMENTS [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 217 [FILE_TYPE] => doc, docx, pdf, ppt, pptx, zip, rar [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Құжаттар [~DEFAULT_VALUE] => ) [KZ_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 712 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Сипаттамасы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 218 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22119 [VALUE] => Array ( [TEXT] => "Тәуекелдер қайда қарайды?", "Банктің "шкафында қаңқалар" жоқ па?" - "Курсив" осы және басқа да сұрақтарды ҚДБ басқармасы төрағасының орынбасары Вадим Кимге қойды. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => "Тәуекелдер қайда қарайды?", "Банктің "шкафында қаңқалар" жоқ па?" - "Курсив" осы және басқа да сұрақтарды ҚДБ басқармасы төрағасының орынбасары Вадим Кимге қойды. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Сипаттамасы [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [KZ_DETAIL_TEXT] => Array ( [ID] => 713 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Толық сипаттама [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_DETAIL_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 219 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22120 [VALUE] => Array ( [TEXT] => <p>Өз кезінде &quot;Қазақстанның Даму Банкі&quot; (ҚДБ) проблемалық қарыздар балластын жинақтады, несие қоржыны көлеміндегі олардың үлесі 40% құрады (2012 жылдың соңында). 2014 жылы ҚДБ жұмыс істемейтін қарыздар бойынша талаптар құқығын өзінің &quot;Бәйтерек&quot; холдингі бойынша &quot;қарындасы&quot; - &quot;Қазақстанның инвестициялық қорына&quot; (ҚИҚ) беріп, осы балласттан құтылды. Бүгінгі күнге дейін банк қоржынның еселеп өсуі жағдайында берілген кредиттердің сапасын ұстап тұруға  қол жеткізді. Осы істегі маңызды рөл тәуекел-менеджмент жүйесіне бөлінеді.</p> <p>&quot;Тәуекелдер қайда қарайды?&quot;, &quot;Банктің &quot;шкафында қаңқалар&quot; жоқ па?&quot; - &quot;Курсив&quot; осы және басқа да сұрақтарды ҚДБ басқармасы төрағасының орынбасары Вадим Кимге қойды.</p> <p><strong>- Банктің &quot;тәуекелшілері&quot; &quot;кредитшілермен&quot; қалай өзара іс-қимыл жасасады және тәуекелдерді азайтуға ұмтылу мен жобаларды қаржыландыру бойынша жоспарларды орындау қажеттігі арасындағы теңгерімді қалай табады?</strong></p> <p>- Сіз өте қызықты мәселені қозғап отырсыз. &quot;Кредитшілер&quot; мен &quot;тәуекелшілердің&quot; арасындағы осы &quot;соғыс&quot; негізінен ұйымда стратегиялық мақсаттарды бірдей түсінудің әрдайым бола бермейтінінен туындайды. ҚДБ-да барлық қызметкерлердің мақсаты бір - біз өз экономикамызды әртараптандыруға бағытталған қызықты және өміршең жобаларды табамыз және оларды қолдауға тырысамыз. Және бұл тұрғыда &quot;тәуекелшілер&quot; стоп-фактор болып табылмайды, керісінше &quot;кредитшілердің&quot; көмекшісі және кеңесшісі болады.</p> <p><strong>- ҚЕХС-9 стандарттары ҚДБ қызметіне қалай әсер етті? Банктің тәуекелдерді бағалау тәсілдемелеріне енгізілген осы жаңашылдықтарға байланысты  не өзгерді?</strong></p> <p>- Жаңа стандарт енгізу - бұл тәуекел менеджменті мен ҚЕХС-ті &quot;біріктіру&quot; бойынша алғашқы және ауқымды қадам. Бұған дейін бізде тәуекелдер бойынша есептілікті көрсететін жеке басқарушылық есептілік және ҚЕХС сәйкес - қаржылық есептілік болды. Жаңа стандартты енгізу осы екі құрамдасты біріктіруді талап етті. Соңғы екі жылда біз осы өзара байланысты орнату үшін жұмыс істедік. ҚДБ үшін ҚЕХС-9-дың: танудың өзі, провизиялар есептеу және хеджирлеуді есепке алу сияқты  барлық үш бағыты да маңызды. Біз бизнес-процестерді ішкі бақылауды жетілдіру тұрғысынан қайта қарадық және қаржылық есептіліктегі транзакцияларды дұрыс көрсету үшін қажетті әдіснама әзірледік.</p> <p><strong>- Банк жобаларды қарау кезінде валюталық тәуекелдерді ескере ме? Нақты қалайша ескереді?</strong></p> <p>- Валюталық тәуекелдердің екі түрі бар. Бірінші тәуекел - біз клиентке қаржыландыру берген кезде онда валюталық түсім болмайтын классикалық тәуекел. Мұндай жағдайларда біз клиентке ұзақ мерзімді жобаны ұлттық валютада қаржыландыру мүмкіндігін қарау қажеттігіне оны иландыруға тырысамыз. Бәлкім, қысқа мерзімді перспективада бұл сыйақы мөлшерлемесіне байланысты қымбатырақ болуы мүмкін. Соған қарамастан, ұзақ мерзімді перспективада жобаның экономикасы неғұрлым қолайлы болып шығуы мүмкін. Егер қайткенде де клиент бас тартса, және біз валюталық тәуекелдің елеулі екенін түсінсек, кредит беруден бас тартамыз.</p> <p>Валюталық тәуекелдің екінші түрі - келісімшарттық. Негізінен жобалардың шеңберіндегі жабдық шетелден сатып алынады және оны жасау, беру және монтаждау ұзақ уақытты - көбіне екі жылдан астам уақытты алады. Осы кезеңнің ішінде валюталық бағамның өзгеруі мүмкін. Осының барлығы жобаның өтелімдігіне белгілі бір валюталық тәуекел тудырады. Нәтижесінде клиенттің өз міндеттемелеріне қызмет көрсете алмауы мүмкін жағдай қалыптасады. Мұндай жағдайларда банк мәміленің құрылымын қарайды және клиентке валюталық тәуекелді басқаруға көмек көрсете алады.</p> <p><strong>- Қазір ҚДБ кредит қоржынының сапасы, жұмыс істемейтін қарыздар үлесі қандай? &quot;Шкафтардағы қаңқалар&quot; жоқ па? Банк одан әрі  2014 жылғы сияқты проблемалық қарыздарды &quot;Бәйтерек&quot; холдингінің құрылымындағы басқа даму институттарына беру практикасын пайдалана ма?</strong></p> <p>- ҚДБ кредиттік қоржыны бүгінде жақсы. Жалпы кредит қоржынында 90 күннен астам төлем мерзімі өткен жұмыс істемейтін қарыздардың үлесі бірінші тоқсанның соңында 2,41% құрады. &quot;Шкафтардағы қаңқаларға&quot; қатысты, банкте біз &quot;қаңқаларды&quot; сақтайтын ондай &quot;шкафтар&quot; жоқ. Яғни банк менеджменті мүдделі пайдаланушылардан проблемалық активтердің болуымен байланысты нақты картинаны жасырмайды. Осыған байланысты банкаралық кредиттеу шеңберінде ҚДБ-ның &quot;ҚазИнвестБанк&quot; пен &quot;Дельта банк&quot; тарапынан дефолтқа тап болғаны туралы хабардар еткім келеді. Осы екі банк бойынша проблемалық берешектің жалпы сомасы 21,8 млрд теңгені құрайды, бұл кредиттік қоржынның сапасына айтарлықтай әсер етпейді.</p> <p>Инвестициялық жобаларды қаржыландыруға келетін болсақ, бұл жердегі жұмыс істемейтін қарыздардың үлесі де елеусіз - 2-3%. Алайда банк беретін қарыздардың ұзақ мерзімді екенін (орта есеппен 7-10 жыл), ал қаржыландырылатын жобалар көбінесе орындауда техникалық және технологиялық жағынан күрделі және барлық мүдделі тұлғалардың (мердігерлердің, акционерлердің, компания менеджментінің және т.б.) сапалы қатысуын талап етеді. Осының бәрі банк үшін жоғары тәуекелдер болады.  Сондықтан біз қандай да бір жобаның проблемалыққа айналуына, ақша ағындарының айналымын тоқтауына әрдайым дайын боламыз.</p> <p>Қазіргі кезде ҚДБ қоржынында ҚИҚ-қа беруге &quot;кандидаттардың&quot; жоқ екенін атап өткім келеді, тьфу-тьфу (үстелді тықылдатты), мұндай практикаға енді оралмаймыз деп үміттенемін.</p> <p><strong>- Банкаралық кредиттеу туралы сөз бастағаннан кейін, ол ҚДБ үшін қандай тәуекелдер тудырады? Банк елдің қаржы секторындағы ағымдағы жағдайды ескеріп осы бағыттағы тәсілдемелерді өзгерте ме?</strong></p> <p>- Жобаны қаржыландыру мен банкті қаржыландырудың қандай айырмашылығы бар? Жобаны қарау кезінде біз клиенттің балансында актив құру жөніндегі ақылға қонымды кепілдікті қамтамасыз ететін қаржыландыру құрылымын жасаймыз. Бұл жағдайда, бізде ақпаратқа қол жетімділік бар және біз жобаны &quot;ішінен&quot; көреміз, яғни оның қаншалықты пысықталғанын (ТЭН, ЖСҚ, өнім берушілермен және мердігерлермен жасалған келісімшарттар, қаржылық модель және т.б.) және оның ақша ағындарының сапасы қандай екендігін көреміз.</p> <p>Біз коммерциялық банктерді қаржыландырған кезде, оларға активтер құру үшін қорландыру береміз. Алайда осы активтердің сапасын көрмейміз, өйткені банктердегі істердің нақты жағдайы туралы ақпаратқа қол жетімділік қаржылық есептілікпен, Ұлттық банк алдындағы мерзімдік есептілікпен, халықаралық рейтингтік агенттіктер ұсынатын ақпаратпен шектелген. Осы жерде мен ЕДБ баланстарын тазарту жөніндегі реттегіш қызметінің елеулі түрде жанданғанын, тәуекелдерді басқару жүйесіне және банктердегі ішкі бақылауға қойылатын талаптардың жасалғанын көретінімізге назар аударғым келеді. Банктік қадағалаудың сапасы айтарлықтай артты.</p> <p>Мәселенің екінші бөлігіне келетін болсақ, бұл жерде мен тұтастай банк секторының ешқашан бір жерде тұрмайтынын және әрқашан бірде жоғары, бірде төмен қозғалыстың жүріп жататынын атап өткім келеді. Сәтті уақытында ұстап қалуға үлгіру және оған ден қойып, қажетті түзету шараларын қабылдау - осы тәуекелдерді басқару жүйесінің бір бөлігі. Өз кезегінде біз ахуалды тұрақты түрде қадағалап отырамыз және макроэкономикалық деңгейде, Қазақстанда, банк секторында не жүріп жатқанын қараймыз және өзгерістерге байланысты қандай да бір шаралар қабылдаймыз. Біздің әрекеттеріміз стратегия деңгейінде де (мысалы, қандай да бір рейтингі бар екінші деңгейдегі банктерге қатысты біздің тәуекел тәбетіміздің өзгеруі бөлігінде), операциялық деңгейде де (мысалы, банктердің қаржылық жай-күйін талдау тәсілдемелерін жетілдіру бөлігінде) болуы мүмкін.</p> <p><strong>- ҚДБ тәуекел-менеджментінің барлық талаптарына сәйкес келетін мінсіз қарыз алушы қандай болады? Жалпы осындай қарыз алушылар бар ма?</strong></p> <p>- Шын мәнінде ондай клиенттер болмайды. Банк үшін кез келген клиент бірінші кезекте қандай да бір бизнес-идеяны көтеруімен бағалы. Біздің мандатымызды негізге алғанда, бұл бизнес-идея ел экономикасын дамыту үшін маңызды болып табылады. Ең бастысы - жобаның өміршеңдігі мен сапалы пысықталғанын клиенттің түсінуі. Банк үшін мұндай жоба қызғылықты болады.</p> [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] =>

Өз кезінде "Қазақстанның Даму Банкі" (ҚДБ) проблемалық қарыздар балластын жинақтады, несие қоржыны көлеміндегі олардың үлесі 40% құрады (2012 жылдың соңында). 2014 жылы ҚДБ жұмыс істемейтін қарыздар бойынша талаптар құқығын өзінің "Бәйтерек" холдингі бойынша "қарындасы" - "Қазақстанның инвестициялық қорына" (ҚИҚ) беріп, осы балласттан құтылды. Бүгінгі күнге дейін банк қоржынның еселеп өсуі жағдайында берілген кредиттердің сапасын ұстап тұруға  қол жеткізді. Осы істегі маңызды рөл тәуекел-менеджмент жүйесіне бөлінеді.

"Тәуекелдер қайда қарайды?", "Банктің "шкафында қаңқалар" жоқ па?" - "Курсив" осы және басқа да сұрақтарды ҚДБ басқармасы төрағасының орынбасары Вадим Кимге қойды.

- Банктің "тәуекелшілері" "кредитшілермен" қалай өзара іс-қимыл жасасады және тәуекелдерді азайтуға ұмтылу мен жобаларды қаржыландыру бойынша жоспарларды орындау қажеттігі арасындағы теңгерімді қалай табады?

- Сіз өте қызықты мәселені қозғап отырсыз. "Кредитшілер" мен "тәуекелшілердің" арасындағы осы "соғыс" негізінен ұйымда стратегиялық мақсаттарды бірдей түсінудің әрдайым бола бермейтінінен туындайды. ҚДБ-да барлық қызметкерлердің мақсаты бір - біз өз экономикамызды әртараптандыруға бағытталған қызықты және өміршең жобаларды табамыз және оларды қолдауға тырысамыз. Және бұл тұрғыда "тәуекелшілер" стоп-фактор болып табылмайды, керісінше "кредитшілердің" көмекшісі және кеңесшісі болады.

- ҚЕХС-9 стандарттары ҚДБ қызметіне қалай әсер етті? Банктің тәуекелдерді бағалау тәсілдемелеріне енгізілген осы жаңашылдықтарға байланысты  не өзгерді?

- Жаңа стандарт енгізу - бұл тәуекел менеджменті мен ҚЕХС-ті "біріктіру" бойынша алғашқы және ауқымды қадам. Бұған дейін бізде тәуекелдер бойынша есептілікті көрсететін жеке басқарушылық есептілік және ҚЕХС сәйкес - қаржылық есептілік болды. Жаңа стандартты енгізу осы екі құрамдасты біріктіруді талап етті. Соңғы екі жылда біз осы өзара байланысты орнату үшін жұмыс істедік. ҚДБ үшін ҚЕХС-9-дың: танудың өзі, провизиялар есептеу және хеджирлеуді есепке алу сияқты  барлық үш бағыты да маңызды. Біз бизнес-процестерді ішкі бақылауды жетілдіру тұрғысынан қайта қарадық және қаржылық есептіліктегі транзакцияларды дұрыс көрсету үшін қажетті әдіснама әзірледік.

- Банк жобаларды қарау кезінде валюталық тәуекелдерді ескере ме? Нақты қалайша ескереді?

- Валюталық тәуекелдердің екі түрі бар. Бірінші тәуекел - біз клиентке қаржыландыру берген кезде онда валюталық түсім болмайтын классикалық тәуекел. Мұндай жағдайларда біз клиентке ұзақ мерзімді жобаны ұлттық валютада қаржыландыру мүмкіндігін қарау қажеттігіне оны иландыруға тырысамыз. Бәлкім, қысқа мерзімді перспективада бұл сыйақы мөлшерлемесіне байланысты қымбатырақ болуы мүмкін. Соған қарамастан, ұзақ мерзімді перспективада жобаның экономикасы неғұрлым қолайлы болып шығуы мүмкін. Егер қайткенде де клиент бас тартса, және біз валюталық тәуекелдің елеулі екенін түсінсек, кредит беруден бас тартамыз.

Валюталық тәуекелдің екінші түрі - келісімшарттық. Негізінен жобалардың шеңберіндегі жабдық шетелден сатып алынады және оны жасау, беру және монтаждау ұзақ уақытты - көбіне екі жылдан астам уақытты алады. Осы кезеңнің ішінде валюталық бағамның өзгеруі мүмкін. Осының барлығы жобаның өтелімдігіне белгілі бір валюталық тәуекел тудырады. Нәтижесінде клиенттің өз міндеттемелеріне қызмет көрсете алмауы мүмкін жағдай қалыптасады. Мұндай жағдайларда банк мәміленің құрылымын қарайды және клиентке валюталық тәуекелді басқаруға көмек көрсете алады.

- Қазір ҚДБ кредит қоржынының сапасы, жұмыс істемейтін қарыздар үлесі қандай? "Шкафтардағы қаңқалар" жоқ па? Банк одан әрі  2014 жылғы сияқты проблемалық қарыздарды "Бәйтерек" холдингінің құрылымындағы басқа даму институттарына беру практикасын пайдалана ма?

- ҚДБ кредиттік қоржыны бүгінде жақсы. Жалпы кредит қоржынында 90 күннен астам төлем мерзімі өткен жұмыс істемейтін қарыздардың үлесі бірінші тоқсанның соңында 2,41% құрады. "Шкафтардағы қаңқаларға" қатысты, банкте біз "қаңқаларды" сақтайтын ондай "шкафтар" жоқ. Яғни банк менеджменті мүдделі пайдаланушылардан проблемалық активтердің болуымен байланысты нақты картинаны жасырмайды. Осыған байланысты банкаралық кредиттеу шеңберінде ҚДБ-ның "ҚазИнвестБанк" пен "Дельта банк" тарапынан дефолтқа тап болғаны туралы хабардар еткім келеді. Осы екі банк бойынша проблемалық берешектің жалпы сомасы 21,8 млрд теңгені құрайды, бұл кредиттік қоржынның сапасына айтарлықтай әсер етпейді.

Инвестициялық жобаларды қаржыландыруға келетін болсақ, бұл жердегі жұмыс істемейтін қарыздардың үлесі де елеусіз - 2-3%. Алайда банк беретін қарыздардың ұзақ мерзімді екенін (орта есеппен 7-10 жыл), ал қаржыландырылатын жобалар көбінесе орындауда техникалық және технологиялық жағынан күрделі және барлық мүдделі тұлғалардың (мердігерлердің, акционерлердің, компания менеджментінің және т.б.) сапалы қатысуын талап етеді. Осының бәрі банк үшін жоғары тәуекелдер болады.  Сондықтан біз қандай да бір жобаның проблемалыққа айналуына, ақша ағындарының айналымын тоқтауына әрдайым дайын боламыз.

Қазіргі кезде ҚДБ қоржынында ҚИҚ-қа беруге "кандидаттардың" жоқ екенін атап өткім келеді, тьфу-тьфу (үстелді тықылдатты), мұндай практикаға енді оралмаймыз деп үміттенемін.

- Банкаралық кредиттеу туралы сөз бастағаннан кейін, ол ҚДБ үшін қандай тәуекелдер тудырады? Банк елдің қаржы секторындағы ағымдағы жағдайды ескеріп осы бағыттағы тәсілдемелерді өзгерте ме?

- Жобаны қаржыландыру мен банкті қаржыландырудың қандай айырмашылығы бар? Жобаны қарау кезінде біз клиенттің балансында актив құру жөніндегі ақылға қонымды кепілдікті қамтамасыз ететін қаржыландыру құрылымын жасаймыз. Бұл жағдайда, бізде ақпаратқа қол жетімділік бар және біз жобаны "ішінен" көреміз, яғни оның қаншалықты пысықталғанын (ТЭН, ЖСҚ, өнім берушілермен және мердігерлермен жасалған келісімшарттар, қаржылық модель және т.б.) және оның ақша ағындарының сапасы қандай екендігін көреміз.

Біз коммерциялық банктерді қаржыландырған кезде, оларға активтер құру үшін қорландыру береміз. Алайда осы активтердің сапасын көрмейміз, өйткені банктердегі істердің нақты жағдайы туралы ақпаратқа қол жетімділік қаржылық есептілікпен, Ұлттық банк алдындағы мерзімдік есептілікпен, халықаралық рейтингтік агенттіктер ұсынатын ақпаратпен шектелген. Осы жерде мен ЕДБ баланстарын тазарту жөніндегі реттегіш қызметінің елеулі түрде жанданғанын, тәуекелдерді басқару жүйесіне және банктердегі ішкі бақылауға қойылатын талаптардың жасалғанын көретінімізге назар аударғым келеді. Банктік қадағалаудың сапасы айтарлықтай артты.

Мәселенің екінші бөлігіне келетін болсақ, бұл жерде мен тұтастай банк секторының ешқашан бір жерде тұрмайтынын және әрқашан бірде жоғары, бірде төмен қозғалыстың жүріп жататынын атап өткім келеді. Сәтті уақытында ұстап қалуға үлгіру және оған ден қойып, қажетті түзету шараларын қабылдау - осы тәуекелдерді басқару жүйесінің бір бөлігі. Өз кезегінде біз ахуалды тұрақты түрде қадағалап отырамыз және макроэкономикалық деңгейде, Қазақстанда, банк секторында не жүріп жатқанын қараймыз және өзгерістерге байланысты қандай да бір шаралар қабылдаймыз. Біздің әрекеттеріміз стратегия деңгейінде де (мысалы, қандай да бір рейтингі бар екінші деңгейдегі банктерге қатысты біздің тәуекел тәбетіміздің өзгеруі бөлігінде), операциялық деңгейде де (мысалы, банктердің қаржылық жай-күйін талдау тәсілдемелерін жетілдіру бөлігінде) болуы мүмкін.

- ҚДБ тәуекел-менеджментінің барлық талаптарына сәйкес келетін мінсіз қарыз алушы қандай болады? Жалпы осындай қарыз алушылар бар ма?

- Шын мәнінде ондай клиенттер болмайды. Банк үшін кез келген клиент бірінші кезекте қандай да бір бизнес-идеяны көтеруімен бағалы. Біздің мандатымызды негізге алғанда, бұл бизнес-идея ел экономикасын дамыту үшін маңызды болып табылады. Ең бастысы - жобаның өміршеңдігі мен сапалы пысықталғанын клиенттің түсінуі. Банк үшін мұндай жоба қызғылықты болады.

[TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Толық сипаттама [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) ) [PHOTOGALLERY] => Array ( [ID] => 714 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Фотогалерея [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => PHOTOGALLERY [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => F [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => Y [XML_ID] => 220 [FILE_TYPE] => jpg, gif, bmp, png, jpeg [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => Y [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => [VALUE] => [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Фотогалерея [~DEFAULT_VALUE] => ) [HEAD] => Array ( [ID] => 790 [TIMESTAMP_X] => 2019-07-29 11:30:26 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Руководитель [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => HEAD [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => E [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 126 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 23572 [VALUE] => 7455 [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => 7455 [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Руководитель [~DEFAULT_VALUE] => ) ) [DISPLAY_PROPERTIES] => Array ( [EN_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 702 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Description [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 208 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22115 [VALUE] => Array ( [TEXT] => "Where are risk managers watching?", "Are there any skeletons in the Bank's closet?" These were some of the questions "Kursiv" asked Vadim Kim, Deputy Chairman of the DBK Board of Directors. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => "Where are risk managers watching?", "Are there any skeletons in the Bank's closet?" These were some of the questions "Kursiv" asked Vadim Kim, Deputy Chairman of the DBK Board of Directors. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Description [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [DISPLAY_VALUE] => "Where are risk managers watching?", "Are there any skeletons in the Bank's closet?" These were some of the questions "Kursiv" asked Vadim Kim, Deputy Chairman of the DBK Board of Directors. ) [EN_NAME] => Array ( [ID] => 705 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Title [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => EN_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 211 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22117 [VALUE] => Vadim Kim: Development Bank of Kazakhstan has no "skeletons in the closet" [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Vadim Kim: Development Bank of Kazakhstan has no "skeletons in the closet" [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Title [~DEFAULT_VALUE] => [DISPLAY_VALUE] => Vadim Kim: Development Bank of Kazakhstan has no "skeletons in the closet" ) [KZ_NAME] => Array ( [ID] => 707 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Атауы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_NAME [DEFAULT_VALUE] => [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 213 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => Y [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => [USER_TYPE_SETTINGS] => [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22118 [VALUE] => Вадим Ким: Қазақстанның Даму банкінде "Шкафтағы қаңқалар" жоқ [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Вадим Ким: Қазақстанның Даму банкінде "Шкафтағы қаңқалар" жоқ [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Атауы [~DEFAULT_VALUE] => [DISPLAY_VALUE] => Вадим Ким: Қазақстанның Даму банкінде "Шкафтағы қаңқалар" жоқ ) [KZ_PREVIEW_TEXT] => Array ( [ID] => 712 [TIMESTAMP_X] => 2019-03-14 14:50:54 [IBLOCK_ID] => 146 [NAME] => Сипаттамасы [ACTIVE] => Y [SORT] => 500 [CODE] => KZ_PREVIEW_TEXT [DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [PROPERTY_TYPE] => S [ROW_COUNT] => 1 [COL_COUNT] => 30 [LIST_TYPE] => L [MULTIPLE] => N [XML_ID] => 218 [FILE_TYPE] => [MULTIPLE_CNT] => 5 [TMP_ID] => [LINK_IBLOCK_ID] => 0 [WITH_DESCRIPTION] => N [SEARCHABLE] => N [FILTRABLE] => N [IS_REQUIRED] => N [VERSION] => 1 [USER_TYPE] => HTML [USER_TYPE_SETTINGS] => Array ( [height] => 200 ) [HINT] => [PROPERTY_VALUE_ID] => 22119 [VALUE] => Array ( [TEXT] => "Тәуекелдер қайда қарайды?", "Банктің "шкафында қаңқалар" жоқ па?" - "Курсив" осы және басқа да сұрақтарды ҚДБ басқармасы төрағасының орынбасары Вадим Кимге қойды. [TYPE] => HTML ) [DESCRIPTION] => [VALUE_ENUM] => [VALUE_XML_ID] => [VALUE_SORT] => [~VALUE] => Array ( [TEXT] => "Тәуекелдер қайда қарайды?", "Банктің "шкафында қаңқалар" жоқ па?" - "Курсив" осы және басқа да сұрақтарды ҚДБ басқармасы төрағасының орынбасары Вадим Кимге қойды. [TYPE] => HTML ) [~DESCRIPTION] => [~NAME] => Сипаттамасы [~DEFAULT_VALUE] => Array ( [TEXT] => [TYPE] => HTML ) [DISPLAY_VALUE] => "Тәуекелдер қайда қарайды?", "Банктің "шкафында қаңқалар" жоқ па?" - "Курсив" осы және басқа да сұрақтарды ҚДБ басқармасы төрағасының орынбасары Вадим Кимге қойды. ) ) [IPROPERTY_VALUES] => Array ( ) [PREVIEW_IMAGE] => /upload/resize_cache/iblock/e98/352_450_240cd750bba9870f18aada2478b24840a/22.06.2018.png )
Страницы: Пред. 1 2