Сессияда сөз сөйлеген «Қазақстанның Даму Банкі» АҚ Басқарма төрағасы Руслан Искаков қаржы институтында қазір жаңа Даму стратегиясын әзірлеу бойынша жұмыс жүргізіліп жатқанын айтты. Оның өзекті желісі дәл ESG қағидаттарына сәйкес келеді.
«Біз келесі 10 жылға арналған стратегияны ESG принциптері стратегияның жай ғана бөлігі емес екеніне сүйене отырып жазамыз. Стратегияның өзі ESG қағидасы арқылы жазылған. Бүгінгі таңда тұрақты даму сәнге құрмет емес, бұл алдағы 10-15 жылда компаниялар, индустриялар және бүкіл мемлекеттер үшін шешуші болатын тақырып. Даму институттарының қызметін реформалау – бұл тікелей қажеттілік», - деді Руслан Искаков.
Алайда, Даму Банкі қазірдің өзінде ESG қағидаттарын ұстанады. Экология, қоғам және басқару ESG үш аспектісі бойынша тұрақты даму аясындағы тоғыз негізгі бастама белгіленді.
Руслан Искаковтың айтуынша, жаңартылатын энергия көздеріне негізделген жаңа электр станцияларын салу маңызды болып отыр. Бұл экспортқа шығатын өнеркәсіптік кәсіпорындардың өнімдеріндегі көміртегі ізін азайтуға мүмкіндік береді.
Қазақстан үшін негізгі экспорттық нарықтардың бірі болып табылатын Еуропада көміртекті реттеу қатаңдатылуда және қазақстандық өндірушілер көміртегі ізін төмендетпей, бұл бағыт жай ғана жабылуы мүмкін. ҚДБ ЖЭК-тегі жобалар портфелін кеңейтуге ұмтылады. Қазір портфельде осындай жеті жоба бар, пайплейнде тағы екеуі қарастырылуда.
Руслан Искаков осы өзгерістерге банк клиенттерін тарту қажеттігіне назар аударды:
«Біз ESG қағидаттарына сәйкес келмейтін компаниялардың жоғары несиелік тәуекелдерге ұшырайтынын анық түсінеміз. Активтерді жоғары деңгейде ұстау үшін біз осы саясатты клиенттерге де таратуымыз керек».
Сонымен қатар, Руслан Искаковтың айтуынша, ҚДБ еншілес ұйымы – Өнеркәсіпті дамыту қорының жұмысы қайта ұйымдастырылды. Енді қор, өзге қызметпен қатар, жеке лизингтік компаниялар бармайтын лизинг салаларына назар аударады. Мысалы, технологиялық жабдықты лизингке алу - жеке ойыншылар үшін тартымды емес күрделі сегмент.
Алайда, мемлекеттік даму институттары, ҚДБ басшысының пікірінше, экономиканы дамыту бойынша технологияларды таңдауда бастама көтермеуі қажет.
«Мемлекеттік институттарды технологияларды енгізуге жәрдемдесу мақсатында пайдалануға келетін болсақ, кәсіпкерлік бастаманы ештеңемен алмастыруға болмайды. Таңдау (технологиялар) бизнестің еншісінде болуы тиіс, ал біз технологиялық даму үшін қолжетімді қаржыландыруды ұсынуымыз қажет», – деп атап өтті Руслан Искаков.
Сондай-ақ, панельдік сессияға Ұлттық экономика министрлігінің, Отбасы Банкінің, Еуразиялық Даму Банкінің, Freedom Finance Global PLC және EY компаниясының басшылары қатысты.
ҚР Ұлттық экономика министрі Әлібек Қуантыров Қазақстанда 2060 жылға дейінгі төмен көміртекті дамыту стратегиясын қабылдаудың маңыздылығы туралы айтты.
«Жаңа стратегия жоспарлау аясын кеңейтеді, оның көмегімен тұрақты экономикалық дамуға қол жеткізілетін құралдар тізбесі артады деп болжануда. Бұл құжатты мемлекеттік жоспарлау жүйесінің басқа құжаттарына енгізу көзделіп отыр», – деп атап өтті Әлібек Қуантыров.
Қазір шетелде ESG принциптері мемлекеттік басқаруда белсенді қолданылады, өйткені олар тек экологияны ғана емес, сонымен бірге әлеуметтік аспектілері бар басқаруды дамытуды да қамтиды. Қазақстанда да осындай жұмыс жүріп жатыр.
«Бізде әлеуметтік бағдарланған бюджет бар - шығыстардың 50%-дан астамы әлеуметтік қажеттіліктерге тиесілі. Сондай-ақ, бірнеше жыл бойы гендерлік бюджеттеуге баса назар аударылды – әйелдер кәсіпкерлігіне, отбасының дамуына байланысты түрлі аспектілерге қаражат бөлінуде», – деп толықтырды Ұлттық экономика министрі.
Өз кезегінде «Отбасы Банкі» АҚ Басқарма төрағасы Ләззат Ибрагимова қаржы институтында ESG-қағидаттарының сақталуы туралы айтты. Осылайша, әлеуметтілік қағидатын ұстана отырып, «Отбасы Банкі» нарықтық жағдайларда қаржыландыруға қол жеткізе алмайтын халық топтары үшін жаңа өнімдер әзірлейді.
Ашықтық принципі де жүзеге асырылады. «Шаңырақ» және «Бақытты Отбасы» әлеуметтік бағдарламалары бойынша банктік қарыз шарттарында жеңілдетілген кредиттер алған қарыз алушылар туралы ақпарат банктің сайтында жарияланады деп жазылған. «Осының арқасында ақшаны бөлудің ашықтығы бойынша сұрақтар туындамайды», - деп баса айтты Ләззат Ибрагимова.
Еуразиялық Даму Банкінің Басқарма төрағасы Николай Подгузов ЕАДБ-ның қоржынындағы «жасыл» жобалардың үлесін елеулі түрде ұлғайту жоспарлары туралы айтты.
«Біз портфолиодағы жасыл жобалардың үлесін 2026 жылы ағымдағы 15%-дан 25%-ға дейін жеткізуді жоспарлап отырмыз. Сондай-ақ 2024 жылға қарай ЖЭК қаржыландыру көлемін 1 млрд долларға дейін ұлғайту мақсаты бар», - деді Николай Подгузов.
Оның айтуынша, ЕАДБ-да «жасыл» жобаларды бағалау үшін барлық әдіснамалар мен өлшемшарттар қабылданған. «Қазірдің өзінде қарастырылып отырған бірде-бір жоба тұрақты даму сараптамасын айналып өтпейді», - деп атап өтті Николай Подгузов.
